Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Thái Lan (giữa) tìm hiểu giá trị nghệ thuật đặc sắc của dòng tranh dân gian Đông Hồ.

Chiến lược văn hóa hóa ngoại giao

Dưới sự chỉ đạo trực tiếp, sát sao của Tỉnh ủy và UBND tỉnh, Bắc Ninh đã và đang triển khai đồng bộ nhiều hoạt động ngoại giao văn hóa với tinh thần đổi mới, sáng tạo, phát huy nội lực văn hóa, đồng thời khai thác tối đa các cơ hội kết nối bên ngoài. Văn hóa được tỉnh xác định là tài sản chiến lược, là nền tảng tinh thần vững chắc để lan tỏa sức hút của một Bắc Ninh thân thiện, năng động, giàu truyền thống nhưng đang chuyển mình mạnh mẽ trong thời kỳ hội nhập.

Một loạt chương trình văn hóa đặc sắc đã được tổ chức, vừa góp phần quảng bá hình ảnh địa phương, vừa mở rộng cơ hội tiếp cận công chúng trong nước và quốc tế. Đáng chú ý là chương trình “Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu Đông Hồ” tại phố đi bộ Hà Nội đã tạo dấu ấn sâu đậm trong lòng người dân thủ đô và du khách. Đồng thời, từ tháng 3 đến tháng 6-2025, tỉnh tổ chức các tour du lịch miễn phí vào cuối tuần, đưa hàng nghìn lượt khách đến các làng nghề truyền thống, di tích tiêu biểu, từ đó lan tỏa vẻ đẹp văn hóa Bắc Ninh qua trải nghiệm thực tế.

Những hoạt động ấy không đơn thuần dừng lại ở mức “trình diễn” văn hóa, mà đang được thiết kế như một hệ sinh thái truyền thông và ngoại giao mềm, vừa làm sống dậy di sản, vừa khéo léo truyền đi thông điệp về một Bắc Ninh cởi mở, mến khách và giàu tiềm năng hợp tác.

Tranh khắc gỗ dân gian Đông Hồ (tranh Đông Hồ), là một dòng tranh dân gian đặc sắc có từ thời Lê và được chế biến thủ công từ các nguyên liệu có sẵn trong thiên nhiên

Di sản trong đối thoại quốc tế

Một trong những minh chứng điển hình cho hiệu quả của chiến lược ngoại giao văn hóa Bắc Ninh là sự hiện diện ngày càng đậm nét của các giá trị di sản trong các sự kiện ngoại giao cấp cao. Trong nhiều cuộc gặp gỡ giữa lãnh đạo Việt Nam với các nguyên thủ quốc tế, di sản Bắc Ninh – đặc biệt là tranh dân gian Đông Hồ, Dân ca Quan họ – được chọn để giới thiệu và trình diễn, tạo nên những điểm nhấn văn hóa độc đáo, giàu bản sắc, góp phần làm sâu sắc thêm các mối quan hệ hợp tác đa phương và song phương.

Thay vì tiếp cận đơn thuần theo nghi thức, Bắc Ninh đã chuyển hóa các buổi đón tiếp thành các cuộc “đối thoại văn hóa” thực chất. Những đoàn khách từ Lào, Hoa Kỳ, Ba Lan, Azerbaijan, Pakistan, Trung Quốc, Nhật Bản,... khi đến Bắc Ninh không chỉ tham quan mà còn được “chạm” vào bản sắc, cảm nhận chiều sâu văn hóa địa phương thông qua hoạt động giao lưu nghệ thuật, trải nghiệm làng nghề, tìm hiểu mô hình bảo tồn di sản.

Đặc biệt, việc Bắc Ninh chủ động xây dựng hồ sơ trình UNESCO ghi danh “Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp là một nỗ lực lớn, thể hiện tầm nhìn văn hóa gắn liền với hội nhập. Ngày 20/5 vừa qua, đoàn công tác của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Ninh, Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam đã có buổi làm việc với Phái đoàn thường trực Việt Nam cùng UNESCO tại Pháp, nhằm nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và thúc đẩy tiến trình ghi danh vào tháng 12/2025. Đây không chỉ là câu chuyện về di sản, mà còn là minh chứng cho sự trưởng thành trong tư duy và hành động đối ngoại văn hóa của Bắc Ninh.

Song song với đó, tỉnh cũng cam kết thực hiện các nghĩa vụ quốc tế trong bảo vệ và phát huy giá trị di sản đã được UNESCO ghi danh như: Dân ca Quan họ Bắc Ninh, Ca trù, nghi lễ và trò chơi kéo co,... Các chương trình giáo dục di sản, biểu diễn nghệ thuật dân gian trong và ngoài nước được duy trì đều đặn, góp phần làm cho di sản không chỉ “sống” trong sách vở, bảo tàng mà hiện diện sinh động trong đời sống đương đại.

