Bà Nguyễn Thị Xuân, Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Triệu Sơn cho biết: Luật Đất đai là đạo luật quan trọng, tác động đến mọi mặt trong đời sống, kinh tế xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường đất nước, có mối quan hệ với nhiều quy định pháp luật khác. Trong quá trình thực hiện Luật Đất đai 2013, trên địa bàn huyện Triệu Sơn nói riêng gặp nhiều vướng mắc, khó khăn, bất cập trong việc thi hành luật như: Chưa quy định cụ thể, đầy đủ các trường hợp giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, không qua đấu giá quyền sử dụng đất; công tác xác định giá đất cụ thể gặp nhiều khó khăn, vướng mắc; việc chuyển nhượng đất nông nghiệp còn hạn chế, việc xác định hạn mức đất ở, công nhận, cấp GCNQSD đất trên địa bàn còn nhiều khó khăn, chưa cụ thể....

Bà Nguyễn Thị Xuân, Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Triệu Sơn

Đến nay, các bất cập, hạn chế của Luật đất đai 2013 đã được điều chỉnh, bổ sung và cụ thể hơn trong Luật Đất đai 2024;  rất nhiều điểm mới, nổi bật và khắc phục được những khó khăn, vướng mắc so với Luật đất đai 2013.

Thứ nhất, Luật Đất đai 2024 cho phép mở rộng "hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của cá nhân không quá 15 lần hạn mức giao đất nông nghiệp của cá nhân đối với mỗi loại đất" (Điều 177) và các quy định về "tập trung đất nông nghiệp", "tích tụ đất nông nghiệp" (Điều 177, Điều 192) tạo điều kiện để nông nghiệp phát triển nhanh, bền vững, hiệu quả, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia. Luật tạo điều kiện sử dụng đất nông nghiệp hiệu quả hơn để cho ngành nông nghiệp ngày càng phát triển, sẽ tác động tích cực đến cả nền kinh tế và thị trường bất động sản trong quá trình đô thị hóa và phát triển các khu dân cư nông thôn, làm tăng nhu cầu tạo lập nhà ở của người dân, nhất là các nông dân tỷ phú.

Thứ hai, về đăng ký đất đai, cấp GCNQSD đất: Giao cho UBND tỉnh quy định các loại giấy tờ khác về quyền sử dụng đất có trước ngày 15/10/1993 theo quy định tại khoản 1, Điều 137, quy định cụ thể về hạn mức công nhận đất ở đối với trường hợp sử dụng đất trước ngày 18/12/1980 và từ ngày 18/12/1980 đến trước ngày 15/10/1993 cho phù hợp với thực tiễn của địa phương, từ đó sẽ giải quyết được nhiều bất cập khó khăn, vướng mắc trong công tác cấp GCNQSD đất trên địa bàn.

Để triển khai thi hành, thực hiện tốt Luật Đất đai năm 2024, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, chặt chẽ, khả thi cho việc khai thác nguồn lực, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả đất đai, đáp ứng nhu cầu đất đai cho phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường, UBND huyện Triệu Sơn đề xuất Chính phủ, các Bộ ngành sớm ban hành các Nghị định, Thông tư quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Đất đai, UBND tỉnh Thanh Hóa sớm ban hành các quy định chi tiết, cụ thể để UBND huyện có cơ sở triển khai, thực hiện đồng bộ trên địa bàn.

Hiện nay, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Triệu Sơn đang tham mưu xây dựng kế hoạch triển khai công tác phổ biến giáo dục pháp luật, nâng cao nhận thức chính sách, pháp luật đất đai và phổ biến những nội dung mới của Luật Đất đai và các Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật đất đai, phổ biến tuyên truyền Luật Đất đai đến mọi tầng lớp nhân dân trên địa bàn.

Đánh giá về những điểm mới và kỳ vọng vào những tác động tích cực của Luật Đất đai năm 2024, Tiến sĩ Lê Văn Minh, Trưởng Khoa Luận chính trị - Luật trường Đại học Hồng Đức cho rằng: Luật Đất đai năm 2024 đã chuyển các quy định về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất đặt ngay sau chương quy định về quyền và trách nhiệm của nhà nước, công dân đối với đất đai và nằm trước các quy định về quản lý hành chính nhà nước về đất đai thể hiện thể hiện sự tôn trọng đối với quyền lợi của người dân, coi nhân dân là gốc rẽ, là nền tảng, là trung tâm của chính sách. Đồng thời các chương tiếp theo quy định về các nội dung quản lý nhà nước về đất đai được bố cục theo trình tự các bước thực hiện trong thực tế để đảm bảo tính logic, khoa học, thuận tiện trong tra cứu.

