Điện Biên đề xuất tháo gỡ điểm nghẽn để phát triển nông nghiệp xanh, bền vững

Bộ trưởng Trần Đức Thắng trao đổi, giải đáp những kiến nghị của tỉnh Điện Biên; gợi mở nhiều hướng tiếp cận, đề xuất giải pháp thúc đẩy phát triển ngành nông nghiệp và môi trường theo hướng bền vững.

Ngày 5/12, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng tiếp đoàn làm việc của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Điện Biên nhằm trao đổi, tháo gỡ khó khăn và định hướng phát triển nông nghiệp, môi trường tại địa phương. 

Điện Biên chỉ ra loạt điểm nghẽn cản trở phát triển 

Theo báo cáo của tỉnh Điện Biên, năm 2024, GRDP khu vực nông thôn của tỉnh đạt 4.829 tỷ đồng. Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Điện Biên đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp, trong đó tập trung chuyển đổi các cây lương thực ngắn ngày sang phát triển 2 cây trồng chủ lực là mắc ca và cà phê. Đến nay, toàn tỉnh có 12.360 ha cây mắc ca và 8.140 ha cây cà phê, đưa tỉnh trở thành địa phương có diện tích mắc ca lớn thứ hai và cà phê Arabica lớn thứ ba cả nước. Chăn nuôi và thủy sản cũng tăng trưởng ổn định, với hơn 300 trang trại quy mô khác nhau và sản lượng thủy sản khoảng 7.000 tấn mỗi năm.

Cùng với chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, công tác quản lý đất đai, tài nguyên, môi trường của tỉnh có nhiều tiến bộ. Điện Biên đã hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai cho toàn bộ 45 xã, tăng tỷ lệ che phủ rừng lên 45,5% và kiểm soát tốt chất lượng môi trường, không phát sinh điểm nóng ô nhiễm. Chương trình xây dựng nông thôn mới đạt kết quả rõ nét với 267 thôn, bản được công nhận đạt chuẩn hoặc kiểu mẫu; tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh từ 34,9% năm 2021 xuống còn 17,66% năm 2025. Những kết quả này tạo nền tảng quan trọng để Điện Biên tiếp tục hướng tới mô hình nông nghiệp xanh, thông minh và phát triển bền vững trong giai đoạn tiếp theo.

Bên cạnh các điểm sáng, tại cuộc họp, Bí thư Tỉnh ủy Điện Biên Trần Tiến Dũng thẳng thắn chỉ ra, hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp còn thấp khi giá trị sản xuất chỉ bằng 35% mức bình quân cả nước; 75% diện tích đất sản xuất vẫn trồng cây lương thực ngắn ngày, năng suất thấp.

Theo ông Trần Tiến Dũng, diện tích đất sản xuất chưa chủ động được nước tưới, phụ thuộc nhiều vào nước mưa, các công trình cấp nước sinh hoạt được dẫn nguồn từ các khe suối nhỏ, với tác động của biến đổi khí hậu dẫn đến việc thiếu nước nghiêm trọng vào mùa khô.

Về công tác quản lý nhà nước về đất đai, môi trường, khoáng sản, tỉnh Điện Biên gặp khó khăn trong xây dựng cơ sở dữ liệu địa chính, tạo rào cản trong công tác quy hoạch, giao đất, thuê đất, giải quyết thủ tục hành chính cho người dân. Bí thư Tỉnh ủy Điện Biên chỉ ra, so với Lai Châu (ảnh hưởng khoảng 72.000 ha), Điện Biên chỉ còn khoảng 900 ha có thể chuyển đổi, vì vậy tỉnh muốn tận dụng tối đa quỹ đất này, nhất là khu vực có hồ chứa, phù hợp trồng trọt, chăn nuôi, nuôi thủy sản. 

