Bình minh không yên trên đồng lúa vàng

Tờ mờ sáng, tiếng chó sủa xen lẫn tiếng gọi nhau í ới từ đầu thôn Tôm vọng ra. Ông Hà Văn Thân, lật vội chiếc nón rơm, khoác gùi tre trên lưng rồi men theo con đường đất trơn trượt dẫn xuống ruộng. Mấy ngày nay, từ khi nghe tin bão số 10 có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến Thanh Hóa, gia đình ông gần như ăn ngủ ngoài đồng để kịp thu hoạch.

Người dân thôn Tôm (xã Điền Lư, tỉnh Thanh Hóa) tất bật ra đồng gặt lúa từ sáng sớm để kịp tránh bão số 10

Dưới thung lũng, từng bậc ruộng xếp tầng, uốn lượn theo triền núi, vàng óng trong nắng sớm. Đẹp là thế, nhưng với ông Thân, mỗi thửa ruộng ấy là cả một thử thách. “Ở đây ruộng bậc thang, bùn lầy, không có chỗ cho máy gặt xuống. Chỉ có liềm với đôi tay người nông dân. Gặt xong lại phải gùi hoặc gánh từng bao lúa lên bờ. Một chuyến cũng ngót nghét 40kg. Vất vả vô cùng nhưng không tranh thủ thì bão về mất trắng hết”, ông nói, giọng gấp gáp như nhịp liềm lia trên tay.

Lúa được ông Hà Văn Thân chất lên xe chờ kéo đi

Chỉ chốc lát, vạt lúa trước mặt đã nằm gọn trong tay ông. Những bông lúa trĩu hạt, vàng óng, là thành quả của mấy tháng trời cấy cày, bón phân, chăm sóc dưới mưa nắng khắc nghiệt

Ở thôn Nghìa, cách nhà ông Thân chừng vài con suối, gia đình bà Hà Thị Thêu cũng đang tất bật trên ba sào ruộng bậc thang. Đối với bà, đây không chỉ là mảnh ruộng, mà là nguồn sống duy nhất của năm miệng ăn trong nhà. “Mỗi vụ, chúng tôi thu hơn một tấn lúa từ 3 sào này. Số thóc ấy phải đủ nuôi cả gia đình, dành phần làm giống cho vụ sau, rồi mới tính đến bán. Vì thế, vụ mùa này mà thất bát coi như đói đói no no cả năm”, bà Thêu trải lòng.

Phụ nữ đội gùi lúa trên đầu, bước đi chậm rãi nhưng vững chãi

Bà cùng chồng và hai con miệt mài từ sáng sớm. Người cắt, người buộc, người gánh. Những bó lúa nặng trĩu được bó chặt, chất vào gùi tre, đội lên đầu hoặc gánh trên vai, từng bước nặng nề leo lên triền đất dốc. Con đường từ ruộng lên bờ chưa đầy trăm mét, nhưng đủ khiến vai người cong xuống, mồ hôi ướt đẫm.

“Mỗi gùi chừng 40kg, leo dốc trơn thì trượt ngã là chuyện thường. Nhưng cực mấy cũng phải làm, để kịp đưa lúa về nhà, phơi khô cho chắc ăn. Chỉ cần bão về, nước dâng là lúa ngập hết, công sức coi như đổ sông đổ biển”, bà Thêu thở hổn hển nhưng vẫn nở nụ cười.

Gồng mình vác bó lúa lớn trên vai, từng bước chậm rãi vượt qua bờ ruộng lầy lội

Ở xã Điền Lư, gần như hộ nào cũng trong cảnh tương tự. Hơn 70% diện tích lúa đã chín rộ, nếu chậm chân, mưa to gió lớn sẽ quật đổ, khiến hạt lúa mọc mầm ngay trên đồng. Với người miền xuôi, một vụ lúa có thể chỉ là một phần thu nhập, nhưng với bà con vùng cao, đó là nguồn sống cả năm, là hạt gạo để ăn, để bán, để cúng lễ và cũng là niềm tin giữ đất giữ làng.

