Trong thời gian hơn 5 năm công tác tại Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Thứ trưởng Lê Minh Ngân đã để lại nhiều dấu ấn nổi bật, từ tham gia chỉ đạo xây dựng sửa đổi Luật Đất đai 2024, thúc đẩy hình thành cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia, Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, đến định hướng tầm nhìn quản lý tài nguyên nước, biển và hải đảo theo hướng bền vững. Từ những kinh nghiệm thực tiễn, đến tư duy cải cách, cùng phong cách lãnh đạo quyết đoán, sâu sát, quyết liệt và có tầm nhìn chiến lược của đồng chí Lê Minh Ngân sẽ tiếp tục phát huy trên cương vị công tác mới, khi được Ban Bí thư quyết định điều động, chỉ định đồng chí giữ chức Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lai Châu nhiệm kỳ 2020 - 2025, với nhiều kỳ vọng sẽ góp phần quan trọng thúc đẩy Lai Châu phát triển, một địa phương biên giới chiến lược của đất nước.

Tháng 2/2020, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Lê Minh Ngân được bổ nhiệm giữ chức Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường. Vào thời điểm đó, đất nước đang đứng trước những thách thức khi đại dịch Covid-19 làm đảo lộn trật tự kinh tế - xã hội, trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa, chịu áp lực ngày càng nặng nề về sử dụng đất đai, khai thác tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

Trong bối cảnh ấy, vai trò của Bộ Tài nguyên và Môi trường càng trở nên trọng yếu. Quản lý đất đai, tài nguyên, môi trường đã trở thành trụ cột gắn với ổn định xã hội, bảo đảm công bằng, phát triển bền vững. Cải cách đất đai, minh bạch hóa dữ liệu, thúc đẩy nông nghiệp xanh, bảo vệ vốn tự nhiên,... trở thành những nhiệm vụ then chốt, đòi hỏi phải có tư duy cải cách về thể chế chính sách quản lý đất đai.

Đất đai từ lâu luôn là vấn đề nóng bỏng, nhạy cảm và phức tạp nhất trong quản lý nhà nước. Tại Việt Nam, hơn 70% đơn thư khiếu kiện thuộc lĩnh vực đất đai, phản ánh tính chất cốt lõi của vấn đề này. Luật Đất đai năm 2013 sau hơn một thập kỷ đã bộc lộ nhiều bất cập, đặc biệt là khoảng cách lớn giữa giá đất Nhà nước quy định và giá đất thị trường. Khoảng cách ấy dẫn đến thất thu ngân sách, làm phát sinh cơ chế “xin - cho”, và tạo kẽ hở cho đầu cơ.

Trước bối cảnh đó, yêu cầu đòi hỏi cấp thiết phải sửa đổi Luật Đất đai 2013. Ngay từ khi được giao nhiệm vụ tham gia xây dựng dự thảo Luật Đất đai, được phân công làm Phó Trưởng Ban soạn thảo Luật, là người chỉ đạo và giám sát toàn bộ quá trình soạn thảo Luật Đất đai 2024, với vai trò tham mưu, kiến tạo trong hoạch định chính sách, pháp luật, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân đã dành toàn bộ thời gian tâm sức để nghiên cứu, chỉ đạo, thảo luận và lắng nghe ý kiến từ nhiều bên liên quan với sự quyết tâm cao độ trong việc đảm bảo Luật ban hành không chỉ là công cụ hành chính mà còn phải gắn kết với thực tiễn, đáp ứng nguyện vọng của người dân và doanh nghiệp. Với Thứ trưởng, đây không chỉ là một nhiệm vụ pháp lý mà còn là một trách nhiệm xã hội lớn lao.

Do đó, trong quá trình xây dựng luật diễn ra nhiều năm, Thứ trưởng Lê Minh Ngân đã chỉ đạo tổ chức hàng trăm hội nghị, hội thảo, lấy ý kiến rộng rãi từ nhân dân, chuyên gia, doanh nghiệp và địa phương.

Luật Đất đai 2024, được Quốc hội thông qua là một bước ngoặt lớn. Thứ trưởng Lê Minh Ngân đã tiếp tục chỉ đạo xây dựng các nghị định, thông tư hướng dẫn, đồng thời yêu cầu tổ chức tập huấn, phổ biến ngay sau khi luật được ban hành. Quan điểm của Thứ trưởng là phải tạo sự liên thông từ trung ương đến cơ sở, bảo đảm luật không chỉ nằm trên giấy mà đi vào thực tiễn.

