Tham dự tọa đàm có: Bà Hoàng Thị Hạnh, Nguyên Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, Phó Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Viện Nghiên cứu Phát triển Nữ Doanh nhân Quốc tế (IWEDI); TS. Đào Xuân Hưng, Tổng Biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường; bà Lê Thị Minh Hoa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Nữ Doanh nhân Quốc tế (IWEDI); ông Giàng A Đằng, Nguyên Bí thư Đảng ủy xã Suối Giàng; bà Nguyễn Thị Hà, Phó Chủ tịch UBND xã Văn Chấn; bác sĩ Nguyễn Công Hân, Chủ tịch HĐQT HYH Group, đồng thời là nhà sáng lập Công ty Cổ phần DragonTea Suối Giàng; bà Lâm Thị Kim Thoa, Giám đốc Hợp tác xã Suối Giàng; cùng đại diện các hộ sản xuất, nghệ nhân làm trà truyền thống tại Suối Giàng; đại diện các cơ quan báo chí, truyền hình, nhà nghiên cứu, chuyên gia nông nghiệp và môi trường đã đến đưa tin, tham quan và kết nối thông tin cho chương trình.

Tọa đàm “Phát triển thương hiệu trà Shan Tuyết Suối Giàng” tại xã Văn Chấn, tỉnh Lào Cai

Trà Shan Tuyết Suối Giàng – Di sản xanh của núi rừng Tây Bắc

Tọa đàm được tổ chức với mục tiêu đánh giá toàn diện tiềm năng, giá trị dược liệu – văn hóa – kinh tế của trà Shan Tuyết Suối Giàng; đồng thời tìm ra giải pháp xây dựng thương hiệu trà một cách chuyên nghiệp, gắn với tiêu chuẩn chất lượng và bản sắc vùng miền. Đây cũng là dịp để kết nối giữa nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân, nhằm thúc đẩy năng lực sản xuất, chế biến, quảng bá sản phẩm ra thị trường trong nước và quốc tế, góp phần nâng cao đời sống đồng bào vùng cao và bảo tồn di sản văn hóa địa phương.

Trà Shan Tuyết Suối Giàng từ lâu đã được xem là “báu vật xanh” của vùng Tây Bắc. Những cây chè cổ thụ hàng trăm năm tuổi bám rễ sâu trên đỉnh núi cao, phủ sương mù quanh năm, tạo nên hương vị đặc trưng thanh khiết, hậu ngọt và sâu lắng. Với độ cao từ 1.300 đến 1.800m, thổ nhưỡng và khí hậu Suối Giàng là điều kiện lý tưởng để cây chè phát triển hoàn toàn tự nhiên, không phân bón, không hóa chất. Đây không chỉ là một loại nông sản quý hiếm, mà còn là phần hồn văn hóa của đồng bào dân tộc Mông, là biểu tượng cho sức sống bền bỉ, cho tri thức canh tác bền vững truyền đời. Mỗi búp chè không chỉ là sản phẩm tiêu dùng, mà là câu chuyện của núi rừng, của lịch sử, của niềm tin và bản sắc văn hóa của địa phương.

TS. Đào Xuân Hưng, Tổng Biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường, chia sẻ truyền thông có vai trò quan trọng là cầu nối thông tin hiệu quả trong việc phát triển thương hiệu trà Shan Tuyết Suối Giàng lan tỏa trong nước và quốc tế

Những góc nhìn đa chiều về phát triển thương hiệu trà Shan Tuyết

Tại buổi tọa đàm, các đại biểu đã chia sẻ nhiều góc nhìn giá trị từ góc độ y học, truyền thông, quản lý và cộng đồng – góp phần mở rộng bức tranh phát triển bền vững cho trà Shan Tuyết Suối Giàng.

TS. Đào Xuân Hưng, Tổng Biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường, nhấn mạnh vai trò cầu nối của báo chí trong việc lan tỏa giá trị sản phẩm nông nghiệp. Ông cho rằng: “Truyền thông cần được xem là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển thương hiệu trà Shan Tuyết. Chúng ta không chỉ cần truyền tải thông tin, mà phải kể được câu chuyện mang thông điệp văn hóa sản vật của đia phương. Cần được truyền thông sâu rộng về hình ảnh đẹp về trà Suối Giàng – với mây, núi, rừng chè cổ thụ và con người cần mẫn, đến với thị trường trong và ngoài nước bằng cả cảm xúc và chiều sâu văn hóa”.

