Ngày 15/8 tại Nghệ An, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã phối hợp với Hội Chăn nuôi Việt Nam, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Nghệ An tổ chức Hội thảo khoa học “Áp dụng quy trình chăn nuôi an toàn sinh học và tuần hoàn nâng cao hiệu quả sản xuất trong chăn nuôi trang trại nhỏ và hộ gia đình”.

Toàn cảnh Hội thảo khoa học “Áp dụng quy trình chăn nuôi an toàn sinh học và tuần hoàn nâng cao hiệu quả sản xuất trong chăn nuôi trang trại nhỏ và hộ gia đình”

Chăn nuôi có đóng góp quan trọng vì sự phát triển của ngành nông nghiệp và môi trường

Theo số liệu thống kê, hiện cả nước có tổng đàn gia cầm khoảng 571 triệu con (đứng thứ 2 Đông Nam Á); đàn lợn 30 triệu con (đứng thứ 6 thế giới; đàn bò 6,29 triệu con; đàn trâu 2,07 triệu con; 48.622 trang trại (quy mô lớn 3.481; vừa 16.041; nhỏ 2.910); có 267 cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi (TĂCN) công nghiệp hỗn hợp hoàn chỉnh; 440 cơ sở giết mổ tập trung (có kiểm soát)…

Từ số liệu cụ thể đó, chăn nuôi được xem là ngành mũi nhọn trong phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta với nhịp tăng trưởng ổn định, kết quả trong 6 tháng đầu năm 2025 tiếp tục cho thấy những tín hiệu tích cực. Điều này được thể hiện qua nhiều chỉ tiêu trọng tâm, như đàn lợn tăng 3,6 % (đạt 27,07 triệu con, không tính lợn con theo mẹ); đàn gia cầm tăng 3,5 % (đạt 584,33 triệu con); sản lượng TĂCN công nghiệp tăng 1,16% (đạt 8,7 triệu tấn); giá lợn hơi tăng 10-12%; xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi tăng 11,7%...

Ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam phát biểu tại Hội thảo

Tại hội thảo, ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam khẳng định: Ngành chăn nuôi đã trải qua chặng đường phát triển rực rỡ, qua 30 năm hội nhập và phát triển đã tạo ra nhiều bước đột phá. Đặc biệt, chăn nuôi có đóng góp rất quan trọng trong quá trình phát triển chung của ngành nông nghiệp.

Tuy nhiên, với xu hướng tăng trưởng như hiện nay, số lượng đàn vật nuôi lớn có tác động nhất định đối với môi trường. Do vậy, việc áp dụng quy trình chăn nuôi an toàn sinh học và tuần hoàn không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn là định hướng phát triển bền vững cho ngành chăn nuôi hiện đại. Trong bối cảnh dịch bệnh như cúm gia cầm, tả lợn châu Phi... chưa có vaccine đặc hiệu, thì an toàn sinh học chính là “lá chắn” hữu hiệu nhất để bảo vệ vật nuôi và ngành chăn nuôi nói chung.

Riêng tỉnh Nghệ An, chăn nuôi tiếp tục phát triển và có sự đa dạng trong loại hình chăn nuôi. Toàn tỉnh có 987 trang trại chăn nuôi (theo quy mô của Luật Chăn nuôi), chiếm khoảng 35% tổng đàn, trong đó: 37 trang trại quy mô lớn, 340 trang trại quy mô vừa, 610 trang trại quy mô nhỏ. Đối với hình thức chăn nuôi nông hộ toàn tỉnh có 167.578 hộ chăn nuôi trâu bò (bình quân 2-3 con/hộ), 126.953 hộ chăn nuôi lợn (bình quân 7-10 con/hộ), 187.891 hộ chăn nuôi gia cầm (bình quân 150-200 con/hộ), 25.391 hộ chăn nuôi khác, chiếm khoảng 65% tổng đàn.

Dịch tả lợn Châu Phi hiện đang là nỗi lo sợ của người chăn nuôi do đó giải pháp chăn nuôi an toàn sinh học và tuần hoàn là giải pháp tối ưu hiện nay

Mặc dù sở hữu tổng đàn chăn nuôi lớn và có nhiều đóng góp quan trọng vì sự phát triển chung trong xã hội nhưng ngành chăn nuôi còn nhiều “rào cản” trước mắt cần được khắc phục như: Biến động thị trường thức ăn thế giới ảnh hưởng nhiều đến tốc độ phát triển CN tại Việt Nam; Quy mô chăn nuôi tại Việt Nam hiện nhỏ lẻ, tận dụng còn cao (gần 50 %) nên khó ứng dụng công nghệ cao, đặc biệt thực hiện việc kiểm soát dịch bệnh; Tổ chức sản xuất chăn nuôi chưa đồng bộ; Chưa hình thành các chuỗi liên kết từ chăn nuôi đến giết mổ chế biến tiêu thụ sản phẩm; Diễn biến dịch bệnh phức tạp, nguy cơ bùng phát dịch bệnh cao; Dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) ảnh hưởng lớn đến chăn nuôi lợn và còn diễn biến rất phức tạp; Tốc độ đô thị hoá nhanh nên việc di dời trang trại xa khu dân cư gặp nhiều khó khăn; Môi trường ô nhiễm, chăn nuôi an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh còn nhiều bất cập, chưa đồng bộ…