Điểm đột phá nhất của luật mới là quy định cập nhật bảng giá đất hàng năm, thay vì 5 năm một lần. Đây là giải pháp để khắc phục tình trạng “hai giá đất”, tạo sự công bằng hơn cho người dân, đặc biệt trong các trường hợp bị thu hồi đất. Đồng thời, luật bổ sung cơ chế giám sát chặt chẽ hơn trong đấu giá đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, nhằm hạn chế tiêu cực, lợi ích nhóm.

Thứ trưởng Lê Minh Ngân nhiều lần chủ trì các hội nghị, hội thảo cũng như trực tiếp về các địa phương, đối thoại với chính quyền và nhân dân, giải thích điểm mới của luật, lắng nghe phản ánh từ cơ sở. Điều đáng chú ý là Thứ trưởng luôn quan tâm lắng nghe, giải đáp trực tiếp các vướng mắc tại cơ sở, từ thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đến công tác bồi thường, tái định cư. Chính sự gắn bó với thực tiễn ấy đã giúp chính sách được triển khai trôi chảy, kịp thời tháo gỡ vướng mắc. Không chỉ là người tham gia hoạch định, Thứ trưởng còn là cầu nối giữa trung ương và địa phương, bảo đảm tính khả thi của cải cách thể chế.

Luật Đất đai năm 2024 không chỉ là một văn bản pháp lý, mà còn là công cụ để Nhà nước khẳng định vai trò quản lý thống nhất, đồng thời bảo đảm công bằng xã hội, thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Đây là một trong những dấu ấn đậm nét nhất của Thứ trưởng Lê Minh Ngân trong nhiệm kỳ 2020 - 2025.

Nếu luật pháp là khung khổ thể chế, thì dữ liệu chính là công cụ để quản trị hiệu quả. Trước năm 2020, dữ liệu đất đai của Việt Nam rơi vào tình trạng phân tán, thiếu đồng bộ. Nhiều nơi hồ sơ còn lưu trên giấy, dễ sai lệch, khó tra cứu. Người dân muốn thực hiện các thủ tục như cấp giấy chứng nhận, chuyển nhượng, thế chấp,... thường phải đi lại nhiều lần, tốn kém thời gian, chi phí. Doanh nghiệp gặp rủi ro lớn vì thiếu thông tin minh bạch. Ngay cả Nhà nước cũng khó khăn trong hoạch định chính sách, khi số liệu giữa các địa phương chênh lệch, không thống nhất.

Nhận thấy rõ bất cập này, Thứ trưởng Lê Minh Ngân đã chỉ đạo quyết liệt việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia. Tháng 12/2024, Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Thông tư 25/2024/TT-BTNMT, lần đầu tiên thiết lập chuẩn mực kỹ thuật thống nhất về dữ liệu đất đai trên phạm vi toàn quốc.

Theo tinh thần chỉ đạo của Thứ trưởng, dữ liệu đất đai không chỉ để quản lý hành chính, mà còn phục vụ minh bạch hóa thị trường, bảo vệ quyền lợi của người dân, hỗ trợ doanh nghiệp và tạo công cụ ra quyết định chính sách. Khi cơ sở dữ liệu hoàn thiện, người dân có thể dễ dàng tra cứu thông tin thửa đất, doanh nghiệp yên tâm hơn khi đầu tư, chính quyền địa phương có cơ sở chắc chắn để quy hoạch.

Việc số hóa và liên thông dữ liệu đất đai cũng là bước đi quan trọng trong lộ trình chuyển đổi số quốc gia. Dữ liệu đất đai có thể kết nối với hệ thống tài chính, thuế, xây dựng, nông nghiệp,... tạo nên bức tranh tổng thể, hỗ trợ công tác quản lý vĩ mô. Đây là minh chứng rõ nét cho tư duy quản trị hiện đại của Thứ trưởng: Dựa trên dữ liệu chuẩn xác để đưa ra quyết sách đúng đắn, minh bạch.

Thứ trưởng Lê Minh Ngân đã tạo nền tảng quan trọng để lĩnh vực tài nguyên nước phát triển theo hướng quản trị thông minh, bền vững, gắn kết giữa lợi ích kinh tế - xã hội và môi trường. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã trình ban hành hàng loạt văn bản nền tảng, trong đó có 3 Nghị định, 3 Quyết định của Thủ tướng, 6 nhiệm vụ Chính phủ và 5 Thông tư kỹ thuật, đồng thời lần đầu tiên xây dựng 8 kịch bản nguồn nước nhằm điều hòa, phân bổ hợp lý trên các lưu vực sông.

Công tác cải cách hành chính cũng được đẩy mạnh, với 100% thủ tục xử lý trực tuyến, nhiều dịch vụ công trực tuyến toàn trình được triển khai. Cùng với đó, hợp tác quốc tế và truyền thông pháp luật về tài nguyên nước được chú trọng. Năm 2024, 50/63 tỉnh, thành phố đã công bố danh mục hồ, ao, đầm, phá không được san lấp, đồng thời từng bước hoàn thiện phân vùng hạn chế khai thác nước dưới đất.