Bảo tồn, phát huy di sản văn hóa phi vật thể Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Chuyển động truyền thông: Số hóa và mở rộng nền tảng

Một yếu tố quan trọng không thể không nhắc đến trong chiến lược ngoại giao văn hóa của Bắc Ninh chính là sự nhạy bén trong việc phát triển truyền thông đối ngoại đa kênh, đa nền tảng. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Ninh đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Kế hoạch hoạt động thông tin đối ngoại năm 2025, làm cơ sở triển khai các chiến dịch truyền thông hiệu quả và bài bản.

Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, trung bình mỗi tháng có gần 800 tin, bài viết về Bắc Ninh được đăng tải trên các cơ quan báo chí Trung ương, phản ánh đa chiều về chính trị, kinh tế, văn hóa, du lịch, đầu tư,… tạo nên hiệu ứng truyền thông tích cực, giúp định vị rõ nét hình ảnh tỉnh nhà trên không gian báo chí quốc gia và quốc tế.

Song hành với báo chí truyền thống, Bắc Ninh cũng đang bứt phá trong lĩnh vực truyền thông số. Các dự án như “Yêu lắm Việt Nam” của Báo Nhân Dân, “Đẹp 84” của VTV được sản xuất tại các điểm đến nổi bật như: Văn Miếu Bắc Ninh, Đền Đô, chùa Phật Tích, làng tranh Đông Hồ,... đã trở thành công cụ quảng bá hiệu quả, thu hút sự chú ý của giới trẻ và khách du lịch.

Ngoài ra, các kênh truyền thông số như: Cổng Du lịch thông minh Bắc Ninh, Trang thông tin đối ngoại tỉnh, fanpage ngành du lịch - văn hóa đã được đầu tư bài bản. Nhiều video clip giới thiệu di sản, danh thắng, điểm đến, làng nghề Bắc Ninh được thiết kế hiện đại, ngắn gọn, thu hút hàng trăm nghìn lượt xem và chia sẻ, tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ trên không gian mạng.

Không dừng lại ở đó, Bắc Ninh đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ AI, thực tế ảo trong sản xuất các sản phẩm truyền thông chất lượng cao, hướng đến những sản phẩm TVC quốc tế, MV nghệ thuật như “Bắc Bling” là một ví dụ điển hình cho sự kết hợp giữa âm nhạc hiện đại và di sản truyền thống, thu hút thế hệ trẻ và mở rộng đối tượng tiếp cận văn hóa.

Bắc Ninh đã và đang nỗ lực khẳng định vị thế trên bản đồ văn hóa quốc gia, quốc tế

Tầm nhìn dài hạn cho một thương hiệu văn hóa vững bền

Trong giai đoạn phát triển mới, Bắc Ninh xác định rõ định hướng đưa văn hóa vào trung tâm chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Đây không chỉ là tầm nhìn mang tính chiến lược mà còn là cam kết hành động cụ thể. Tỉnh chủ trương tăng cường hiệu quả truyền thông đối ngoại, kiểm soát thông tin sai lệch, xây dựng môi trường truyền thông lành mạnh, minh bạch. Đồng thời, Bắc Ninh cũng đẩy mạnh hợp tác văn hóa với các tổ chức quốc tế, trường đại học, bảo tàng, các đơn vị truyền thông lớn, tạo mạng lưới liên kết đa chiều, bền vững.

Điểm đặc biệt trong định hướng mới của Bắc Ninh là phát huy vai trò của cộng đồng: Mỗi người dân, mỗi tổ chức như một “đại sứ truyền thông”, người kể chuyện cho quê hương mình. Văn hóa không còn là câu chuyện riêng của ngành quản lý, mà trở thành mạch nguồn sống chảy trong mỗi con người, mỗi hành động nhỏ đều có thể góp phần làm nên thương hiệu Bắc Ninh.

Từ một vùng đất giàu truyền thống với những làn điệu Quan họ ngọt ngào, những bức tranh Đông Hồ tinh tế, Bắc Ninh hôm nay đang từng bước định hình một diện mạo mới: Hiện đại – hội nhập – văn hóa. Ngoại giao văn hóa không còn là phần phụ trợ, mà đã trở thành một trụ cột phát triển, mở ra những cơ hội hợp tác sâu rộng, thu hút đầu tư bền vững, lan tỏa bản sắc Việt tới bạn bè năm châu.

Huy Thế