1. Tầm quan trọng của Hợp tác và Hội nhập Quốc tế trong bối cảnh mới

Hợp tác và hội nhập quốc tế không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là chìa khóa để ngành lâm nghiệp Việt Nam phát triển theo hướng hiện đại, bền vững. Điều này đặc biệt đúng khi chúng ta nhìn vào những thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, suy thoái rừng, mất đa dạng sinh học - những vấn đề đòi hỏi nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế.

2. Cơ hội và thách thức từ việc sáp nhập tỉnh và mô hình chính quyền địa phương hai cấp

Về cơ hội:

•    Tối ưu hóa nguồn lực: Việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh có thể dẫn đến việc tập trung nguồn lực, chuyên môn và kinh nghiệm, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc triển khai các dự án lâm nghiệp quy mô lớn và liên vùng.

•    Nâng cao năng lực quản lý: Mô hình chính quyền hai cấp, nếu được triển khai hiệu quả, sẽ tinh gọn bộ máy, tăng cường tính chuyên nghiệp và trách nhiệm giải trình, giúp đẩy nhanh quá trình ra quyết định và thực thi chính sách lâm nghiệp.

•    Hút vốn đầu tư nước ngoài: Một môi trường quản lý ổn định và minh bạch hơn sẽ hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là trong lĩnh vực lâm nghiệp bền vững, chế biến gỗ và phát triển chuỗi giá trị.

•    Cơ hội học hỏi kinh nghiệm: Việc tái cơ cấu hành chính là dịp để chúng ta nhìn nhận, đánh giá lại các điểm mạnh, điểm yếu trong quản lý lâm nghiệp và học hỏi các mô hình thành công từ các quốc gia tiên tiến.

Về thách thức:

•    Phức tạp trong điều phối: Quá trình chuyển đổi có thể gây ra những thách thức ban đầu về điều phối hoạt động, đặc biệt là trong việc thống nhất các chính sách và quy trình quản lý lâm nghiệp trên địa bàn rộng lớn hơn sau sáp nhập.

•    Vấn đề nhân sự: Sáp nhập có thể dẫn đến việc sắp xếp lại bộ máy nhân sự, đòi hỏi đào tạo lại và nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ lâm nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

•    Hòa nhập văn hóa và quy trình: Sự khác biệt về văn hóa làm việc, quy trình hành chính giữa các đơn vị cũ cần được giải quyết để tạo ra một hệ thống đồng bộ và hiệu quả.

•    Yêu cầu về minh bạch và trách nhiệm giải trình: Để thu hút và duy trì các đối tác quốc tế, hệ thống quản lý lâm nghiệp cần đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình cao hơn nữa.

3. Định hướng và giải pháp đ ẩy mạnh Hợp tác và Hội nhập Quốc tế

Để tận dụng tối đa cơ hội và vượt qua thách thức, chúng ta cần tập trung vào các định hướng và giải pháp sau: 

Hoàn thiện thể chế, chính sách:

- Rà soát, bổ sung và hoàn thiện các văn bản pháp luật, chính sách liên quan đến hợp tác quốc tế trong lâm nghiệp, đảm bảo đồng bộ, minh bạch và phù hợp với thông lệ quốc tế.

- Xây dựng cơ chế khuyến khích và hỗ trợ các tổ chức, doanh nghiệp tham gia vào các hoạt động hợp tác quốc tế trong lâm nghiệp.

- Đảm bảo tính nhất quán trong chính sách lâm nghiệp giữa các cấp, đặc biệt là trong mô hình chính quyền hai cấp, tránh sự chồng chéo, mâu thuẫn.

Nâng cao năng lực quản lý và thực thi:

- Tập trung đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn, ngoại ngữ và kỹ năng hội nhập quốc tế cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành lâm nghiệp.

- Ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong quản lý, giám sát rừng, minh bạch hóa thông tin, đáp ứng yêu cầu của các đối tác quốc tế.

- Tăng cường phối hợp liên ngành, liên vùng để giải quyết các vấn đề lâm nghiệp xuyên biên giới và liên tỉnh.

Đa dạng hóa hình thức và đối tác hợp tác:

- Tiếp tục củng cố và mở rộng hợp tác song phương với các quốc gia có ngành lâm nghiệp phát triển, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ cao, chế biến sâu và quản lý rừng bền vững.

- Chủ động tham gia và đóng góp vào các diễn đàn, sáng kiến đa phương về lâm nghiệp (ví dụ như FAO, UNDP, WB, KfW, REDD+...).

- Khuyến khích và tạo điều kiện cho khu vực tư nhân, các tổ chức phi chính phủ tham gia vào các hoạt động hợp tác quốc tế.

Phát triển chuỗi giá trị lâm nghiệp bền vững:

- Thúc đẩy cấp chứng chỉ rừng bền vững (FSC, PEFC...) để nâng cao giá trị và khả năng cạnh tranh của sản phẩm gỗ Việt Nam trên thị trường quốc tế.

- Khuyến khích đầu tư vào công nghệ chế biến gỗ hiện đại, giảm thiểu thất thoát, tăng giá trị gia tăng sản phẩm.

- Phát triển các sản ph ẩm lâm nghiệp ngoài gỗ và dịch vụ môi trường rừng, đa dạng hóa nguồn thu từ rừng.

Tăng cường trao đổi thông tin và quảng bá hình ảnh:

- Chủ động cung cấp thông tin về tình hình và chính sách lâm nghiệp của Việt Nam cho cộng đồng quốc tế.

- Tổ chức các hội nghị, hội thảo quốc tế về lâm nghiệp tại Việt Nam để thu hút sự quan tâm và đầu tư.

- Quảng bá hình ảnh ngành lâm nghiệp Việt Nam phát triển bền vững, có trách nhiệm với môi trường và xã hội.

4. Kết luận

Việc sáp nhập tỉnh và triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp là một bước ngoặt quan trọng, tạo ra động lực mới cho sự phát triển của đất nước nói chung và ngành  lâm nghiệp nói riêng. Để hiện thực hóa mục tiêu "Lâm nghiệp là một ngành kinh tế kỹ thuật quan trọng, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu", chúng ta cần kiên định với định hướng hợp tác và hội nhập quốc tế trong lĩnh vực Lâm nghiệp sâu rộng và đa phương.

Tham luận của Đảng bộ Ban Quản lý các dự án Lâm nghiệp