Ông cũng mong muốn có vào cuộc mạnh mẽ hơn của các cơ quan báo chí bằng loạt bài chuyên đề, phóng sự dài kỳ và các chiến dịch truyền thông tích hợp với mạng xã hội, đặc biệt hướng đến thế hệ trẻ – những người tiêu dùng tương lai có xu hướng quan tâm đến sản phẩm sạch, nông nghiệp xanh.

Bác sĩ Nguyễn Công Hân, Chủ tịch HĐQT HYH Group chia sẻ góc nhìn y học về trà Suối Giàng

Bác sĩ Nguyễn Công Hân, Chủ tịch HĐQT HYH Group, đồng thời là nhà sáng lập Công ty Cổ phần DragonTea Suối Giàng, đã mang đến một góc nhìn khoa học độc đáo, gắn liền giữa sức khỏe cộng đồng và văn hóa uống trà truyền thống. Chia sẻ từ trải nghiệm thực tế trong quá trình khám chữa bệnh và nghiên cứu tại địa phương, ông cho biết: “Trong suốt nhiều năm đồng hành cùng bà con Suối Giàng, tôi nhận thấy một điều rất đáng chú ý: tỷ lệ ung thư và các bệnh mãn tính tại đây gần như bằng 0. Khi đi sâu nghiên cứu, tôi phát hiện một điểm chung – đó là thói quen uống trà Shan Tuyết hàng ngày từ rất sớm, thậm chí ngay từ thời thơ ấu”.

Từ góc độ y học, bác sĩ Hân lý giải rằng trà Shan Tuyết Suối Giàng chứa hàm lượng chất chống oxy hóa tự nhiên rất cao – đặc biệt là catechin, EGCG, flavonoid, cùng nhiều vi chất khoáng có lợi cho hệ miễn dịch, tiêu hóa, tuần hoàn và đặc biệt là khả năng chống ung thư. Ông khẳng định: “Trà Shan Tuyết không chỉ là một loại đồ uống, mà hoàn toàn có thể xem như một ‘kháng sinh thực vật’ tự nhiên – giúp cơ thể đào thải độc tố, phòng ngừa bệnh tật và tăng cường sức khỏe toàn diện. Đó là giá trị vượt ra ngoài một sản phẩm tiêu dùng”.

Bác sĩ Hân kêu gọi cần đầu tư bài bản hơn vào nghiên cứu khoa học liên ngành để khám phá sâu hơn dược tính của trà Shan Tuyết. Ông cho biết HYH Group đang hợp tác với nhiều cơ quan chuyên chuyên môn có uy tin cao để phát triển các dòng sản phẩm trà chức năng, trà điều trị và thực phẩm bảo vệ sức khỏe từ chè Shan Tuyết. Ngoài ra, ông Hân cũng chia sẻ về chiến lược phát triển DragonTea Suối Giàng – thương hiệu trà cao cấp do ông sáng lập – với định hướng kết hợp công nghệ chế biến hiện đại (sấy lạnh, công nghệ lên men tự nhiên, giữ nguyên vi chất) cùng triết lý văn hóa bản địa. “Chúng tôi không muốn công nghiệp hóa chè Suối Giàng theo kiểu đại trà, mà phải giữ được hồn chè, hồn người và cả khí chất Tây Bắc trong từng gói trà. Vì chỉ khi đó, sản phẩm mới thực sự khác biệt, có sức cạnh tranh trong nước và quốc tế”.

Phát biểu tại tọa đàm, bà Lâm Thị Kim Thoa, Giám đốc Hợp tác xã Suối Giàng nhấn mạnh truyền thống làm trà lâu đời của địa phương, cùng niềm tin bền bỉ vào cây chè Shan Tuyết

Bảo tồn giá trị – Gắn kết cộng đồng – Đưa trà ra thế giới

Phát triển thương hiệu Trà Shan Tuyết không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn là bài toán bảo tồn bản sắc văn hóa và bảo vệ hệ sinh thái vùng cao. Tại buổi tọa đàm, nhiều đại biểu đã đưa ra các giải pháp cụ thể để hài hòa giữa yếu tố truyền thống và hiện đại, giữa khai thác và bảo tồn, giữa giá trị vật chất và tinh thần của sản phẩm trà cổ thụ Suối Giàng.