Về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất: Luật đã hoàn thiện quyền của người Việt Nam định cư ở nước ngoài theo hướng đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài có quốc tịch Việt Nam là công dân Việt Nam thì có đầy đủ các quyền liên quan đến đất đai như công dân Việt Nam ở trong nước (cá nhân trong nước). Quy định nhóm người sử dụng đất gồm thành viên hộ gia đình, cá nhân thì có quyền và nghĩa vụ như quyền và nghĩa vụ của cá nhân theo quy định của Luật này.

Bổ sung quyền lựa chọn hình thức trả tiền cho thuê đất, theo đó, người sử dụng đất đang được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm nhưng thuộc trường hợp được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê theo quy định của Luật này được lựa chọn chuyển sang thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho thời gian thuê đất còn lại. Trường hợp đang được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê được lựa chọn chuyển sang thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm.

Bổ sung quy định cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa trong hạn mức giao đất, trường hợp quá hạn mức thì phải thành lập tổ chức kinh tế, phải có phương án sử dụng đất trồng lúa và phải được Ủy ban nhân dân cấp huyện phê duyệt. Cá nhân sử dụng đất nông nghiệp được chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp trong cùng đơn vị hành chính cấp tỉnh cho cá nhân khác và không phải nộp thuế thu nhập từ việc chuyển đổi quyền sử dụng đất và lệ phí trước bạ. Tổ chức kinh tế được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp phải có phương án sử dụng đất nông nghiệp được Ủy ban nhân dân cấp huyện chấp thuận.

Tiến sĩ Lê Văn Minh, Trưởng Khoa Luận chính trị - Luật trường Đại học Hồng Đức

Về đăng ký đất đai, cấp GCNQSD đất, quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất: Luật đã bổ sung quy định giao cho UBND cấp tỉnh quy định các loại giấy tờ khác về quyền sử dụng đất có trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 cho phù hợp với thực tiễn của địa phương. Bổ sung thời điểm áp dụng quy định về hạn mức đất ở của địa phương (được thực hiện theo quy định tại thời điểm người sử dụng đất nộp hồ sơ để cấp Giấy chứng nhận), trách nhiệm của Nhà nước trong việc cấp Giấy chứng nhận cho các trường hợp đã đăng ký và đủ điều kiện.

Thực hiện đăng ký bắt buộc về quyền sử dụng đất và đăng ký biến động đất đai, đồng thời có chế tài cụ thể, đồng bộ ngăn chặn các trường hợp giao dịch không đăng ký tại cơ quan nhà nước. Quy định hình thức đăng ký đất đai, đăng ký biến động đất đai được thực hiện đăng ký trên giấy hoặc đăng ký trên môi trường điện tử và đều có giá trị pháp lý như nhau. Tài sản gắn liền với đất được cấp GCNQSD đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là nhà ở, công trình xây dựng gắn liền với đất. Bổ sung quy định về đăng ký biến động đất đai đối với trường hợp có thay đổi về quyền sử dụng đất xây dựng công trình trên mặt đất phục vụ cho việc vận hành, khai thác sử dụng công trình ngầm, quyền sở hữu công trình ngầm.

Luật Đất đai năm 2024 (thay thế Luật Đất đai năm 2013) được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 18/01/2024 tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5, với bố cục gồm 16 Chương, 260 Điều được coi là bước tiến lớn về hoàn thiện thể chế, thúc đẩy thị trường đất đai, xây dựng và bất động sản Việt Nam phát triển lành mạnh, minh bạch và bền vững hơn. Luật cũng quy định nhiều nội dung mới để giải quyết những vấn đề đặt ra từ thực tiễn, phù hợp với xu thế phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; sửa đổi, bổ sung các quy định chưa phù hợp đã được chỉ ra trong quá trình tổng kết thi hành Luật Đất đai năm 2013.

Tiến sĩ Lê Văn Minh nhấn mạnh: Tôi cho rằng rất nhiều quy định mới của Luật sẽ có tác động sâu rộng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Thanh Hóa, góp phần tháo gỡ một số vướng mắc, bất cập về công tác quản lý đất đai và các lĩnh vực khác có liên quan tại tỉnh trong thời gian qua. Có thể kể đến:

Luật Đất đai năm 2024 được kỳ vọng sẽ có tác động tích cực đến sự phát triển văn hóa, xã hội và đặc biệt là phát triển kinh tế, thu hút đầu tư trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Luật đã gỡ bỏ nhiều rào cản về pháp lý, giúp thị trường nhà đất trở nên minh bạch, phát triển bền vững.

Nhiều đổi mới căn bản trong quy định về thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư là cơ sở pháp lý quan trọng bảo đảm tiến độ thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh; bảo vệ tốt hơn quyền hợp pháp của người dân, đặc biệt trong trường hợp bị thu hồi đất, góp phần hạn chế và giải quyết tốt hơn khiếu kiện về đất đai.