Đề xuất tháo gỡ điểm nghẽn, phát triển nông nghiệp và môi trường 

Để tạo điều kiện cho tỉnh Điện Biên khai thác các tiềm năng lợi thế, khắc phục những tồn tại hạn chế, thúc đẩy phát triển ngành Nông nghiệp và Môi trường theo hướng xanh, thông minh, bền vững, Bí thư Tỉnh ủy Điện Biên Trần Tiến Dũng đề xuất Bộ Nông nghiệp và Môi trường tháo gỡ một số điểm nghẽn về cơ chế, chính sách, tổ chức bộ máy trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường như bảo hiểm nông nghiệp; chính sách khuyến khích hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; chuyển đổi mục đích sử dụng rừng; chuyển đổi đất chuyên lúa; tiếp nhận nguồn tiền trồng rừng thay thế; điều chỉnh đơn giá chi trả dịch vụ môi trường rừng, điều chỉnh mức hỗ trợ cho hoạt động khoanh nuôi tái sinh rừng; việc miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

Đặc biệt, tỉnh Điện Biên mong muốn Bộ quan tâm hỗ trợ giới thiệu, kết nối các doanh nghiệp đầu tư chế biến sâu, bảo quản nông sản (mắc ca, cà phê, trái cây); doanh nghiệp đầu tư xây dựng vùng trồng, xây dựng trang trại chăn nuôi tập trung.

Để xây dựng nền tảng tiếp cận nông nghiệp xanh, thông minh, bền vững và tiếp cận thị trường tín chỉ carbon, ông Trần Tiến Dũng đề xuất Bộ Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ cây dựng hệ thống dữ liệu số của tỉnh liên thông với các hệ thống quốc gia, tích hợp mã số vùng trồng, EUDR, chuỗi liên kết, chứng nhận an toàn thực phẩm, kiểm dịch, dữ liệu phát thải carbon. 

Theo đó, định hướng các đơn vị chức năng của Bộ và các tổ chức tư vấn hỗ trợ tỉnh trong việc điều tra, đánh giá trữ lượng carbon rừng, xây dựng hệ số phát thải, hoàn thiện hồ sơ kỹ thuật và quy trình chứng nhận nhằm sớm hình thành các dự án tín chỉ carbon rừng, tạo nguồn thu bền vững cho địa phương và cộng đồng.

Đáp lại, Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết đã ghi nhận đầy đủ các kiến nghị, đồng thời khẳng định những nội dung thuộc thẩm quyền Bộ sẽ được triển khai quyết liệt. Bộ trưởng đề nghị các đơn vị trực thuộc khẩn trương phối hợp với tỉnh Điện Biên, xử lý dứt điểm những nội dung đã có văn bản kiến nghị; các vấn đề phải trình Chính phủ, Thủ tướng hoặc cần căn cứ pháp lý mới sẽ được thực hiện theo đúng quy trình.

Bộ trưởng giao Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường cùng các đơn vị liên quan tăng cường hoạt động xúc tiến đầu tư, nhấn mạnh doanh nghiệp là mắt xích quyết định trong việc đưa giống, kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm, từ đó hình thành chuỗi giá trị bền vững.

Gợi mở cơ hội từ chương trình mục tiêu quốc gia, Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết Quốc hội đã thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo và phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số, chương trình có ý nghĩa đặc biệt với Điện Biên. Từ ngày 1/4/2026, chương trình sẽ triển khai các hạng mục như cấp nước sinh hoạt, đầu tư hạ tầng, phát triển văn hóa - đời sống. Nhờ đó, địa phương hầu như không phải bố trí vốn đối ứng, hoặc chỉ ở mức rất thấp.

Lãnh đạo tỉnh Điện Biên nhấn mạnh, trong thời gian tới, tỉnh sẽ cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng hàng hóa, xanh, thông minh, bền vững; hình thành các vùng chuyên canh cây công nghiệp tập trung quy mô lớn; chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất nương, đất trồng lúa, nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp, phấn đấu bằng với mức bình quân chung của cả nước. Khai thác tiềm năng về đất đai, khoáng sản để phát triển kinh tế, tăng thu ngân sách, tạo việc làm và thu nhập bền vững cho người dân.

Kết luận buổi làm việc, Bộ trưởng Trần Đức Thắng đề nghị tỉnh tiếp tục rà soát khó khăn, báo cáo kịp thời để các đơn vị chức năng phối hợp xử lý; đồng thời tận dụng hiệu quả các cơ hội từ chương trình mục tiêu quốc gia và các cơ chế, chính sách sắp được ban hành. 

Với sự hỗ trợ từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng quyết tâm của tỉnh, Điện Biên kỳ vọng tạo bước đột phá trong nông nghiệp xanh, thông minh, bền vững, nâng cao thu nhập cho người dân và khai thác hiệu quả các tiềm năng đất đai, tài nguyên trong giai đoạn tới.