Chương trình được kết nối trực tuyến nhiều điểm cầu trên cả nước, thu hút đông đảo đại biểu là lãnh đạo các Sở, ngành địa phương, cán bộ quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, hợp tác xã, cùng đại diện hiệp hội, hội nông dân các tỉnh, thành tham dự…

Quang cảnh buổi Hội thảo

Hội thảo với mục đích thông tin về các chủ trương, chính sách và định hướng của Đảng, Nhà nước trong phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Ngoài ra, chương trình còn là điều kiện để các đại biểu trao đổi, thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm và đề xuất giải pháp xây dựng, phát triển đội ngũ nông dân chuyên nghiệp và thông minh…

Phát biểu định hướng và gợi ý một số nội dung Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam nhấn mạnh về vai trò và tiêu chí để xác định người nông dân đối với phát triển kinh tế. Muốn vậy, chúng ta phải xây dựng hình ảnh người nông dân một cách chuyên nghiệp, biết ứng dụng khoa học công nghệ và liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp, hợp tác xã… Bên cạnh đó, cần có cơ chế chính sách phù hợp để phát triển nghề cho nông dân, như hỗ trợ đào tạo nghề gắn liền nhu cầu thị trường và chuyển đổi số trong nông nghiệp, kết hợp với khuyến khích liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, tăng cường hoạt động khuyến nông và cải thiện cơ sở hạ tầng nông thôn. 

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam phát biểu định hướng Hội thảo

Đồng thời, Thứ trưởng Trần Thanh Nam dẫn ra Nghị quyết 19-NQ/TW năm 2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng XIII, một văn bản quan trọng về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045, với mục tiêu cốt lõi là xây dựng một nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh. Nghị quyết đã khẳng định mối quan hệ mật thiết giữa ba thành tố này, nhấn mạnh nông dân là chủ thể, nông nghiệp là nền tảng và nông thôn là địa bàn phát triển. 

Tại hội thảo, TS. Nguyễn Trung Đông - Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn trình bày về khái niệm “nông dân”… Ông cho biết, đây là một lực lượng có vai trò đặc biệt, là chủ thể sản xuất nông nghiệp và là nhân tố trung tâm trong chiến lược phát triển nông thôn và gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống. Ông Đông dẫn giải, đối với lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn, “nông dân” không chỉ là nhóm thụ hưởng chính sách, mà còn là lực lượng trực tiếp tham gia sản xuất và tham gia thực thi các chính sách tại cơ sở…

TS. Nguyễn Trung Đông - Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn phát biểu

Tuy nhiên, cách hiểu về “nông dân” vẫn còn rất khác nhau giữa các văn bản, giữa các ngành và cả giữa những người xây dựng và thực hiện chính sách… Nên khi nông dân trở thành khách thể trung tâm của nhiều chính sách quan trọng, thì yêu cầu đặt ra là phải hiểu đúng, hiểu rõ và thống nhất về khái niệm “nông dân”. Thông qua hội thảo, TS. Nguyễn Trung Đông mạnh dạng đề xuất khái niệm: “Nông dân là những người trực tiếp tham gia vào hoạt động sản xuất nông nghiệp; lấy hoạt động này làm nguồn sinh kế chính; chủ yếu sử dụng lao động của hộ gia đình; và làm chủ quá trình sản xuất nông nghiệp”.

Đáng chú ý, nội dung trình bày của TS. Nguyễn Anh Thông - Viện Chiến lược chính sách nông nghiệp và môi trường về các giải pháp trong xây dựng đội ngũ nông dân tri thức hướng tới chuyên nghiệp... ông Thông cho biết, việc nông dân được công nhận là “chuyên nghiệp” sẽ được ưu tiên hỗ trợ chính sách vay vốn tín chấp với lãi suất ưu đãi để mở rộng sản xuất, ứng dụng giống mới, công nghệ mới (đối với các dự án nông nghiệp tiên xanh, giảm phát thải, tuần hoàn, thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu…); được hỗ trợ chi phí khi mua bảo hiểm nông nghiệp, bảo hiểm rủi ro thiên tai, dịch bệnh; được lựa chọn tham gia thí điểm các chương trình khuyến nông, chuyển giao công nghệ, sản xuất theo chuỗi giá trị…

Các đại biểu là doanh nghiệp, hợp tác xã, hội nông dân các tỉnh, thành tham dự đóng góp ý kiến

Không khí Hội thảo càng trở nên sôi nổi, các tham luận tập trung bàn về vai trò, vị thế mới của nông dân trong giai đoạn hiện nay. Các ý kiến còn thống nhất rằng nông dân không chỉ là lực lượng trực tiếp làm ra nông sản, mà còn là chủ thể tham gia vào toàn bộ chuỗi giá trị nông nghiệp, từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ. Riêng với khái niệm “nông dân chuyên nghiệp” và “nông dân thông minh” đã được nhiều chuyên gia đề cập… vì khi được trang bị kiến thức, kỹ năng quản trị và khả năng ứng dụng khoa học công nghệ, thì người nông dân sẽ trở thành nhân tố then chốt trong tiến trình hiện đại hóa nông nghiệp.

