Hiện trạng “cao chênh” đến… 1 mét

Đường Ngô Quyền, phường Hà Đông vốn là tuyến đường nhỏ ven kênh La Khê, dài chưa đầy 1000m, nhưng giữ vị trí quan trọng trong mạng lưới giao thông nội bộ. Từ giữa năm 2025, dự án cải thiện tiêu thoát nước khu vực phía Tây Hà Nội (qua trạm bơm Yên Nghĩa) triển khai cải tạo mặt đường, nâng nền, làm hệ thống cống thoát nước mặt và nước thải.

Tuy nhiên, khi dự án đưa ra thực tế thi công, người dân không khỏi ngỡ ngàng, mặt đường mới bị nâng cao, chênh hẳn tới 1 mét so với nền nhà dân một độ chênh quá lớn kéo theo hàng loạt hệ lụy.

Những ván gỗ tạm bợ, bậc thang tự chế trở thành công cụ “sinh tồn” mỗi ngày để người dân ra vào nhà. Nhưng đó chỉ là bề nổi. Đằng sau là nỗi lo ngập úng, tai nạn, ô nhiễm, đảo lộn sinh hoạt, sức khỏe xuống cấp và một câu hỏi nhức nhối: “Ai chịu trách nhiệm cho cuộc sống bị xáo trộn này”?

Dự án cải tạo, nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước thuộc trạm bơm Yên Nghĩa được triển khai giữa năm 2025 với kỳ vọng giải quyết bài toán ngập lụt cho khu vực phía Tây Hà Nội. Tuy nhiên, khi thi công đến đoạn đường Ngô Quyền, nhiều người dân giật mình bởi mặt đường mới được nâng cao đột ngột, có đoạn chênh tới 1 mét so với nền nhà hiện hữu.

Mặt đường mới được nâng cao đột ngột, có đoạn chênh gần tới 1 mét so với nền nhà

Ông Nguyễn Văn An, sống tại đầu tuyến đường bức xúc: “Tôi phải bắc tấm ván dài hơn 3 mét mới ra được đến đường. Mùa mưa thì trơn trượt nguy hiểm, mùa nắng thì bụi bặm nóng như đổ lửa. Mỗi lần bước ra khỏi cửa là như tụt dốc chênh lệch mặt đường với nền nhà gần cả mét, sống chẳng khác nào nhà lọt thỏm dưới đáy phố”.

Nỗi ám ảnh mang tên “Mưa tới là ngập”

Với thiết kế như vậy, không cần đến những trận mưa lớn kéo dài, chỉ vài cơn dông đầu mùa cũng đủ khiến nhiều hộ dân trên đường Ngô Quyền khốn đốn. Nước không thoát ra đường mà tràn thẳng vào nhà vào sân, vào bếp, vào cả phòng khách.

Câu chuyện nghe tưởng như vô lý lại đang diễn ra hàng ngày. Đường thì được nâng cao, nhà dân thì thấp lè tè, tạo nên một thế “bồn trũng” tự nhiên. Khi mưa xuống, nước từ mặt đường dốc ngược về phía nhà nơi giờ đây đã trở thành điểm trũng nhất khu vực.

Đường thì được nâng cao, nhà dân thì thấp lè tè, tạo nên một thế “bồn trũng” tự nhiên

Bà Lê Thị B, một người dân sống gần cuối tuyến đường chia sẻ: “Theo cách thi công hiện tại, tôi chắc chắn tường nhà sẽ bị mốc meo, nền lúc nào cũng ẩm ướt. Mỗi lần trời mưa là cả nhà tôi không ai dám ngủ ngon chỉ sợ sáng ra mở cửa thì… nhà đã biến thành cái ao.”

