Các Chương trình/Dự án có phạm vi hoạt động trên địa bàn cả nước và đa dạng về các lĩnh vực bao gồm: Cơ sở hạ tầng, phát triển nông thôn, trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản và sản xuất nông nghiệp bền vững thích ứng biến đổi khí hậu; Ban Chấp hành Đảng bộ Ban đã cụ thể hóa chỉ đạo, định hướng của Trung ương, Đảng ủy cấp trên, Đảng ủy Bộ, triển khai các Chương trình, Nghị quyết, Chỉ thị, Đề án, Kế hoạch thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Khối, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Bộ, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Ban phù hợp với tình hình thực tiễn của Ban. Trên tinh thần toàn Đảng bộ quyết tâm phấn đấu hoàn thành thắng lợi các chỉ tiêu Nghị quyết, đòi hỏi toàn Đảng bộ, đảng viên, viên chức, người lao động phải tăng cường đoàn kết, nỗ lực phấn đấu cao với tinh thần tập trung quyết liệt, mạnh mẽ, tạo khí thế phấn khởi để đ ẩy nhanh tiến độ thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đảng bộ Bộ và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Ban Quản lý các dự án Nông nghiệp lần thứ VI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã đề ra.

A. Tình hình thực hiện các Dự án giai đoạn 2021-2025:

1. Dự án sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài: Triển khai thực hiện 02 dự án: (i) Dự án Phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn phục vụ sản xuất các tỉnh Tây Nguyên vay vốn ADB; và (ii) Dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vũng tại Việt Nam vay vốn WB. Hai dự án trên đã kết thúc triển khai dự án theo đúng Hiệp định vay đã ký và đã quyết toán hoàn thành dự án theo đúng quy định hiện hành. Kết quả dự án đã cải tạo hiện trạng hệ thống cơ sở hạ tầng của vùng sản xuất, góp phần vào việc nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn tài nguyên nước và giảm thiểu sử dụng vật tư đầu vào (như giống, phân bón, thuốc trừ sâu) trong sản xuất nông nghiệp. Đặc biệt là Dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam là dự án được Ngân hàng Thế giới đánh giá là dự án rất thành công, trong nhóm 3% các Dự án thành công trên thế giới do Ngân hàng Thế giới tài trợ.

2. Các dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư công trong nước: Trong giai đoạn này Ban quản lý các dự án Nông nghiệp được giao chu ẩn bị 02 dự án: (i) Dự án Nâng cấp, cải tạo cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất muối giai đoạn 2021 - 2025; (ii) Dự án Phát triển Thủy sản bền vững - Giai đoạn chu ẩn bị đầu tư. Thực hiện Dự án đầu tư kết cấu hạ tầng hỗ trợ Hợp tác xã (HTX) phát triển vùng nguyên liệu. Đến nay, Dự án Phát triển thuỷ sản bền vững đã được  Bộ Nông nghiệp và Môi trường phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi tại quyết định số 2390/QĐ-BNNMT ngày 27/6/2025. Dự án đầu tư kết cấu hạ tầng hỗ trợ Hợp tác xã phát triển vùng nguyên liệu sẽ hoàn thành triển khai dự án giai đoạn 2021 - 2025 theo đúng quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư số 2752/QĐ-BNN-KH ngày 23/6/2021 và Dự án đầu tư số 3325/QĐ-BNN-XD ngày 05/9/2022.