Cuộc chạy đua với thời gian

Theo cán bộ xã Điền Lư, cho biết: Cả xã có hơn 200 ha lúa mùa, trong đó khoảng một nửa diện tích nằm ở những ruộng bậc thang xa khu dân cư. Chính quyền địa phương đã khuyến cáo bà con tập trung nhân lực, tranh thủ thời tiết nắng ráo mà thu hoạch. Ngoài ra, xã cũng chuẩn bị chỗ phơi tập trung cho những hộ không có sân rộng, để bà con yên tâm hơn khi đưa lúa về nhà.

Con đường đất từ cánh đồng về bản in hằn dấu chân với những gùi lúa nặng trĩu

Trên triền núi dốc, từng tốp người nối nhau gùi lúa. Tiếng bước chân lạo xạo trên đất ướt, tiếng cười xen lẫn tiếng thở hổn hển. Trẻ con tranh thủ lúc rảnh nhặt những bông lúa rơi, chạy lon ton quanh bờ ruộng. Người già ngồi ở hiên nhà, đan lại từng chiếc gùi tre để kịp dùng tiếp.

Một chị nông dân trẻ vừa gặt vừa kể: “Có hôm trời mưa, cả gia đình vẫn phải che áo mưa ra đồng. Ngâm mình trong bùn lạnh, tay cứng đờ, nhưng nghĩ đến bão là ai cũng cố. Lúa ướt thì phơi khô lâu hơn, nhưng còn hơn để mất trắng”.

Cả nhóm cùng nhau kéo bó lúa to lên bờ dốc, tạo nên khung cảnh lao động tập thể

Đó không chỉ là câu chuyện sản xuất, mà còn là tinh thần chịu thương chịu khó, sự gắn kết cộng đồng của người miền núi. Trong lúc khẩn trương, ai có rảnh thì sang giúp hàng xóm. Cả làng chung tay, xong nhà này thì qua nhà khác.

Theo dự báo, bão số 10 sẽ gây mưa lớn, gió mạnh, nguy cơ lũ quét và sạt lở đất. Thông tin này càng khiến không khí thu hoạch ở Điền Lư thêm phần khẩn trương. Người dân tận dụng từng giờ nắng, thậm chí thắp đèn điện để gặt xuyên đêm.

Người dân trong bản gánh hai bó lúa lớn trên vai, men theo bờ ruộng trơn trượt

“Bão đến hay không đến, chúng tôi không thể chủ quan. Lúa là máu, là mồ hôi, là bát cơm của cả nhà. Vậy nên cứ chắc ăn là thu hoạch hết”, ông Thân quả quyết khi vác gùi lúa nặng trĩu trên lưng.

Đến cuối ngày, những sân phơi trong bản đã rực vàng màu lúa. Tiếng quạt, tiếng sào đảo thóc, tiếng trẻ con chơi đùa vang lên rộn ràng. Nỗi mệt nhọc dường như tan biến khi từng hạt lúa khô ráo, chắc mẩy được đổ vào bồ, chất đầy trong kho.

Những bông lúa nặng trĩu hạt được xếp thành bó nhỏ ngay trên ruộng để dễ vận chuyển

Dù thiên nhiên còn nhiều khắc nghiệt, nhưng bằng sự cần cù và tinh thần đoàn kết, người dân Điền Lư tin rằng họ sẽ bảo vệ được mùa vàng của mình. Đó không chỉ là lúa gạo, mà còn là niềm tin vào cuộc sống, là sức mạnh để chống chọi với thiên tai.

Trên những thửa ruộng bậc thang còn vương rơm rạ, bóng người vẫn in đậm trong hoàng hôn, miệt mài như chưa từng biết mệt. Cuộc chạy bão nơi miền núi này, dù khắc nghiệt, nhưng cũng đẹp như một bản hùng ca về con người bám đất, bám ruộng để giữ lấy hạt vàng của núi rừng.

Hoàng Anh