Giá đất sẽ tăng một cách bền vững bởi Luật Đất đai năm 2024 thúc đẩy việc định giá đất sát với mặt bằng giá thị trường và nâng cao hiệu quả sử dụng đất. Luật có những quy định nâng cao hiệu quả sử dụng đất, góp phần tăng giá các loại đất từ đất nông nghiệp đến đất phi nông nghiệp,... từ đó gia tăng giá bất động sản nói chung.

Luật Đất đai năm 2024 đã mở rộng hơn quyền của người sử dụng đất được Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm, tạo những điều kiện thuận lợi nhằm phát triển thị trường quyền sử dụng đất tại Thanh Hóa nói riêng và trên cả nước nói chung, tăng thu ngân sách nhà nước, thúc đẩy các nhà đầu tư lựa chọn hình thức trả tiền thuê đất hàng năm phù hợp với quan điểm của Nghị quyết số 18-NQ/TW mà không phá vỡ một trong những nguyên tắc chi phối đến việc xác lập các quyền cho người sử dụng phụ thuộc vào nghĩa vụ tài chính mà họ thực hiện.

Tuy nhiên, để những quy định mới của Luật Đất đai năm 2024 phát huy hiệu quả, việc ban hành các quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành đóng vai trò mang tính quyết định. Để có được những quy định chi tiết bám sát tinh thần Hiến pháp, quy định của Luật, chúng ta cần phải xác định mục tiêu, giải pháp trên cơ sở dự báo tác động, lường trước những hệ quả và đặc biệt là phải cụ thể, rõ ràng, có tính khả thi.

Bên cạnh việc ban hành quy định chi tiết, trong quá trình thực thi, các cơ quan nhà nước, các chủ thể sử dụng đất và chủ thể khác có liên quan cần phải hiểu rõ, hiểu đúng các quy định pháp luật, vận dụng đúng quy định pháp luật. Đảng và nhà nước cũng cần hoạch định chính cơ chế, chính sách rõ ràng, cụ thể trong tổ chức thực hiện nhằm phát huy sức mạnh cuả cả hệ thống chính trị trong thi hành Luật Đất đai năm 2024.

Ông Lê Trọng Quang, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp huyện Thọ Xuân bày tỏ quan điểm: Cộng đồng doanh nghiệp đặt kỳ vọng lớn vào tác động tích cực của Luật Đất đai 2024 và các luật liên quan, như Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, đối với sự phát triển, phục hồi của thị trường bất động sản. Luật đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phục hồi nhanh chóng của thị trường bất động sản sau thời gian ì ạch. Đây cũng là một bước quan trọng của Chính phủ nhằm hoàn thiện các chính sách để tạo điều kiện phát triển, mở ra cơ hội cho thị trường bất động sản trở nên minh bạch và dễ dàng giao dịch hơn, giảm rủi ro pháp lý và tăng tính cạnh tranh

Luật Đất đai năm 2024 đã bãi bỏ quy định về khung giá đất của Chính phủ; quy định cụ thể nguyên tắc, căn cứ, phương pháp định giá đất; quy định bảng giá đất được xây dựng hằng năm và bảng giá đất lần đầu được công bố và áp dụng từ ngày 01/01/2026, được điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất từ ngày 01/01 của năm tiếp theo; việc xây dựng bảng giá đất theo vùng giá trị, thửa đất chuẩn đối với khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất.

Quy định cụ thể thời điểm xác định giá đất, thời điểm tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với từng trường hợp giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất, chuyển hình thức sử dụng đất điều chỉnh quyết định giao đất, cho thuê đất mà làm thay đổi diện tích, mục đích sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất. Đồng thời, quy định rõ UBND các cấp có thẩm quyền phải ban hành quyết định giá đất cụ thể trong thời gian không quá 180 ngày kể từ thời điểm xác định giá đất đối với các trường hợp Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất, điều chỉnh thời hạn sử dụng đất, chuyển hình thức sử dụng đất, điều chỉnh quyết định giao đất, cho thuê đất, điều chỉnh quy hoạch chi tiết; Đối với trường hợp áp dụng giá đất trong bảng giá đất để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thì UBND các acấp có thẩm quyền phải ghi giá đất trong quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất, điều chỉnh thời hạn sử dụng đất, chuyển hình thức sử dụng đất.

