Diễn biến phức tạp, nguy cơ lây lan trên diện rộng

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa, từ ngày 30/6 đến 17 giờ ngày 14/8/2025, bệnh dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) đã xảy ra tại 3.694 hộ thuộc 1.055 thôn của 123 xã, phường. Tổng cộng 32.934 con lợn, tương đương hơn 2.083 tấn, buộc phải tiêu hủy.

Dịch bệnh xuất hiện trên diện rộng, song tại nhiều xã, tình hình đã được kiểm soát tốt. 52 xã chỉ ghi nhận 1–5 hộ chăn nuôi nhỏ lẻ bị ảnh hưởng, số lượng lợn phải tiêu hủy không lớn. Tuy nhiên, có 24 xã dịch bùng phát trên diện rộng, nhiều thôn cùng lúc bị ảnh hưởng, số lượng lợn tiêu hủy lớn. Những địa phương này gồm: Thạch Bình, Ngọc Trạo, Kim Tân, Yên Thọ, Công Chính, Thăng Bình, Phú Lệ, Bỉm Sơn, Xuân Hòa, Xuân Lập, Các Sơn, Trúc Lâm, Thọ Ngọc, Quảng Ngọc, Tây Đô, Hải Lĩnh, Ba Đình, Xuân Bình, Hoa Lộc, Nga Sơn, Thiệu Tiến, Đông Thành và Cẩm Thạch.

Từ 30/6 đến 14/8/2025, Thanh Hóa đã tiêu hủy 32.934 con lợn mắc bệnh, tổng trọng lượng hơn 2.083 tấn

Bên cạnh đó, 24 xã khác đã bước đầu khống chế được dịch, nhiều ngày liền không ghi nhận ca mắc mới như: Tân Dân, Tĩnh Gia, Hải Bình, Ngọc Sơn, Trung Chính, Nam Xuân, Hiền Kiệt, Quý Lương, Điền Lư, Quảng Bình, Hoạt Giang, Hoằng Sơn, Thạch Lập, Lương Sơn, Thắng Lộc, Trung Hạ, Nguyệt Ấn, Nga Thắng, Yên Trường, Định Hòa...

Nguy cơ bùng phát dịch tại Thanh Hóa luôn ở mức cao. Với tổng đàn hơn 1,3 triệu con, trong đó 55% nuôi tập trung tại 588 trang trại và 45% nuôi nhỏ lẻ tại hơn 88.000 hộ, việc áp dụng biện pháp an toàn sinh học ở nhiều nơi còn hạn chế. Kiểm tra tại các ổ dịch cho thấy phần lớn hộ chăn nuôi nhỏ lẻ không đảm bảo quy trình vệ sinh chuồng trại, không có ngăn cách giữa khu nuôi và khu sinh hoạt, thậm chí chế biến thực phẩm ngay tại cửa chuồng. Đây là nguyên nhân khiến mầm bệnh dễ xâm nhập qua phương tiện, sinh hoạt hàng ngày và thức ăn không đảm bảo an toàn.

Tình hình cả nước cũng đáng lo ngại. Từ đầu năm 2025, 34/34 tỉnh, thành phố ghi nhận 1.429 ổ dịch DTLCP, tiêu hủy hơn 357.000 con lợn. Thanh Hóa, với quy mô đàn lớn, trở thành địa bàn trọng điểm cần tập trung cao độ trong phòng, chống dịch.

Quyết liệt đồng bộ giải pháp khống chế dịch bệnh

Ngay từ đầu năm 2025, tỉnh Thanh Hóa đã chủ động xây dựng kế hoạch, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo như Công điện số 02/CĐ-UBND ngày 14/4/2025, Kế hoạch số 234/KH-UBND ngày 26/11/2024, Công văn số 9002/UBND-NNMT ngày 14/6/2025... Chỉ đạo yêu cầu triển khai đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả các giải pháp phòng, chống dịch bệnh gia súc, trong đó có DTLCP.

Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng Chi cục Chăn nuôi và Thú y đã ban hành hàng loạt công văn hướng dẫn, tăng cường quản lý, ngăn chặn việc vứt xác động vật ra môi trường, hướng dẫn chăn nuôi an toàn sinh học. Đặc biệt, Hướng dẫn số 9317/SNN&MT-CNTY ngày 07/8/2025 yêu cầu các xã, phường thực hiện kịp thời các biện pháp khoanh vùng, tiêu độc khử trùng, quản lý vận chuyển.

Toàn tỉnh Thanh Hóa đã thành lập 138 đội kiểm soát vận chuyển và 81 chốt kiểm soát dịch bệnh

Khi dịch xuất hiện, lực lượng thú y thành lập các đội phản ứng nhanh, phân công 16 cán bộ chuyên môn trực tiếp bám sát địa bàn, chỉ đạo xử lý ổ dịch ngay từ đầu, không để lan rộng. 26 Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huy động toàn bộ nhân lực chuyên môn, phối hợp với chính quyền xã, phường triển khai các biện pháp khống chế.

Trong công tác xử lý, toàn bộ 32.934 con lợn mắc bệnh, chết hoặc dương tính với mầm bệnh được tiêu hủy đúng quy trình kỹ thuật, đảm bảo không phát tán mầm bệnh và bảo vệ môi trường. Các hộ có dịch thực hiện tiêu độc khử trùng 1 lần/ngày, thôn có dịch 2 lần/tuần, xã có dịch 1 lần/tuần; đồng thời phun thuốc diệt côn trùng mỗi tuần để tiêu diệt vật chủ trung gian truyền bệnh.

Quản lý vận chuyển, giết mổ được siết chặt. 138 đội kiểm soát lưu động và 81 chốt kiểm soát tại các xã công bố dịch đã hoạt động liên tục, xử lý nghiêm vi phạm trong buôn bán, vận chuyển lợn và sản phẩm từ lợn không đúng quy định.

Song song đó, công tác thông tin, tuyên truyền được đẩy mạnh. Người dân và doanh nghiệp được phổ biến về nguy cơ, cách phòng dịch, chính sách hỗ trợ. Các cơ quan chuyên môn đã lấy 410 mẫu xét nghiệm để chẩn đoán, 1.990 mẫu giám sát để chứng nhận an toàn dịch bệnh, hỗ trợ tiêu thụ lợn sạch trong vùng dịch, giảm thiệt hại cho người chăn nuôi.

Từ đầu năm 2025, toàn tỉnh đã tiêm 73.200 liều vắc xin DTLCP, trong đó 25.700 liều do cơ quan chức năng hỗ trợ, còn lại do người dân tự tiêm. Ngoài ra, 22.520 lít hóa chất sát trùng, 191 lít thuốc diệt côn trùng, 4.580 bộ quần áo bảo hộ, 2.410 đôi ủng đã được cấp phát cho các địa phương có dịch.

Những biện pháp này bước đầu đã mang lại kết quả tích cực. Nhiều xã đã ngăn chặn thành công dịch lây lan, số ổ dịch mới giảm dần, tạo điều kiện khôi phục hoạt động chăn nuôi. Tuy nhiên, nguy cơ vẫn hiện hữu, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt, liên tục của toàn hệ thống chính trị, sự hợp tác chặt chẽ của người chăn nuôi trong việc thực hiện nghiêm quy định an toàn sinh học.

Hoàng Anh