3. Dự án sử dụng nguồn vốn ODA không hoàn lại: Ban đang triển khai 02 Dự án viện trợ không hoàn lại gồm: (i) Dự án Tài trợ giảm thiểu và quản lý hoá chất nông nghiệp trong chuỗi giá trị thực ph ẩm nông nghiệp, sử dụng vốn không hoàn lại của Quỹ môi trường toàn cầu; (ii) Dự án Canh tác nông nghiệp kết hợp điện mặt trời cho nông thôn Việt Nam, sử dụng vốn không hoàn lại của GIZ;

4. Đánh giá tình hình thực hiện giai đoạn 2021 - 2025:

4.1. Thuận lợi: (i) Ban nhận được sự ủng hộ quan tâm, giúp đỡ đặc biệt của Lãnh đạo Bộ, các Cục, Vụ thuộc Bộ, sự ủng hộ của các Nhà tài trợ, tạo điều kiện thuận lợi thực hiện các nhiệm vụ chính trị, chuyên môn của Ban; (ii) Tập thể cán bộ, người lao động trong Ban đoàn kết, nhất trí, có khát vọng cống hiến để thực hiện xây dựng các dự án mới trong lĩnh vực được Bộ giao; (iii) Bộ tin tưởng, giao cho Ban chu ẩn bị, thực hiện một số Dự án mới, đặc biệt là các Dự án sử dụng vốn ODA không hoàn lại, giúp Ban dần ổn định để áp dụng mô hình tự chủ kinh phí chi thường xuyên.

4.2. Khó khăn: (i) việc áp dụng Luật đầu tư công, Luật quản lý nợ công trong công tác xây dựng dự án mới sử dụng nguồn vốn vay ODA gặp rất nhiều khó khăn do quy trình thủ tục phức tạp, việc áp dụng cơ chế vay lại dẫn đến các địa phương thiếu chủ động, thiếu tích cực trong công tác phối hợp xây dựng dự án mới; (ii) chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Ban chưa được Bộ phê duyệt điều chỉnh để đồng bộ với các quy định hiện hành nên công tác chu ẩn bị, triển khai thực hiện các dự án đôi khi còn gặp một số vướng mắc, khó khăn; (iii) năm 2024, Ban chuyển sang cơ chế tự chủ tài chính sớm hơn so với lộ trình, nguồn kinh phí sự nghiệp được Bộ cấp cho Văn phòng Ban bị cắt toàn bộ, trong khi nguồn kinh phí bố trí cho nhiệm vụ xây dựng dự án mới còn hạn chế, chi phí quản lý dự án trích từ các dự án thực hiện đầu tư nhỏ, gây bị động, ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn được Bộ giao;

B. Các Dự án sẽ triển khai trong giai đoạn 2026-2030:

1. Các Dự án sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài: có 03 Dự án gồm: (i) Dự án Phát triển thủy sản bền vững, (ii) Dự án Hỗ trợ hạ tầng và kỹ thuật lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long, (iii) Dự án Phát triển hạ tầng chuỗi giá trị nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu sẽ được chu ẩn bị và thực hiện trong giai đoạn 2026 - 2030. Trong đó Dự án Phát triển thuỷ sản bền vững đang triển khai lập thiết kế bản vẽ thi công và dự toán. Các dự án còn đang trong giai đoạn chu ẩn bị đầu tư trong năm 2026 - 2027 và tổ chức triển khai trong giai đoạn 2027 - 2030. Đặc biệt, Dự án Hỗ trợ hạ tầng và kỹ thuật lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang được Thủ tướng Chính phủ quan tâm và chỉ đạo sát sao nhằm thực hiện cam kết giảm phát thải trong tương lai. 

2. Các Dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư công trong nước: Trong giai đoạn này Ban quản lý các dự án Nông nghiệp tiếp tục đề xuất chu ẩn bị và thực hiện 2 Dự án gồm: (i) Dự án Nâng cấp, cải tạo cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất muối; và (ii) Dự án đầu tư kết cấu hạ tầng hỗ trợ Hợp tác xã phát triển vùng nguyên liệu - Giai đoạn 2 với tổng nguồn vốn dự kiến là 1.407 tỷ đồng. 