Ông Lê Trọng Quang, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp huyện Thọ Xuân

Hoàn thiện các quy định về miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, trong đó: bổ sung các trường hợp miễn, giảm theo lĩnh vực, địa bàn ưu đãi đầu tư, đối tượng chính sách; trường hợp được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thì không phải thực hiện thủ tục xác định giá đất, tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất được miễn, người sử dụng đất được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất không phải thực hiện thủ tục đề nghị miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

Thực hiện nghiêm việc đấu giá, đấu thầu trong Luật Đất đai 2024 giúp việc tiếp cận đất đai được công khai, minh bạch và bình đẳng cho tất cả các đối tượng liên quan; giảm tối đa các quan hệ “xin - cho”, góp phần tạo môi trường cạnh tranh công bằng cho các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản; đồng thời, cho phép doanh nghiệp có kinh nghiệm, năng lực và lịch sử sử dụng đất hiệu quả sẽ chiếm ưu thế. Những doanh nghiệp “đầu cơ" đất với mong muốn kiếm chênh lệch địa tô sẽ "không còn đất sống". Những doanh nghiệp này khi niêm yết trên sàn chứng khoán cũng sẽ ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh, qua đó phản ánh vào thị giá cổ phiếu.

Luật Đất đai năm 2024 tạo điều kiện sử dụng đất rất thuận lợi để thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa như phát triển các dự án khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao, khu nông nghiệp công nghệ cao, cụm công nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh, thương mại, dịch vụ, du lịch, y tế, giáo dục, nghiên cứu khoa học, công viên, khu vui chơi giải trí…

Doanh nghiệp mong đợi cơ quan chức năng sẽ chú ý đến việc chuyển tiếp các dự án giữa thời kỳ thay đổi luật và cung cấp hướng dẫn chi tiết cho quá trình triển khai. Việc ban hành Nghị định hướng dẫn cụ thể và kịp thời được coi là quan trọng, giúp giải quyết khó khăn và thúc đẩy sự phục hồi tích cực của thị trường bất động sản.

Anh Lê Ngọc Nam Anh, người dân phường Đông Vệ, thành phố Thanh Hóa chia sẻ: Luật Đất đai là một đạo luật được rất nhiều nhân dân, cử tri và các bên liên quan kỳ vọng. Điều này được thể hiện qua rất nhiều con số như số lượng người tham gia góp ý kiến, số lượng người quan tâm, sự soạn thảo công phu, kỹ lưỡng, cẩn trọng của dự thảo luật. Luật Đất đai năm 2024 sẽ bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người dân

Một trong những điểm mới của Luật Đất đai năm 2024 được nhiều người dân đặc biệt quan tâm đó chính là vấn đề thu hồi, bồi thường và hỗ trợ tái định cư. Theo đó, Luật được thông qua đã quy định cụ thể về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng với nhiều điểm mới, bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch,… Việc này hướng đến bảo vệ cho người dân có đất bị thu hồi và đảm bảo cho người dân có được lợi ích thỏa đáng.

Anh Lê Ngọc Nam Anh, người dân phường Đông Vệ, thành phố Thanh Hóa

Luật đã sửa đổi, bổ sung nguyên tắc bồi thường theo hướng đa dạng các hình thức bồi thường về đất; hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi được bồi thường bằng đất có cùng mục đích với đất bị thu hồi hoặc bằng tiền, bằng đất khác hoặc bằng nhà ở phù hợp với nhu cầu của người có đất bị thu hồi và quỹ đất của từng địa phương.

Cụ thể hóa nguyên tắc “có chỗ ở, đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ” thông qua quy định tiêu chí khu tái định cư về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, địa điểm thực hiện tái định cư,… Khu tái định cư có thể bố trí cho một hoặc nhiều dự án. Quy định cụ thể và mở rộng về thành phần Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định với sự tham gia của đại diện Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp, đại diện của người sử dụng đất có đất bị thu hồi,… để đảm bảo sự khách quan, minh bạch, sự tham gia của các bên liên quan trong bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Quan tâm đến đối tượng chính sách xã hội, đối tượng trực tiếp sản xuất nông nghiệp; các bước thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất đảm bảo nguyên tắc có sự tham gia của người dân ở các giai đoạn, đảm bảo nguyên tắc người có đất bị thu hồi được bồi thường, tái định cư trước khi thu hồi đất,… để người dân có đất bị thu hồi phải có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn. Luật cũng đã quan tâm để chủ sở hữu tài sản mà không đồng thời là chủ sử dụng đất, người bị ảnh hưởng bởi việc thu hồi đất được biết khi Nhà nước thu hồi đất.

Bên cạnh đó, nhiều quy định khác trong Luật đã được xây dựng nhằm bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất. Biểu hiện rõ nhất qua việc mở rộng quyền sử dụng đất, tiếp cận đất đai của công dân Việt Nam, chính sách đất đai với đồng bào dân tộc thiểu số. Cùng với đó, Luật cũng giải quyết câu chuyện cân bằng lợi ích giữa các bên trong quan hệ đất đai,…Tôi tin rằng, Luật Đất đai 2024 sau khi được phổ biến sâu rộng đến người dân sẽ tạo ra “cú hích” phát triển đời sống kinh tế, xã hội tại Thanh Hóa.

Hoàng Anh