Tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 130/2024/QH15 về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2025, trong đó quyết định giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành”. Mục đích chuyên đề giám sát nhằm: (i) Đánh giá việc ban hành và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường; chỉ rõ những hạn chế, bất cập, nguyên nhân và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân; (ii) Kiến nghị, đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường và các quy định khác của pháp luật có liên quan, nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường và xử lý trách nhiệm đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy

Công tác bảo vệ môi trường đạt và vượt nhiều chỉ tiêu quan trọng

Tại Phiên họp thứ 49 chiều ngày 26/9, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, cho ý kiến về dự thảo Báo cáo kết quả giám sát của Đoàn giám sát của Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành”. Thay mặt Đoàn giám sát, Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy - Phó Trưởng đoàn thường trực Đoàn giám sát, đánh giá việc ban hành chính sách, pháp luật đã thể chế hóa, cụ thể hóa các chủ trương của Đảng về quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn.

Công tác bảo vệ môi trường đã có nhiều chuyển biến, đạt và vượt nhiều mục tiêu, chỉ tiêu quan trọng đề ra tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; chỉ số phát triển bền vững của Việt Nam tăng, đứng top đầu trong ASEAN; 3/5 chỉ tiêu đã vượt kế hoạch đặt ra cho năm 2025. Các nguồn thải lớn đã được kiểm soát chủ động và chặt chẽ; tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải tăng dần qua các năm; công tác quản lý chất thải có nhiều chuyển biến, việc tái chế, tái sử dụng chất thải được tăng cường, giảm hình thức chôn lấp. Công tác ứng phó với biến đổi khí hậu có chuyển biến tích cực. Việc sử dụng, tận dụng chất thải thay thế tài nguyên, kinh tế tuần hoàn từng bước được chú trọng; chất lượng môi trường nhìn chung được cải thiện; công tác ứng phó với biến đổi khí hậu có chuyển biến tích cực.

Góp ý đối với báo cáo của Đoàn giám sát, các thành viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cùng đại diện Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá cao kết quả Đoàn giám sát ghi nhận. Báo cáo đã nêu được đầy đủ, toàn diện, khoa học những mặt làm được và các vấn đề còn tồn tại trong công tác bảo vệ môi trường, đưa ra đánh giá sau khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực. Nội dung Báo cáo kết quả giám sát đã mang đến bức tranh tổng thể "đầy màu sắc" về tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường; các thông tin, số liệu phong phú, đầy đủ, rõ ràng;...

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh dẫn chứng về mô hình tuyên truyền, chung tay bảo vệ môi trường tại một số địa phương, trong đó đề cao vai trò của hội phụ nữ, của người dân trong bảo vệ môi trường, phân loại rác thải tại nguồn. Cùng với đó, chính quyền có vai trò tuyên truyền, hướng dẫn thực thi chính sách về bảo vệ môi trường. Do vậy, để bảo vệ môi trường hiệu quả, chính quyền cần có cơ chế nâng cao chính sách, tuyên truyền nâng cao ý thức cho người dân.

Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng

Kiến tạo nền tảng quản lý môi trường mang tính đột phá

Ở góc độ cơ quan quản lý nhà nước, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho rằng những gợi mở từ Đoàn giám sát rất quan trọng để các cơ quan chức năng của Chính phủ, trực tiếp là Bộ thực thi tốt hơn pháp luật về bảo vệ môi trường trong thời gian tới. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cam kết triển khai mạnh mẽ và quyết liệt nhất những định hướng báo cáo giám sát chỉ ra.

Quan điểm của Bộ không chỉ giải quyết vấn đề tồn tại mà hướng tới kiến tạo nền tảng quản lý môi trường mới mang tính đột phá, lâu dài. Trong đó tập trung hoàn thiện khuôn khổ pháp lý mang tính độ phá, chiến lược, sát thực tiễn; đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, khoa học công nghệ để nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý nhà nước; thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh và bền vững; tập trung chỉ đạo quyết liệt xử lý dứt điểm các điểm nóng về môi trường, coi đây là một trong những nhiệm vụ cấp bách, hàng đầu.

Quyền Bộ trường Trần Đức Thắng tin tưởng, với sự đồng hành của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và trên cơ sở kết quả của Đoàn giám sát, công tác bảo vệ môi trường sẽ có những bước tiến mới, đạt được những kết quả tích cực, gắn kết chặt chẽ giữa bảo vệ môi trường với phát triển kinh tế - xã hội; tin rằng công tác bảo vệ môi trường trong thời gian tới sẽ trở thành động lực giúp đất nước phát triển xanh, sạch và bền vững.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà

Ngoài ra, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nêu rõ, trong bối cảnh tình hình khi đánh giá, Trung ương đang chuẩn bị báo cáo chính trị, kinh tế - xã hội và môi trường là trung tâm, có nghĩa đặt môi trường vào trung tâm, về lâu dài cần xây dựng bộ luật dài hạn hơn theo tinh thần trên, xác định môi trường tham gia vào kinh tế và các hoạt động kinh tế cũng là kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị báo cáo giám sát chỉ ra cụ thể vấn đề tồn tại, ngay sau giám sát sẽ tổ chức khắc phục ngay, hướng tới phát triển môi trường một cách lâu dài, bền vững.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, nỗ lực, quyết tâm của Đoàn giám sát cũng như sự tham gia tích cực, hiệu quả của Chính phủ và các cơ quan liên quan trong quá trình thực hiện kế hoạch giám sát. Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị, Đoàn giám sát tiếp thu tối đa các ý kiến để hoàn thiện Báo cáo kết quả giám sát, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về chuyên đề giám sát, trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 tới.

Minh Thành