Ngõ nhỏ hóa… dốc đứng

Không chỉ nhà dân sát mặt đường khổ, các hộ dân trong ngõ nhỏ cũng chẳng khá hơn. Nhiều lối đi từng bằng phẳng, giờ trở thành những dốc dựng đứng 30 - 40 độ do mặt đường chính bị nâng quá cao. Việc đi lại với người già, trẻ em, học sinh trở thành một thử thách mỗi ngày.

Anh Trần Văn C, phụ huynh có con đang học tiểu học nói trong bức xúc: “Hôm trước con bé đi học, đạp xe không nổi phải xuống dắt. Trời mưa thì trơn, hôm nào không ngã là may mắn. Tôi thật sự lo lắng mỗi khi cháu đi học một mình”.

Đảo lộn cuộc sống, môi trường xuống cấp, không chỉ đơn thuần là những khó khăn trong việc đi lại hằng ngày, dự án cải tạo đường Ngô Quyền còn kéo theo hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống và sức khỏe người dân.

Bụi bẩn bao phủ khắp nơi, đặc biệt vào những ngày nắng nóng, khiến không khí trở nên ngột ngạt, khó thở. Tiếng ồn của máy móc thi công và xe cộ vận chuyển vật liệu liên tục vang lên, làm mất đi sự yên tĩnh vốn có của khu dân cư. Rác thải xây dựng không được thu gom kịp thời, chất đống bên vệ đường gây cản trở giao thông và tạo điểm phát sinh các loài côn trùng gây hại.

Đặc biệt, do nền đường được nâng cao và hệ thống thoát nước chưa hoàn thiện, nước đọng kéo dài tạo ra mùi hôi thối khó chịu, là môi trường lý tưởng để ruồi muỗi phát triển, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người dân, đặc biệt là trẻ nhỏ và người già.

Nền đường được nâng cao và hệ thống thoát nước chưa hoàn thiện

Ông Nguyễn Văn Dũng, đường Ngô Quyền cho biết: “Trước đây nhà tôi sạch sẽ, thoáng đãng, giờ thì bụi bẩn bay mù mịt, ruồi nhặng đầy, mùi hôi rác bốc lên khủng khiếp khiến cả gia đình tôi rất khổ sở. Cuộc sống của người dân dường như bị “đảo lộn”, khi mọi sinh hoạt thường nhật giờ đây phải xoay quanh việc đối phó với ô nhiễm và các bất tiện kéo dài từ dự án thi công".

Dưới cái nắng tháng Bảy, bà Nguyễn Thị H, 80 tuổi, vốn sức yếu, tay run run bám vào thành cửa, bước xuống tấm ván gỗ dốc dựng tạm bợ dẫn từ nhà ra mặt đường. Bà cười buồn: “Bậc cao lại trơn, ngày nào không trượt ngã là hên lắm rồi”.

Tạm dừng thi công nhưng nỗi lo vẫn còn nguyên

Trước sức ép của người dân, hàng chục hộ dân thuộc cụm 1, tổ dân phố 5, phường La Khê (cũ) nay là phường Hà Đông có đơn gửi chính quyền các cấp, đề nghị tạm dừng thi công để rà soát lại thiết kế, điều chỉnh cao độ mặt đường và đảm bảo khả năng thoát nước.

Dự án hiện đã tạm dừng thi công, nhưng nỗi lo không vì thế mà mất đi. Dân đang sống trong trạng thái “giữa chừng” đường dở dang, cống chưa hoàn thiện, nhà cửa xuống cấp từng ngày.

“Tạm dừng là bước đầu. Nhưng nếu không có giải pháp khắc phục cụ thể, thì dân vẫn sống khổ như cũ, thậm chí còn hơn”, một người dân nói.

Cuộc sống của người dân dường như bị “đảo lộn”, khi mọi sinh hoạt thường nhật giờ đây phải xoay quanh việc đối phó với ô nhiễm và các bất tiện kéo dài từ dự án thi công

Người dân không phản đối… nhưng muốn một dự án vì dân, nhiều hộ khẳng định: “Chúng tôi không phản đối việc cải tạo, nâng cấp. Nhưng xin hãy làm bài bản, khoa học, phù hợp với thực tế và quyền lợi của người dân”.