Nhiều giải pháp được gợi mở tại hội thảo

Để nâng cao hiệu quả và phát triển bền vững ngành chăn nuôi, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trong số đó, cần chú trọng ứng dụng công nghệ cao như tự động hóa, trí tuệ nhân tạo và hệ thống giám sát môi trường giúp kiểm soát dịch bệnh, quản lý thức ăn và theo dõi sức khỏe vật nuôi chính xác hơn. Đồng thời, chuyển đổi sang các mô hình chăn nuôi hữu cơ, tuần hoàn và thân thiện với môi trường nhằm giảm thiểu ô nhiễm, nâng cao chất lượng sản phẩm…

Phát triển chăn nuôi theo mô hình kinh tế tuần hoàn cũng tạo ra bước ngoặt lớn cho Nghệ An với sự nhập cuộc của các doanh nghiệp đầu tàu như Công ty CP Tập đoàn Mavin, Công ty CP thực phẩm sữa TH, Công ty TNHH MTV bò sữa Việt Nam (Vinamilk)

Tại hội thảo TS. Nguyễn Ngọc Sơn, Phó Chủ tịch thường trực Hội Chăn nuôi Việt Nam đã nêu ra một số giải pháp trọng tâm như: Tiếp tục xây dựng và thực hiện hiệu quả thể chế ngành chăn nuôi; Nâng cao hiệu quả quản lý, cải tiến giống vật nuôi; Quy hoạch vùng chăn nuôi tập trung, chính sách hỗ trợ; Chủ động nguồn thức ăn chăn nuôi (chủ động sản xuất); Tổ chức liên kết gắn với thị trường, bảo đảm an toàn sinh học và an toàn thực phẩm; Ứng dụng KHCN và khuyến nông trong chăn nuôi (Công nghệ cao, tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất giống, chuồng trại, phòng bệnh ...); Tăng cường chế biến gắn với thị trường, chăn nuôi gắn với liên kết chuỗi; Phát triển theo hướng kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, tích hợp đa giá trị, sản xuất theo chuỗi; Hợp tác quốc tế, áp dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý chăn nuôi, phòng chống dịch bệnh;…

Thực tế hiện nay cho thấy, bệnh DTLCP đang là mối đe dọa lớn, gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho ngành chăn nuôi heo toàn cầu. Hộ chăn nuôi quy mô nhỏ và gia đình đặc biệt dễ bị “tổn thương” do hạn chế về nguồn lực và nhận thức. Vì lẽ đó, tại hội thảo, TS Đặng Hoàng Biên, Trưởng phòng cấp cao, phụ trách sản xuất Heo nái, Di truyền và Đào tạo thuộc Tập đoàn Mavin đã chỉ ra một số biện pháp an toàn sinh học thiết yếu như: Cách ly chuồng trại (phải xây hàng rào xung quanh chuồng để ngăn chặn động vật hoang dã, chó, mèo, hoặc người lạ xâm nhập. Hạn chế tối đa người ra vào khu vực chuồng trại; chỉ cho phép người chăm sóc chính); Vệ sinh chuồng trại; Kiểm soát nguồn nước và thức ăn; Kiểm soát con giống và sức khỏe đàn heo; Kiểm soát con người và phương tiện;… Cũng tại hội thảo, TS Đặng Hoàng Biên đã nêu ra phương pháp ứng phó khi DTLCP xảy ra cần phát hiện sớm bằng cách quan sát các triệu chứng và sớm phát hiện để cách ly và tiêu hủy. Đồng thời khử trùng toàn diện, vệ sinh toàn bộ chuồng trại, dụng cụ và khu vực xung quanh bằng chất khử trùng mạnh. Đặc biệt, nghỉ chuồng ít nhất 30-45 ngày trước khi tái đàn. Cùng với đó, tăng cường nhận thức và đào tạo về an toàn sinh học trong cộng đồng, hợp tác chặt chẽ với cơ quan thú y địa phương để giám sát và ứng phó dịch bệnh.

Trang trại heo Mavin đạt tiêu chuẩn toàn cầu Global S.L.P

Để ngành chăn nuôi tiếp tục là ngành mũi nhọn trong phát triển chung, thời gian tới, cần tiếp tục thu hút các doanh nghiệp lớn vào đầu tư phát triển chăn nuôi, đặc biệt thu hút “bốn nhà”: Nhà quản lý - nhà khoa học - nhà doanh nghiệp – nhà nông cùng tham gia trao đổi, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, giải pháp nhằm giúp nông dân nắm vững chủ trương, chính sách mới, các tiến bộ kỹ thuật, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi... để nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, phát triển chăn nuôi bền vững.

                                                   Bùi Ánh