Bà Lâm Thị Kim Thoa, Giám đốc Hợp tác xã Suối Giàng, chia sẻ đầy xúc động: “Người dân Suối Giàng làm trà không chỉ để kiếm sống, mà để giữ gìn truyền thống, gìn giữ núi rừng. Từ bao đời nay, chè Shan Tuyết đã là một phần máu thịt của con người nơi đây. Mỗi búp trà không chỉ là sản phẩm, mà là sự kết tinh của công sức, của ký ức, của niềm tin”.

Bà Thoa cho biết, Hợp tác xã đã và đang nỗ lực duy trì quy trình sản xuất truyền thống như sao chè bằng chảo gang, hái trà thủ công lúc sáng sớm, sấy khô bằng than củi sạch,… đồng thời tích cực tiếp cận thị trường thông qua các hội chợ nông sản, thương mại điện tử và kết nối với hệ thống phân phối trà cao cấp trong và ngoài nước. “Chúng tôi mong muốn được học hỏi thêm về cách xây dựng thương hiệu, thiết kế bao bì chuyên nghiệp và truyền thông hiện đại. Nhưng điều quan trọng là không được làm mất đi cái hồn của trà Suối Giàng”, bà Thoa nhấn mạnh.

Đại diện chính quyền địa phương, bà Nguyễn Thị Hà chia sẻ các chính sách mà UBND xã Văn Chấn đã và đang thực hiện nhằm bảo tồn cây chè cổ thụ, hỗ trợ người dân phát triển vùng nguyên liệu

Bà Nguyễn Thị Hà, Phó Chủ tịch UBND xã Văn Chấn, phát biểu về các chính sách đang được triển khai tại địa phương nhằm bảo tồn giống chè cổ thụ và nâng cao giá trị sản phẩm chè: “Chúng tôi đã xây dựng đề án phát triển vùng nguyên liệu chè Shan Tuyết theo hướng hữu cơ, thân thiện với môi trường. Chính quyền địa phương cũng đang phối hợp với các sở, ban ngành để hỗ trợ người dân về kỹ thuật trồng, chăm sóc, chế biến và đăng ký nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm.”

Bà Hà cho biết thêm, xã Văn Chấn đang từng bước gắn cây chè với du lịch sinh thái bền vững. Các mô hình “một ngày làm nghệ nhân trà”, tour tham quan rừng chè cổ, trải nghiệm chế biến trà tại nhà dân đang được xây dựng, nhằm mang đến cho du khách cơ hội tiếp xúc trực tiếp với văn hóa trà Mông, đồng thời tạo thêm nguồn thu nhập cho người dân. “Đây là một hướng đi lâu dài, giúp người dân không chỉ bán trà, mà bán được cả trải nghiệm, câu chuyện và tinh thần của Suối Giàng”, bà Hà khẳng định.

Trong phần trình bày, TS. Đào Trung Hiếu đưa ra ý tưởng thực hiện một bộ phim tài liệu về trà Shan Tuyết, gắn với đời sống đồng bào các dân tộc, thiên nhiên Suối Giàng và hành trình gìn giữ cây chè cổ thụ

Một điểm nhấn tại tọa đàm là phần trình bày tâm huyết của TS. Đào Trung Hiếu, Phó Viện trưởng thường trực IWEDI. Ông đề xuất xây dựng một bộ phim tài liệu chuyên sâu về trà Shan Tuyết Suối Giàng – không chỉ dưới góc nhìn sản xuất, mà là hành trình của con người, thiên nhiên và văn hóa: “Một sản phẩm chỉ thực sự vươn ra thế giới khi nó mang theo được câu chuyện riêng. Và câu chuyện ấy phải được kể bằng ngôn ngữ cảm xúc, bằng hình ảnh sống động, bằng âm thanh của núi rừng và tiếng cười của những người làm chè”.

TS. Hiếu đề xuất bộ phim sẽ tập trung: Từ hành trình lên đỉnh Suối Giàng, khám phá rừng chè cổ thụ, ghi lại quy trình sao chè truyền thống của người Mông, đến những đổi thay khi sản phẩm bước chân vào thị trường hiện đại. “Chúng ta cần tạo ra một sản phẩm truyền thông có chiều sâu, có sức lan tỏa mạnh mẽ, có thể giới thiệu trong các hội chợ quốc tế, sự kiện văn hóa, thậm chí trên các nền tảng số toàn cầu”.

