Với tốc độ phát triển kinh tế và xã hội và nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng, lượng chất thải sinh hoạt phát sinh ngày càng nhiều, tạo gánh nặng rất lớn cho ngành môi trường và chính quyền địa phương các cấp. Mặc dù, công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt đã áp dụng bao gồm các công nghệ chôn lấp, làm phân/mùn compost, đốt thu hồi năng lượng hoặc không thu hồi năng lượng. Tuy nhiên, hầu hết vẫn là chôn lấp chưa hợp vệ sinh.
Trước thực trạng đó, thời gian qua, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đã tham mưu Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương tổ chức rà soát, đánh giá, đề xuất lựa chọn công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam theo hướng giảm tỷ lệ chất thải phải chôn lấp, tăng tỷ lệ chất thải được tái chế, tái sử dụng.
Kết quả rà soát năm 2019 của Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường cho thấy, trong số 381 lò đốt chất thải rắn sinh hoạt, chỉ có 294 lò đốt (khoảng 77%) có công suất trên 300 kg/h, đáp ứng yêu cầu của QCVN 61-MT:2016/BTNMT (Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về lò đốt chất thải rắn sinh hoạt). Song song với định hướng xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung quy mô lớn, nhiều địa phương đã đầu tư hệ thống xử lý quy mô cấp huyện, liên huyện, như: Nghĩa Đàn (tỉnh Nghệ An), Cẩm Xuyên, Can Lộc (tỉnh Hà Tĩnh), Hưng Yên, Uông Bí (tỉnh Quảng Ninh), Tam Điệp (tỉnh Ninh Bình), Thanh Liêm (tỉnh Hà Nam), ...
Để giải quyết tình trạng áp dụng công nghệ chôn lấp trong xử lý chất thải rắn sinh hoạt là chủ yếu như hiện nay, Luật Bảo vệ môi trường và Nghị định số 08/2022/NĐ-CP đã đưa ra quy định về nguyên tắc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khi đầu tư mới hoặc đưa vào vận hành các cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt ưu tiên đầu tư công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường; bảo đảm giảm dần tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được xử lý bằng phương pháp chôn lấp trực tiếp đáp ứng mục tiêu về quản lý tổng hợp chất thải rắn do Thủ tướng Chính phủ quy định trong từng thời kỳ phát triển. Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã đưa ra quy định không khuyến khích xây dựng cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt chỉ có phạm vi phục vụ trên địa bàn một đơn vị hành chính cấp xã.
.jpg)
Phần lớn chất thải rắn sinh hoạt đang xử lý bằng chôn lấp
Đồng thời, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu nhiều cơ chế chính sách để thúc đẩy việc xử lý chất thỉa rắn sinh hoạt bằng phương pháp đốt có thu hồi năng lượng để phát điện. Trong đó, Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết đã nêu rõ, cần tăng cường phát triển các nguồn điện từ rác thải đô thị và chất thải rắn. Ngoài ra, Chỉ thị số 41/CT-TTg ngày 01/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ về một số giải pháp cấp bách tăng cường quản lý chất thải rắn đã yêu cầu các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, khu vực phía Bắc có thành phố Hà Nội khẩn trương đầu tư hoặc đưa vào vận hành các nhà máy xử lý rác thải theo hướng công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường; phấn đấu đến hết năm 2025 giảm tỷ lệ rác thải được xử lý bằng phương pháp chôn lấp trực tiếp xuống dưới 20%; đồng thời giao Bộ Công thương tăng cường phát triển các nguồn điện từ chất thải rắn và sinh khối; nghiên cứu, xây dựng cơ chế; chính sách khuyến khích đầu tư, miễn giảm các thủ tục đấu nối và bán điện lưới đối với các nhà máy phát điện sử dụng chất thải rắn, sinh khối.
Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp được đề ra tại Chiến lược Quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050; với các giải pháp đồng bộ về quản lý chất thải, từng bước thực hiện tái chế, tái sử dụng rác thải thay cho chôn lấp, giảm thiểu rác thải nhựa; thúc đẩy và triển khai có hiệu quả Chương trình đối tác hành động quốc gia về chất thải nhựa.
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT ngày 10/01/2022 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường. Trong đó, tại khoản 2 Điều 29 Thông tư số: 02/2022/TT-BTNMT đã quy định về giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt.
