
Quy hoạch sử dụng đất thời 4.0: Cơ hội, thách thức và giải pháp căn cơ - Bài 3: Tham gia toàn cầu hoá và ứng dụng công nghệ 4.0
28/11/2023TN&MTNội dung quy hoạch sử dụng đất phải kết hợp giữa chỉ tiêu các loại đất gắn với không gian, phân vùng sử dụng đất; phù hợp với điều kiện tự nhiên, cảnh quan, sinh thái và lợi thế của từng vùng và phù hợp với chức năng sinh thái của đất đai; đồng thời, đảm bảo tính hiệu quả, tiết kiệm, đáp ứng yêu cầu sử dụng đất bền vững trong điều kiện thích ứng và giảm nhẹ tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.
Đẩy nhanh tiến độ và chất lượng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Theo PGS. TS. Đỗ Thị Tám, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, việc thống nhất quy hoạch sử dụng đất với các quy hoạch khác khẳng định rõ vai trò của quy hoạch sử dụng đất là nền tảng, là căn cứ để lập quy hoạch các cấp các ngành có sử dụng đất. Rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn thi hành các luật, pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều có liên quan đến quy hoạch cho phù hợp với quy định của Luật Quy hoạch,...
Tách riêng các căn cứ lập quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, vùng kinh tế- xã hội, vùng trọng điểm và vùng có quy mô liên tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Quy hoạch quốc gia, quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất phải bảo đảm phù hợp, thống nhất, đồng bộ, gắn kết chặt chẽ, thúc đẩy lẫn nhau để phát triển, đáp ứng yêu cầu thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bển vững; bảo đảm quốc phòng, an ninh; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đối khí hậu.
Lồng ghép quy hoạch vùng vào quy hoạch cấp quốc gia. Lồng ghép quy hoạch sử dụng đất với quy hoạch đô thị trên cơ sở quy hoạch đô thị đã được thể hiện; không lập quy hoạch sử dụng đất riêng cho các đơn vị hành chính thuộc khu vực đô thị để tránh trùng lặp với quy hoạch đô thị.
Làm tốt công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tạo tiền đề cho phát triển kinh tế, xã hội
Để đảm bảo phương án quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thể hiện được tính khoa học, tính thời sự, vai trò điều tiết vĩ mô, tầm nhìn dài hạn và hài hòa lợi ích trong sử dụng đất giữa các bên trên cơ sở lấy lợi ích chung đảm bảo phương án quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thể hiện được tính khoa học, tính thời sự, vai trò điều tiết vĩ mô, tầm nhìn dài hạn và hài hòa lợi ích trong sử dụng đất giữa các bên trên cơ sở lấy lợi ích chung lợi ích lâu dài làm nền tảng cần: Quy định cụ thể về thời gian và trách nhiệm lập và thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của từng cấp, quy hoạch sử dụng đất quốc phòng, đất an ninh, hạn chế việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Quy định xử lý độ trễ của quy hoạch sử dụng đất và cho phép kéo dài hiệu lực của quy hoạch hiện hành nhằm bảo đảm tính kế thừa trong quy hoạch; Quy đinh rõ trách nhiệm và thời gian điều chỉnh quy hoạch nhằm tránh trường hợp hợp thức hóa cho hành vi vi phạm quy hoạch đã xảy ra; Rà soát, đánh giá, phân loại và xử lý kịp thời những dự án công trình chưa thực hiện; Tạo điều kiện thuận lợi và linh hoạt để huy động vốn đầu tư từ các thành phần kinh tế.
Tiếp tục hoàn thiện hệ thống quy hoạch sử dụng đất theo hướng quy hoạch sử dụng đất của cấp trên là định hướng, quy định cho quy hoạch sử dụng đất cấp dưới; Quy hoạch sử dụng đất của cấp dưới phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất của cấp trên. Phương án quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của mỗi cấp phải bảo đảm cân đối nhu cầu sử dụng đất, phân bổ quỹ đất để phát triển các ngành, lĩnh vực; đặc biệt là quỹ đất để xây dựng kết cấu hạ tầng; hơn nữa, phải thể hiện nhu cầu sử dụng đất của cấp đó cũng như phù hợp với cấp trên và cấp dưới.