Tại buổi thảo luận, các đại biểu tham dự cũng chia sẻ những trăn trở về câu chuyện của người nông dân tại địa phương, tại điểm cầu trực tuyến ở TP. Cần Thơ, ông Nguyễn Văn Sử - Chủ tịch Hội nông dân TP. Cần Thơ cho biết, hiện nay, một số vấn đề nông dân chuyên nghiệp cần phải có, trước tiên phải là người có kiến thức, có chuyên môn, đến việc nắm bắt thành thạo công nghệ, xu hướng mới, nhằm quản lý quá trình sản xuất của mình… Tính chuyên nghiệp của nông dân vẫn chưa đồng đều, còn hoạt động nhỏ lẻ, thiếu liên kết, ít tham gia các hoạt động tập thể hay các chương trình hợp tác xã trên địa bàn.

Ông Trương Thành Quang - Phó Chủ tịch Hội nông dân TP. Hồ Chí Minh phát biểu

Chia sẻ về thực trạng phát triển đội ngũ nông dân chuyên nghiệp, nông dân thông minh, ông Trương Thành Quang - Phó Chủ tịch Hội nông dân TP. Hồ Chí Minh cho biết, hiện nay chúng tôi có khoảng 150.000 hội viên nông dân. Tuy nhiên để có được số lượng hội viên nông dân chuyên nghiệp theo khái niệm nông dân chuyên nghiệp, thông minh, ông Quang đề xuất Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành khung pháp lý, kèm theo các quy định về tiêu chí trên cơ sở khái niệm về nông dân chuyên nghiệp, thông minh… Từ đó, hình thành các chính sách trợ lực đúng hướng, có trọng tâm cho người nông dân phát triển kinh tế, đồng thời đẩy mạnh công tác đào tạo, nâng cao đội ngũ nông dân chuyên nghiệp ngày càng đông hơn, mạnh hơn, chuyên nghiệp hơn.

Là người nông dân thành công với khái niệm nông dân chuyên nghiệp, ông Nguyễn Anh Dũng - Giám đốc HTX giống nông nghiệp Định An (Đồng Tháp) chia sẻ, trong nông nghiệp, muốn trở thành nông dân chuyên nghiệp, thứ nhất, chính mình cần phải am hiểu về lĩnh vực cây trồng, giống, vật nuôi, từ đó mới xây dựng được thương hiệu, xây dựng được thị trường, tiêu thụ… Cụ thể, chính tôi đã lai tạo thành công 8 giống lúa chất lượng, với thành tựu này giúp nông dân nâng cao thu nhập, phát triển kinh tế địa phương và tạo dựng thương hiệu lúa gạo cho tỉnh. Thứ hai, là nông dân chuyên nghiệp, phải biết áp dụng khoa học kỹ thuật, phải ghi chép rõ ràng về các quy trình sản xuất, minh bạch. Hiện tôi sản xuất theo hệ tuần hoàn, rơm rạ được ủ lại làm mùn hữu cơ cho đất, đồng thời kết hợp nuôi cá trong ruộng lúa... Tiếp theo, phải liên tục cập nhật công nghệ hiện đại và các xu hướng mới để kịp thời triển khai kênh tiêu thụ.

Ông Nguyễn Anh Dũng - Giám đốc HTX giống nông nghiệp Định An (Đồng Tháp), người nông dân chuyên nghiệp lai tạo thành công 8 giống lúa chất lượng

Nỗi tiếng với biệt danh “vua chuối”, những chia sẻ kinh nghiệm về nông dân chuyên nghiệp của ông Võ Quan Huy - Giám đốc công ty TNHH Huy Long An (Tây Ninh) tại buổi thảo luận, ông Huy cho biết, nông dân Việt Nam có tiềm năng lớn, theo ông có khoảng 50% nông dân Việt Nam là chuyên nghiệp. Nông dân biết chọn giống, biết chọn thời điểm để sản xuất, bán cho thị trường nào cụ thể… Ông Huy đề xuất 3 giải pháp để phát triển lực lượng nông dân chuyên nghiệp: Thứ nhất, đào tạo nhân lực quản trị để nâng cao tính chuyên nghiệp của nông dân; thứ hai, bảo đảm nguồn vốn vì các chương trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi số đều đòi hỏi đầu tư máy móc, thiết bị; thứ ba, phát triển kinh tế tuần hoàn, tận dụng phế phẩm từ các nhà máy chế biến trái cây làm phân bón, đồng thời tháo gỡ vướng mắc trong khâu vận chuyển những phế phẩm này…

Hội thảo là dịp quan trọng để nhìn lại, bổ sung tính thực tiễn, đề xuất giải pháp chính sách phù hợp, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, nâng cao đời sống nông dân, đóng góp vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thông qua chương trình, Ban tổ chức Hội thảo “Nông dân Việt Nam - từ truyền thống đến chuyên nghiệp và thông minh” kỳ vọng đạt được những kết quả tích cực, nhằm góp phần cung cấp các giải pháp phát triển nông dân Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Nguyễn Kiên