3. Các Dự án sử dụng nguồn vốn ODA không hoàn lại: gồm 5 Dự án với tổng nguồn kinh phí gần 1.400 tỷ đồng gồm: (i) Dự án Tài trợ giảm thiểu và quản lý hoá chất nông nghiệp trong chuỗi giá trị thực ph ẩm nông nghiệp sử dụng vốn viện trợ không hoàn lại của GEF; (ii) Dự án Canh tác nông nghiệp kết hợp điện mặt trời cho nông thôn Việt Nam sử dụng vốn viện trợ không hoàn lại của GIZ; (iii) Dự án thích ứng với biến đổi khí hậu & đại dương và chuyển đổi bền vững sử dụng vốn viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Anh; (iv) Dự án Tăng cường khả năng thích ứng của nông nghiệp Việt Nam dựa trên giải pháp tự nhiên và chuyển đổi khu vực tư nhân sử dụng vốn viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Đức; (v) Dự án Hỗ trợ phát triển Thủy sản bền vững thông qua thúc đ ẩy các sáng kiến, ứng dụng công nghệ thân thiện với môi trường và thích ứng với khí hậu sử dụng vốn viện trợ không hoàn lại của GEF; 

Bên cạnh đó, Bộ đang giao cho Ban chu ẩn bị 02 Dự án huy động nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của Quỹ khí hậu xanh (GCF) với tổng nguồn vốn dự kiến khoảng 2.000 tỷ đồng gồm: (i) Dự án Chuyển đổi ngành hàng lúa gạo bền vững, thích ứng thông minh với biến đổi khí hậu và ít phát thải; (ii) Dự án Phát triển Thủy sản bền vững thích ứng và có trách nhiệm với biến đổi khí hậu. Hiện nay Ban đang phối hợp với Tổ chức FAO để lập Đề xuất Dự án, trình Nhà Tài trợ xem xét trong quý IV/2025. 

C. Một số bài học kinh nghiệm

- Tranh thủ sự ủng hộ của Lãnh đạo Bộ, các đơn vị thuộc Bộ, cũng như tích cực làm việc và tìm kiếm các nguồn vốn mới (ngoài 2 nhà tài trợ truyền thống là Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng phát triển châu Á), trong giai đoạn này, Ban đã tiếp cận với các tổ chức như GEF, GCF, Chính phủ Anh, Chính phủ Đức...

- Thay đổi định hướng, tìm kiếm và xây dựng các dự án sử dụng nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của các nhà tài trợ như GEF, GCF, chính phủ Đức, chính phủ Anh... trong kế hoạch ngắn hạn. Năm 2024 - 2025, Ban đã thành công trong việc xây dựng, ký kết kết Văn kiện dự án và đi vào triển khai thực hiện cho 04 dự án mới sử dụng nguồn vốn viện trợ không hoàn lại. 

- Xây dựng các dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư công trong nước như: (i) Dự án Nâng cấp, cải tạo cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất muối giai đoạn 2021 - 2025, (ii) Dự án Đầu tư kết cấu hạ tầng hỗ trợ hợp tác xã phát triển vùng nguyên liệu. Ưu điểm các dự án sử dụng nguồn vốn trong nước: (i) thủ tục và quy trình chu ẩn bị dự án không quá phức tạp; (ii) phù hợp với định hướng phát triển của ngành nông nghiệp và môi trường (v) thời gian chu ẩn bị ngắn hơn so với các dự án sử dụng vốn vay ưu đãi.

- Tranh thủ sự hỗ trợ về tư vấn của Nhà tài trợ cho giai đoạn chu ẩn bị dự án (lập báo cáo đề xuất, báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, báo cáo nghiên cứu khả thi) để rút ngắn quá trình chu ẩn bị.

- Chủ động áp dụng cơ chế tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động theo mô hình tự đảm bảo kinh phí chi thường xuyên.

D. Kiến nghị

1. Lãnh đạo Bộ, các Cục Vụ tiếp tục quan tâm giao cho Ban chu ẩn bị các chương trình, dự án mới trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.

2. Ban hành Quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Ban để phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành.

Tham luận của Đảng bộ Ban Quản lý các dự án Nông nghiệp