Nội dung quy hoạch sử dụng đất phải kết hợp giữa chỉ tiêu các loại đất gắn với không gian, phân vùng sử dụng đất; phù hợp với điều kiện tự nhiên, cảnh quan, sinh thái và lợi thế của từng vùng và phù hợp với chức năng sinh thái của đất đai; đồng thời, đảm bảo tính hiệu quả, tiết kiệm, đáp ứng yêu cầu sử dụng đất bền vững trong điều kiện thích ứng và giảm nhẹ tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.
Đồng quan điểm này, Nghiên cứu sinh Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Vũ Kỳ Long cho biết, cần quy định tiêu chí đánh giá hiệu quả kinh tế-xã hội, môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu khi lựa chọn phương án quy hoạch sử dụng đất.
Thống nhất bộ tiêu chí chỉ tiêu sử dụng đất trong thống kê, kiểm kê đất đai và quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Phân loại và lựa chọn chỉ tiêu SDĐ dựa trên kết quả đánh giá thực trạng phát triển kinh tế - xã hội và đánh giá tiềm năng đất đai, đảm bảo tính đồng bộ và thống nhất với quy hoạch của các ngành, các cấp. Công bố công khai việc hủy bỏ, thu hồi đất, chuyển mục đích đối với đất đã được ghi trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện trên các phương tiện truyền thông tại các cấp.
Quy định lấy ý kiến nhân dân ở mức độ, phạm vi thích hợp về quy hoạch sử dụng đất các cấp để bảo đảm quyền của nhân dân tham gia trực tiếp vào quản lý nhà nước, cụ thể: Quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia phải được lấy ý kiến các tổ chức, cá nhân trong cả nước; Quy hoạch sử dụng đất của tỉnh, huyện phải lấy ý kiến của các tổ chức, cá nhân trong phạm vi địa phương chịu tác động trực tiếp của quy hoạch sử dụng đất. Đồng thời, các ý kiến đóng góp đối với quy hoạch sử dụng đất phải được cơ quan tổ chức lập quy hoạch giải trình, tiếp thu đầy đủ để làm cơ sở cho việc xét duyệt quy hoạch. Xây dựng, quản lý, khai thác hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia hỗ trợ lập và giám sát thực hiện quy hoạch.
Cần tích cực, chủ động áp dụng công nghệ vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Tham gia toàn cầu hoá và ứng dụng công nghệ 4.0
Tích cực, chủ động tham gia vào tiến trình toàn cầu hóa, khu vực hóa (vốn dĩ đang thay đổi cùng với những diễn biến khó lường của bối cảnh quốc tế); kiên trì chủ trương Thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa; quan tâm giải quyết hài hòa mỗi quan hệ giữa lợi ích quốc gia dân tộc với lợi ích chung của cộng đồng quốc tế.
TS. Nguyễn Thị Khuy, Trường ĐH Tài nguyên và Môi trường cũng cho rằng, để đạt 17 mục tiêu phát triển đất nước bền vững đến năm 2030 theo Nghị quyết số 136/NQ-CP ngày 25/9/2020 của Chính phủ việ chủ động tiếp cận cách mạng công nghệ 4.0 trong công tác quản lý Nhà nước nói chung và lập, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là cần thiết. Để đạt được điều đó, cần: Tích cực chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghệ 4.0, đổi mới tư duy và phương thức làm việc; Phát triển theo hướng hiện đại hoá trên cơ sở ứng dụng công nghệ hiện đại và xây dựng môn hình tổ chức tiên tiến; Hoàn thiện và vận hành cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia (trong đó có dữ liệu về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất) phục vụ công tác quản lý đất cung cấp dịch vụ công về đất đai chia sẻ để người dùng có thể khai thác, tiếp cận, sử dụng và tham gia đóng góp một cách rộng rãi trên cơ sở công nghệ, đáp ứng cung cấp thông tin kịp thời, chính xác trên nền tàng điện toán đám mây; Xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách, khung pháp lý phù hợp với thời đại công nghệ 4.0; Đào tạo, phát triển đội ngũ cán bộ đáp ứng nhu cầu của phát triển hệ thống bển vững.
Nhất Nam