.jpeg)
Bộ Tài nguyên và Môi trường phấn đấu giảm tỷ lệ rác thải chôn lấp trực tiếp các tỉnh phía Bắc xuống 20% và năm 2025
Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện dự thảo Thông tư ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật đối với hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy định tại khoản 5 Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường và các quy định của pháp luật khác có liên quan và dự kiến ban hành vào Quý I/2024.
Ở góc độ khác, theo Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, việc xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật đối với hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt trong đó có thu gom và vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt sau phân loại tại nguồn, chất thải rắn sinh hoạt đặc thù (trên sông, kênh, rạch, mặt biển, bãi biển; chất thải rắn cồng kềnh …); xử lý bằng công nghệ đốt, đốt có thu hồi năng lượng là nội dung mới cần đánh giá thật cẩn trọng, khách quan để đảm bảo tính đại diện cao và phù hợp với điều kiện thực tế.
Ngoài ra, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đã tham mưu Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất tại Quyết định số: 13/2023/QĐ- TTg ngày 22/5/2023; xây dựng dự thảo Thông tư ban hành 05 Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất, hiện nay đang rà soát, hoàn thiện.
Cũng theo Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, ở cấp địa phương, đến nay đã có 26/28 tỉnh phía Bắc đã có quy hoạch chất thải rắn, 02 tỉnh Bắc Ninh, Yên Bái chưa phê duyệt quy hoạch quản lý chất thải riêng mà lồng ghép vào nội dung quy hoạch tỉnh. Gần 100% xã hoàn thành việc lập, phê duyệt quy hoạch nông thôn mới, trong đó đều đã xác định vị trí điểm trung chuyển/điểm tập kết rác hoặc bãi chôn lấp quy mô nhỏ.
Khối lượng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt trên toàn khu vực miền Bắc khoảng trên 27 nghìn tấn/ngày. Khối lượng thu gom, xử lý toàn vùng đạt khoảng 84% (năm 2022), trong đó, thành phố Hà Nội, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Nam đạt trên 95%.
Nhất Nam
Hà Nội đất chật người đông, một ngôi nhà đủ diện tích sinh hoạt thường ngày đã là tốt lắm rồi, còn mong gì hơn nữa!
Ngày 17/8 tại Hà Nội, Đối tác hành động về Nhựa và Sức khỏe (PHA) cùng với FHI 360 vừa tổ chức Hội thảo “Tác động sức khoẻ của chất thải nhựa - Các khuyến nghị chính sách và can thiệp ở Việt Nam”. Hoạt động nằm trong khuôn khổ dự án “Giảm ô nhiễm rác thải nhựa với các giải pháp địa phương” (LSPP) do Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ.
Kinh tế tuần hoàn (KTTH) là một trong những giải pháp đột phá để giải quyết mối quan hệ giữa kinh tế với môi trường trong bối cảnh phát triển công nghiệp, đô thị, thay đổi về tiêu dùng và lối sống. Để phát triển kinh tế theo hướng bền vững, giảm thiểu những tác động xấu đến môi trường, Việt Nam đang đẩy mạnh KTTH nhằm tận dụng nguyên vật liệu đã qua sử dụng, giảm thiểu khai thác tài nguyên, bảo vệ môi trường.
Hiện nay, lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn tỉnh Bến Tre ngày càng gia tăng tạo áp lực cho công tác quản lý BVMT của địa phương. Trước thực trạng trên, tỉnh Bến Tre tăng cường triển khai các giải pháp phân loại rác thải tại nguồn theo quy định của Luật BVMT năm 2020. Việc tổ chức phân loại, thu gom chất thải tại nguồn không chỉ đem lại lợi ích kinh tế cho người dân mà còn góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp tái chế, nâng cao hiệu quả xử lý chất thải rắn, hướng tới nền kinh tế tuần hoàn.
Để giảm lượng nhựa mà con người sử dụng, giảm tác động của nhựa đối với môi trường, đối với hệ sinh thái đại dương góp phần chung tay bảo vệ chính mình và bảo vệ môi trường, mô hình kiểm soát rác thải nhựa, tại xã Thái Đô và Thụy Hải, huyện Thái Thụy tỉnh Thái Bình đã có những kết quả nhất định.
