Củng cố cơ chế hợp tác thương mại nông sản - bước đi cần thiết để hiện thực hóa tiềm năng

Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, trong chuyến thăm Ai Cập vừa qua của Chủ tịch nước Lương Cường, vấn đề nông nghiệp được coi là một trụ cột quan trọng: “Chủ tịch nước đã chỉ đạo cần tham mưu và triển khai các nội dung cụ thể, đặc biệt là việc xây dựng, ký kết thỏa thuận về thương mại nông sản giữa hai Bộ Nông nghiệp Việt Nam và Ai Cập”. 

Thứ trưởng Trần Thanh Nam khẳng định tiềm năng hợp tác giữa 2 nước

Thứ trưởng đánh giá tiềm năng hợp tác nông nghiệp giữa hai nước là rất lớn, song thương mại nông sản hiện mới đạt khoảng 50 triệu USD, chiếm tỷ trọng khiêm tốn trong tổng kim ngạch thương mại song phương 500 triệu USD. “Con số này cho thấy chúng ta còn rất nhiều dư địa để thúc đẩy xuất nhập khẩu nông sản giữa hai nước. Việt Nam có lợi thế về thủy sản, cà phê, gạo; trong khi Ai Cập có thế mạnh về bông và một số loại cây trồng đặc thù”, Thứ trưởng cho biết. 

Từ phía Ai Cập, ông Adham Omar khẳng định, Ai Cập đặc biệt quan tâm tới các mặt hàng nông sản chiến lược, trong đó có gạo. “Trong 10 năm qua, chúng tôi đã mở rộng diện tích trồng trọt, xuất khẩu được nhiều mặt hàng chủ lực. Tuy nhiên, nhu cầu về gạo và các loại hạt vẫn thiếu hụt, buộc chúng tôi phải nhập khẩu thường xuyên. Đây là cơ hội để Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng của chúng tôi”, ông Adham Omar khẳng định, đồng thời lưu ý yếu tố giá cả và khả năng cạnh tranh là thách thức quan trọng trong hợp tác nông sản.

Hiện nay, Việt Nam đã đã mở cửa cho Ai Cập các mặt hàng cam, chanh và quýt. Đặc biệt, với mặt hàng nho tươi - sản phẩm xuất khẩu thế mạnh của Ai Cập, Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam đã hoàn tất các thủ tục kiểm dịch và chính thức cấp phép nhập khẩu từ ngày 15/11/2024. Đến tháng 7/2025, phía Ai Cập cũng đã gửi danh sách vùng trồng và cơ sở đóng gói đủ điều kiện, được Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật công bố công khai, mở đường cho nho Ai Cập có mặt tại thị trường Việt Nam. 

Ông Adham Omar, Đại biện Đại sứ quán Ai Cập tại Việt Nam

Cơ hội chiến lược cho gạo Việt Nam tại thị trường Ai Cập

Tại cuộc họp, vấn đề hợp tác trong lĩnh vực lúa gạo được đại diện 2 nước đặc biệt quan tâm. Ai Cập hiện có dân số hơn 108 triệu người và tốc độ gia tăng dân số khoảng 2% mỗi năm. Điều này đồng nghĩa với việc nhu cầu lương thực tăng nhanh, trong khi diện tích đất canh tác và nguồn nước ngọt ngày càng bị thu hẹp do biến đổi khí hậu. Dù sản lượng gạo nội địa đạt khoảng 3,9 triệu tấn/năm, nhưng tiêu thụ trong nước lại lên tới 4,1 - 4,3 triệu tấn, buộc Ai Cập phải nhập khẩu định kỳ để bù đắp thiếu hụt.

Trên thực tế, Ai Cập hiện vẫn phải nhập khẩu tới 45% tổng lương thực tiêu dùng, trong đó gạo và lúa mì là hai mặt hàng chiếm vị trí chiến lược. Để đảm bảo an ninh lương thực, Chính phủ Ai Cập buộc phải duy trì dự trữ dài hạn và tìm cách đa dạng hóa nguồn nhập khẩu. Trong bối cảnh đó, Việt Nam - một trong những quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, với năng lực cung ứng ổn định, chủng loại đa dạng và giá cả hợp lý, đang đứng trước cơ hội lớn để mở rộng thị phần.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam khẳng định: “Gạo Việt Nam đã có mặt tại hơn 150 quốc gia, với sản lượng lớn mỗi năm. Chúng tôi hoàn toàn có thể đáp ứng yêu cầu của Ai Cập, vấn đề còn lại là hai bên cần xây dựng cơ chế để điều chỉnh linh hoạt về chính sách, kết nối trực tiếp doanh nghiệp, đảm bảo lợi ích song phương”. 

Để cụ thể hóa hợp tác, phía Ai Cập đề xuất thành lập nhóm công tác chung giữa hai Bộ Nông nghiệp, nhằm duy trì kênh liên lạc trực tuyến, giải quyết nhanh các khó khăn. Thứ trưởng Trần Thanh Nam hoan nghênh sáng kiến này và đề xuất tổ chức một diễn đàn xúc tiến thương mại nông sản vào tháng 10, đúng thời điểm Đại sứ mới của Ai Cập bắt đầu nhiệm kỳ tại Việt Nam. Diễn đàn sẽ quy tụ các doanh nghiệp chủ lực của Việt Nam trong lĩnh vực gạo, cà phê, thủy sản cùng những doanh nghiệp tiềm năng của Ai Cập, tạo cơ hội trao đổi trực tiếp, từ đó hình thành những thỏa thuận hợp tác dựa trên nhu cầu thực tế.

Thứ trưởng tặng quà cho Đại biện Đại sứ quán Ai Cập tại Việt Nam

Với nền tảng này, hai nước không chỉ hướng tới việc ký kết một bản ghi nhớ mới về thương mại nông sản, mà còn xây dựng được cơ chế hợp tác thường xuyên, linh hoạt và thực chất. Nếu được triển khai hiệu quả, gạo Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành nguồn cung bổ sung tin cậy cho dự trữ chiến lược của Ai Cập, đồng thời mở rộng vị thế trên thị trường Bắc Phi - khu vực giàu tiềm năng nhưng còn ít được khai thác.

Khánh Linh