Ông Giàng A Đằng, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Suối Giàng (cũ) xúc động kể lại chặng đường phát triển của vùng chè cổ thụ

Ông Giàng A Đằng, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Suối Giàng (cũ), là người gắn bó cả đời với vùng chè cổ thụ, không giấu được xúc động khi nhìn lại hành trình phát triển: “Trước năm 1970, Suối Giàng chỉ có hơn 200ha chè mọc rải rác trong rừng. Nhờ sự kiên trì của người dân và sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, đến nay diện tích chè đã vượt 600ha, trở thành vùng nguyên liệu quý của cả nước. Nhưng điều đáng quý nhất là người dân chưa bao giờ phá bỏ chè để trồng cây khác. Họ coi cây chè như tổ tiên mình vậy”.

Ông cũng cho rằng, cần có thêm cơ chế hỗ trợ cụ thể về tín dụng, đào tạo nghề, xây dựng thương hiệu vùng và kết nối thị trường. “Người dân rất cần sự đồng hành từ các doanh nghiệp, các viện nghiên cứu, nhưng phải dựa trên sự tôn trọng bản sắc địa phương. Chúng tôi mong muốn giữ được cây chè cổ thụ nguyên bản như nó đã sống cùng chúng tôi suốt hàng trăm năm qua”.

Tọa đàm mở ra cơ hội hợp tác giữa doanh nghiệp và hợp tác xã địa phương

Cũng trong phần trao đổi, nhiều chuyên gia về nông nghiệp, môi trường và văn hóa dân tộc cũng đồng tình rằng, việc phát triển cây chè Shan Tuyết Suối Giàng cần song hành với bảo vệ môi trường sinh thái, giữ rừng đầu nguồn, bảo vệ đất đai khỏi xói mòn, không lạm dụng phân bón hóa học, đồng thời nâng cao năng lực quản lý hợp tác xã và doanh nghiệp địa phương. Việc đăng ký chỉ dẫn địa lý, xây dựng mô hình OCOP cấp quốc gia và tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế (như hữu cơ, fair trade…) cũng được đề xuất mạnh mẽ.

Trong khuôn khổ chương trình tọa đàm, đoàn công tác gồm đại diện Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường (thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Phát triển Nữ Doanh nhân Quốc tế (IWEDI) đã có chuyến thăm và khảo sát thực tế mô hình sản xuất chè sạch ứng dụng công nghệ cao của Công ty Cổ phần DragonTea Suối Giàng – đơn vị do bác sĩ Nguyễn Công Hân sáng lập và điều hành. Tại đây, đoàn được giới thiệu quy trình sản xuất khép kín theo hướng hiện đại, kết hợp nguyên liệu hữu cơ từ vùng chè cổ thụ Suối Giàng với các thiết bị chế biến tiên tiến. Đặc biệt, DragonTea Suối Giàng là một trong số ít doanh nghiệp ở miền núi phía Bắc đã chủ động ứng dụng công nghệ drone (thiết bị bay không người lái) trong quá trình sản xuất trà. Điểm đặc biệt của DragonTea là vẫn bảo tồn tinh thần thủ công truyền thống trong một số khâu quan trọng, đồng thời phát triển phòng nghiên cứu chuyên phân tích dược tính của chè để phục vụ cho việc xây dựng các sản phẩm trà chức năng, trà dược liệu và thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

Tọa đàm khép lại trong tinh thần đoàn kết, hợp tác và kỳ vọng lớn. Những chia sẻ, đề xuất và cam kết được đưa ra không chỉ thể hiện sự tâm huyết của các bên, mà còn là minh chứng cho một hướng đi mới: Phát triển nông nghiệp bền vững dựa trên giá trị bản địa, đưa sản phẩm nông sản Việt Nam – tiêu biểu là trà Shan Tuyết Suối Giàng – vươn ra thế giới. Với sự đồng hành của các nhà nghiên cứu, doanh nghiệp, báo chí và người dân, thương hiệu trà Shan Tuyết Suối Giàng đang từng bước khẳng định vị thế không chỉ trong nước, mà còn trên bản đồ trà thế giới – như một biểu tượng của “di sản xanh” đến từ trái tim của núi rừng Mường Lò - Tây Bắc.

Hoàng Anh