Bên cạnh những thuận lợi về cơ chế chính sách và sự phát triển của cơ giới hóa, ngành trồng trọt cũng đối mặt với nhiều khó khăn cần giải quyết để đảm bảo phát triển bền vững, giữ vững an ninh lương thực và nâng cao giá trị nông sản.

Trong năm 2025, ngành trồng trọt tiếp tục nhận được sự quan tâm sâu sát của Chính phủ, đặc biệt là Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các cơ quan chuyên môn từ Trung ương tới địa phương. Các chỉ đạo, hướng dẫn kỹ thuật, điều hành mùa vụ được ban hành kịp thời, góp phần giúp các địa phương xây dựng kế hoạch sản xuất phù hợp với từng điều kiện cụ thể.

Sản xuất trồng trọt năm 2025, vượt khó nhờ chủ động thích ứng, kỹ thuật hiện đại và chính sách đồng bộ

Chính sách pháp lý tạo đòn bẩy mạnh mẽ cho phát triển nông nghiệp, tiêu biểu là Nghị định 112/2024/NĐ-CP với những quy định cụ thể bảo vệ đất lúa, hỗ trợ sản xuất và đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong canh tác. Đồng thời, sự phát triển của các chương trình lớn như Chiến lược phát triển ngành trồng trọt đã tạo nền tảng để nâng cao năng suất, chất lượng nông sản, thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị.

Cơ giới hóa và ứng dụng công nghệ cao ngày càng được mở rộng trong sản xuất, từ khâu làm đất, gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch đến chế biến, bảo quản. Sự nâng cao nhận thức của người dân về sản xuất hàng hóa cùng các phong trào như dồn điền đổi thửa, mô hình đại điền, sản xuất vùng nguyên liệu tập trung đang góp phần hình thành nền sản xuất quy mô lớn, hiệu quả cao.

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, ngành trồng trọt vẫn phải đối mặt với không ít khó khăn, đặc biệt do tác động cực đoan của thời tiết và biến đổi khí hậu. Từ đầu năm đến tháng 9/2025, khu vực phía Bắc ghi nhận 5 đợt mưa lớn gây ngập lụt, sạt lở, cùng các đợt không khí lạnh trái mùa trong thời gian lúa làm đòng, trổ khiến một số diện tích bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Các cơn bão số 3 (Wipha), số 5 (Kajiki), số 6 (Nongfa) tiếp tục tác động tiêu cực đến vụ Hè Thu – Mùa.

Ngoài ra, đất đai manh mún, lực lượng lao động nông nghiệp thiếu và già hóa, cùng sự thiếu hụt cán bộ chuyên môn ở cấp xã khiến công tác chỉ đạo, dự báo và kiểm soát dịch hại gặp nhiều trở ngại. Bên cạnh đó, giá vật tư đầu vào (phân bón, giống, thuốc BVTV) vẫn cao do chuỗi cung ứng toàn cầu chưa ổn định, ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và lợi nhuận của nông dân.

Thị trường tiêu thụ nông sản cũng đối diện với sức ép cạnh tranh gay gắt: nhiều nước siết chặt hàng rào kỹ thuật, tăng cường truy xuất nguồn gốc, áp dụng biện pháp bảo hộ sản xuất trong nước. Điển hình, Philippine dừng nhập khẩu gạo từ 1/9/2025, Ấn Độ nối lại xuất khẩu gạo 100% tấm, Philippine tạm dừng nhập khẩu gạo từ 1/9/2025, và Hoa Kỳ dự kiến áp thuế cao lên nhiều mặt hàng nhập khẩu.

Đáng lưu ý, việc sáp nhập các đơn vị hành chính theo Nghị quyết 60-NQ/TW cũng gây lúng túng trong tổ chức điều hành do chậm điều chỉnh các cơ chế quản lý và hệ thống dữ liệu chưa đồng bộ, ảnh hưởng tới việc cập nhật số liệu sản xuất và dịch hại kịp thời.

Trước các thách thức nêu trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các địa phương đã thể hiện tinh thần chủ động, linh hoạt trong điều hành sản xuất. Ngay từ đầu năm, kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân, Hè Thu, vụ Mùa và vụ Đông 2025 được xây dựng với các giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế, bám sát dự báo khí tượng thủy văn và dịch hại.

Các giải pháp kỹ thuật tiếp tục được đẩy mạnh: Xây dựng khung thời vụ linh hoạt; lựa chọn giống ngắn ngày, giống chịu sâu bệnh và phù hợp thị trường; áp dụng mô hình canh tác tiên tiến như SRI, IPM, tưới ngập khô xen kẽ, 3 giảm 3 tăng, làm mạ khay, máy cấy… Đặc biệt, công tác dự báo sinh vật gây hại và điều tiết nước tưới tiêu được thực hiện thường xuyên, chính xác, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm thiểu rủi ro.

Chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả tiếp tục được đẩy mạnh: Diện tích không chủ động nước được chuyển sang cây rau màu, cây ăn quả cho hiệu quả kinh tế cao hơn. Công tác thanh tra, kiểm tra chất lượng vật tư nông nghiệp cũng được tăng cường nhằm đảm bảo chất lượng đầu vào cho sản xuất.

Năm 2025 là năm bản lề của ngành trồng trọt trong bối cảnh hội nhập và thích ứng với biến đổi khí hậu. Dù còn nhiều khó khăn, nhưng nhờ sự chỉ đạo thống nhất, chính sách kịp thời, kỹ thuật tiên tiến và tinh thần chủ động của nông dân, ngành trồng trọt đã từng bước vượt qua thách thức, giữ vững an ninh lương thực và gia tăng giá trị sản xuất.

Đây là tiền đề quan trọng để các địa phương và toàn ngành tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu, chuyển đổi mô hình sản xuất, tăng cường liên kết vùng, liên kết chuỗi, hướng tới nền nông nghiệp hiện đại, bền vững và có sức cạnh tranh cao trên thị trường quốc tế.

Sỹ Tùng - Mạnh Hải