Thứ trưởng Lê Minh Ngân nhiều lần nhấn mạnh vai trò của khoa học và công nghệ trong quản trị nguồn nước. Thứ trưởng cho rằng, nếu coi quản lý tài nguyên nước là một ngành công nghiệp “dịch vụ dữ liệu”, thì đầu tư cho công nghệ chính là đầu tư cho tương lai quốc gia. Quan điểm này thể hiện cách tiếp cận mới: Coi nước không chỉ là tài nguyên mà còn là nguồn lực tài chính và chiến lược trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Đồng thời việc triển khai thi hành Luật Tài nguyên nước 2023, gắn với các chương trình phục hồi môi trường nước, nhiều đề án thí điểm khôi phục “dòng sông chết” đã được khởi động, hệ thống kết nối dữ liệu và vận hành hồ chứa thủy điện, thủy lợi lớn được cải thiện rõ rệt.

Trong nhiệm kỳ công tác tại Bộ Nông nghiệp và Môi trường, một trong những dấu ấn nổi bật của Thứ trưởng Lê Minh Ngân là sự quan tâm đặc biệt đến lĩnh vực biển và hải đảo. Đây không chỉ là khu vực có tiềm năng kinh tế to lớn, mà còn là tuyến đầu chiến lược về quốc phòng, an ninh và phát triển bền vững quốc gia.

Thứ trưởng Lê Minh Ngân chỉ đạo ngay từ đầu về việc Lập quy hoạch không gian biển quốc gia “Đây là một nhiệm vụ khó và phức tạp, lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam. Quy hoạch được lập trên cơ sở sử dụng tối đa thông tin, dữ liệu hiện có, thiết kế theo hướng mở và sẽ được tiếp tục bổ sung, hoàn thiện trong quá trình phát triển của đất nước. Quy hoạch dựa trên quan điểm xuyên suốt là phân vùng không gian biển dựa vào hệ sinh thái, tạo cơ sở và không gian liên thông cho phát triển kinh tế - xã hội, kết nối đất liền với biển, gắn với bảo đảm an ninh, quốc phòng, đối ngoại và hợp tác quốc tế.

Quy hoạch không gian biển là 1 trong 3 quy hoạch cấp quốc gia theo Luật Quy hoạch. Đây là quy hoạch đa ngành; phân định, sắp xếp không gian biển hợp lý cho các ngành, lĩnh vực khác nhau trên cơ sở tích hợp các quy hoạch ngành liên quan đến biển; định hướng, thiết lập phương án sử dụng không gian biển, giải quyết các chồng lấn, mâu thuẫn trong khai thác, sử dụng tài nguyên, không gian biển, phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam.

Tháng 6/2025, Thứ trưởng chủ trì và phát động Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam tại Quảng Bình, với chủ đề “Công nghệ xanh để đại dương bền vững”. Sự kiện này không chỉ mang tính tuyên truyền mà còn thể hiện rõ định hướng chiến lược: lấy công nghệ, dữ liệu lớn và chuyển đổi số làm công cụ chủ chốt để quản lý và phát triển kinh tế biển. Trong phát biểu khai mạc, Thứ trưởng nhấn mạnh từ giám sát môi trường bằng cảm biến, số hóa không gian biển đến kiểm soát rác thải nhựa đại dương, tất cả đều cần được triển khai đồng bộ, nhằm bảo vệ đại dương cho các thế hệ tương lai.

Song song với hoạt động đối ngoại, Thứ trưởng còn trực tiếp chỉ đạo những diễn đàn chuyên môn quan trọng. Tại Hội nghị đánh giá công tác quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường biển và hải đảo với sự tham gia của 28 tỉnh, thành phố ven biển, Thứ trưởng đã nhấn mạnh yêu cầu về cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa trung ương và địa phương. Theo ông, quản lý biển không thể manh mún, mà phải thống nhất từ chính sách đến triển khai thực tiễn, để vừa phát huy hiệu quả nguồn lực biển, vừa giảm thiểu rủi ro từ biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường.

Đặc biệt, Thứ trưởng rất quan tâm đến việc hoàn thiện thể chế quản lý biển. Các dự thảo nghị định liên quan đến giao khu vực có sử dụng không gian biển, quản lý khai thác thủy sản, bảo tồn và phát triển sinh kế ven bờ đều được yêu cầu rà soát, bổ sung nhằm xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ. Quan điểm xuyên suốt này được Thứ trưởng nhấn mạnh là phát triển “kinh tế biển xanh” - một hướng đi kết hợp hài hòa giữa khai thác hợp lý và bảo tồn, giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ hệ sinh thái.

