Triển khai xây dựng nông thôn mới hiện đại, toàn diện và bền vững

Theo báo cáo tại hội thảo, tính đến tháng 5/2025, cả nước đã có 6.058/7.696 xã (78,7%) đạt chuẩn NTM, trong đó, có 2.446 xã (40,4%) đạt chuẩn NTM nâng cao và 655 xã (10,8%) đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; bình quân cả nước đạt 17,6 tiêu chí/xã (tăng 0,6 tiêu chí so với cuối năm 2021). Có 23 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có 100% số xã đạt chuẩn NTM (tăng 10 tỉnh so với cuối năm 2021), trong đó, có 17 tỉnh, thành phố có 100% số xã đạt chuẩn NTM. Có 9 tỉnh: Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình, Hưng Yên, Hải Dương, Trà Vinh, Đồng Nai, Tiền Giang, Quảng Ninh, đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Thu nhập bình quân của người dân nông thôn năm 2024 đạt khoảng 54 triệu đồng/người/năm, tăng 1,3 lần so với năm 2020.

Số liệu báo cáo của các địa phương cập nhật đến hết ngày 07/6/2025, cả nước đã hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát được 205.115 căn (khánh thành 147.261 căn và khởi công, xây dựng dở dang 57.854 căn). Trong đó: Hỗ trợ nhà ở đối với người có công với cách mạng là 28.014 căn (khánh thành 18.680 căn và khởi công, xây dựng dở dang 9.334 căn); Hỗ trợ nhà ở thuộc 02 CTMTQG là 51.529 căn (khánh thành: 44.755 căn và khởi công, xây dựng dở dang 6.774 căn); Hỗ trợ nhà ở thuộc Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát là 125.572 căn (khánh thành 83.826 căn và khởi công và xây dựng dở dang 41.746 căn). Có 21/63 địa phương hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam phát biểu tại Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam cho biết, Chương trình MTQG xây dựng NTM được bắt đầu triến khai từ năm 2010. Trải qua 15 năm thực hiện với 2 giai đoạn 2010-2020 và giai đoạn 2021-2025, Chương trình đã đạt nhiều thành quả quan trọng góp phần thay đổi diện mạo khu vực nông thôn, chuyển từ phát triển về số lượng sang nâng cao chất lượng mang tính đồng bộ và từng bước hiện đại hơn.

“Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đã có những thay đổi vượt bậc, tạo bước đột phá cho phát triển nông thôn, nhất là giao thông. Nhận thức của người dân chuyển từ trông chờ, thụ hưởng sang trực tiếp tham gia, coi xây dựng NTM là quyền lợi và trách nhiệm của chính mình”, Thứ trưởng chia sẻ.
Kinh tế nông thôn đang chuyển dịch mạnh theo hướng tăng tỉ trọng công nghiệp và dịch vụ ở nông thôn. Tỉ trọng nông nghiệp dù giảm nhưng giá trị sản xuất bình quân tăng và tiếp tục đóng góp đáng kể vào thu nhập của cư dân nông thôn. Trong đó, chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và du lịch nông thôn trở thành điểm nhấn thúc đấy kinh tế nông thôn phát triển. Chất lượng đời sống văn hóa tinh thần của của người dân nông thôn các vùng, miền ngày càng được nâng cao; công tác bảo vệ môi trường nông thôn có nhiều chuyển biến; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn nông thôn được giữ vững.

Đề xuất gộp 2 Chương trình mục tiêu Quốc gia về nông thôn mới và giảm nghèo bền vững

Cặn cứ vào quan điểm, mục tiêu của Đảng và Nhà nước trong phát triến nông thôn và phát huy kết quả đạt được sau 15 năm thực hiện, Thứ trưởng Trần Thanh Nam nêu quan điểm, Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn tới cần được nâng tầm lên một giai đoạn cao hơn theo hướng xây dựng NTM hiện đại có sư phát triển đa dạng về kinh tế; hạ tầng được kết nối đồng bộ; môi trường bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống. Đây là những vấn đề mang tính chiến lược đến năm 2045 để vươn mình cùng đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển.

Thực tiễn cho thấy, việc tiếp tục triển khai riêng rẽ hai chương trình MTQG về xây dựng NTM và GNBV không còn phù hợp trong bối cảnh mới. Nội dung của chương trình MTQG xây dựng NTM hiện nay rất rộng mở, hoàn toàn có thể tích hợp hiệu quả các nội dung liên quan đến GNBV. Đây là cách tiếp cận khoa học, hợp lý, phù hợp với yêu cầu phát triển bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau, đúng theo tinh thần chỉ đạo xuyên suốt của Đảng, Nhà nước và Chính phủ. Do đó, giai đoạn 2026 - 2035, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất gộp Chương trình MTQG xây dựng NTM và Chương trình Giảm nghèo bền vững thành Chương trình MTQG xây dựng NTM và Chương trình Giảm nghèo bền vững.

Quang cảnh Hội thảo

Sự hợp nhất 2 chương trình quốc gia về nông thôn mới và giảm nghèo bền vững là phù hợp với tình hình mới. Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhấn mạnh, chương trình nên chia thành hai giai đoạn: Giai đoạn 2026 - 2035 tập trung hoàn thiện chương trình hướng đến mục tiêu “nông thôn phát triển toàn diện, có kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội đồng bộ hiện đại”. Giai đoạn 2036 - 2045 hướng đến xây dựng “nông thôn hiện đại có điều kiện sống tiệm cận với đô thị, môi trường sống xanh sạch, đẹp, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội được đảm bảo vững chắc”.

Mục tiêu tổng quát trong triển khai xây dựng chương trình là hiện đại, toàn diện và bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển xanh, tuần hoàn. Thúc đẩy kinh tế nông thôn theo hướng ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo; nâng cao thu nhập, chất lượng sống và khả năng tiếp cận dịch vụ thiết yếu của người dân nông thôn, từng bước tiệm cận mức sống đô thị. Xây dựng nông thôn xanh, sạch, đẹp, an toàn, đậm bản sắc văn hóa; bảo đảm an sinh xã hội, giảm nghèo đa chiều và bao trùm; giữ vững quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội; hình thành cộng đồng nông thôn văn minh, nhân văn, gắn kết và hạnh phúc...

Bảo Nhi