Không ai phủ nhận vai trò của hệ thống thoát nước hiện đại, nhất là ở một thành phố như Hà Nội nơi mưa lớn có thể khiến phố biến thành sông. Nhưng cải tạo mà không khảo sát địa hình, không tham vấn dân cư, không tính toán hậu quả… thì lợi bất cập hại.

Gọi tên trách nhiệm

Chủ đầu tư cần công khai, minh bạch toàn bộ bản vẽ thiết kế, cao độ thực tế và lý do nâng cao nền đường. Đồng thời, phải trình bày rõ các phương án cụ thể để xử lý hậu quả và bảo vệ quyền lợi cho các hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp bởi dự án.

Đơn vị tư vấn, thiết kế cần thực hiện đánh giá kỹ lưỡng, toàn diện về tác động của việc kết nối hệ thống cống mới với hệ thống cống cũ, đảm bảo không để xảy ra tình trạng ngập úng hay thoát nước ngược vốn là nguyên nhân gây ra nhiều phiền toái cho người dân.

Chính quyền địa phương giữ vai trò then chốt trong việc điều phối, tiếp nhận và xử lý phản ánh từ người dân; đồng thời giám sát chặt chẽ quá trình thi công để bảo đảm quyền lợi chính đáng của cư dân được tôn trọng và bảo vệ tuyệt đối.

Chủ đầu tư cần công khai, minh bạch toàn bộ bản vẽ thiết kế, cao độ thực tế và lý do nâng cao nền đường

Người dân cần tiếp tục duy trì thái độ kiên trì trong việc theo dõi, giám sát và đóng góp ý kiến xây dựng, giúp dự án hoàn thiện hơn theo hướng cân bằng hài hòa lợi ích của tất cả các bên liên quan.

Một dự án thành công không chỉ được đánh giá bằng yếu tố kỹ thuật, máy móc hiện đại hay vật liệu cao cấp, mà quan trọng hơn cả là đảm bảo người dân những người trực tiếp sinh sống và chịu ảnh hưởng được sống trong môi trường an toàn, văn minh, và không bị bỏ lại phía sau.

Đừng để “văn minh” giẫm lên mái nhà dân

Hà Nội đang phát triển mạnh mẽ, trở thành thành phố hiện đại, đáng sống. Nhưng những hình ảnh như ván gỗ bắc từ cửa ra đường, trẻ em đẩy xe lên dốc dựng, người già té ngã vì mặt đường cao hơn nhà cả mét,… thì thật không nên tồn tại giữa lòng Thủ đô văn minh. Cải tạo, xây dựng, phát triển… nhưng nếu “đạp lên” cuộc sống vốn bình yên của người dân thì đó là sự thất bại của quy hoạch và chính sách.

Xin đừng “lấy đi” của người dân nhiều hơn những gì cần thiết cho một công trình. Hãy trao trả lại cho người dân Hà Đông cho tuyến đường Ngô Quyền, một nơi ở an toàn, một con đường đúng cao độ, một cuộc sống không còn ngập ngụa trong bụi, trong nước và trong nỗi bất an.

Bởi lẽ, người dân không chỉ là trực tiếp bị ảnh hưởng, mà họ chính là nền móng thực sự của mọi công trình phát triển bền vững. Khi người dân không được lắng nghe, khi chất lượng sống bị đánh đổi lấy “tiến độ”, thì dù bê tông có dày đến đâu, cống rãnh có mới đến mức nào, tuyến đường đẹp đẽ kia cũng chỉ còn là một vỏ rỗng vô hồn.

>>> Ngô Quyền (Hà Đông): Đường thành bãi lầy sau mưa, dân khốn khổ vì bụi bẩn và ô nhiễm

Sỹ Tùng