Những bước đi này cho thấy tư duy quản lý biển và hải đảo mà Thứ trưởng Lê Minh Ngân định hình không chỉ dừng ở giải quyết các vấn đề ngắn hạn, mà còn mở ra tầm nhìn dài hạn. Đó là tầm nhìn đưa Việt Nam tiến tới quản lý biển bằng công nghệ hiện đại, thể chế minh bạch và cách tiếp cận bền vững, qua đó khẳng định cam kết mạnh mẽ của quốc gia đối với cộng đồng quốc tế về bảo vệ đại dương và phát triển kinh tế biển xanh.

Điểm nổi bật trong phong cách lãnh đạo của Thứ trưởng là luôn gắn lý luận với thực tiễn. Nhiều chuyến công tác của đồng chí tại các địa phương không chỉ dừng ở việc kiểm tra, mà còn là dịp lắng nghe, trao đổi trực tiếp, tháo gỡ khó khăn cho cơ sở.

Tháng 7/2025, trong chuyến công tác tại Quảng Trị, Thứ trưởng làm việc với Sở Nông nghiệp và Môi trường. Báo cáo cho thấy, trong 6 tháng đầu năm, ngành nông - lâm - thủy sản tăng trưởng 3,79%, giá trị sản xuất đạt 5.520 tỷ đồng, chiếm 20,44% GRDP. Thành quả ấy phản ánh rõ vai trò của quản lý đất đai và môi trường đồng bộ, minh bạch, tạo động lực phát triển kinh tế.

Không chỉ dừng ở kết quả ngắn hạn, Thứ trưởng còn định hình tư duy phát triển bền vững. Trong nhiều diễn đàn, hội thảo, đồng chí khẳng định tài nguyên thiên nhiên phải được xem là vốn tự nhiên, cần bảo toàn cho thế hệ mai sau. Phát triển kinh tế phải gắn với bảo vệ môi trường, gìn giữ đa dạng sinh học, giảm phát thải khí nhà kính.

Đặc biệt, Thứ trưởng nhấn mạnh mô hình nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế biển xanh - những định hướng then chốt để Việt Nam vừa phát triển, vừa thực hiện cam kết tại COP26: Đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Đây là tầm nhìn vượt ra khỏi nhiệm kỳ, đặt nền tảng cho sự phát triển lâu dài.

Cuối tháng 8/2025, Ban Bí thư đã quyết định điều động, chỉ định Thứ trưởng Lê Minh Ngân giữ chức Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lai Châu nhiệm kỳ 2020 - 2025. Đây không chỉ là một bước chuyển quan trọng, đánh dấu hành trình từ Trung ương trở về lãnh đạo một địa phương chiến lược, mà còn mở ra giai đoạn mới trong sự nghiệp cống hiến của đồng chí.

Lai Châu là tỉnh biên giới vùng Tây Bắc, giữ vị trí đặc biệt quan trọng về quốc phòng, an ninh, đồng thời sở hữu tiềm năng dồi dào về nông nghiệp, thủy điện, khoáng sản và du lịch sinh thái. Song, đây cũng là địa phương còn nhiều thách thức: địa hình hiểm trở, hạ tầng hạn chế, tỷ lệ hộ nghèo cao, trong khi biến đổi khí hậu ngày càng tác động mạnh mẽ với lũ quét, sạt lở gây ảnh hưởng nặng nề đến đời sống nhân dân.

Trong thời gian hơn 5 năm công tác tại Bộ Tài nguyên và Môi trường, nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Thứ trưởng Lê Minh Ngân đã khẳng định dấu ấn sâu đậm trong vai trò chỉ đạo nhiều lĩnh vực quan trọng: Từ xây dựng và hoàn thiện Luật Đất đai 2024, thúc đẩy phân quyền mạnh mẽ cho địa phương, kiến tạo cơ sở dữ liệu số, đến định hình tầm nhìn phát triển kinh tế biển xanh và quản lý tài nguyên bền vững.

Được Ban Bí thư tin tưởng giao trọng trách mới cho đồng chí Lê Minh Ngân không chỉ là sự ghi nhận những đóng góp trong nhiệm kỳ vừa qua, mà còn gửi gắm kỳ vọng vào bản lĩnh, kinh nghiệm và tư duy cải cách của đồng chí Lê Minh Ngân sẽ là nguồn sinh lực mới cùng với Đảng bộ tỉnh Lai Châu bước vào kỷ nguyên mới, giai đoạn phát triển bền vững, toàn diện./.