Hồ Thầu tìm hướng bứt phá từ cây chè Shan Tuyết và du lịch nông nghiệp

Sau sáp nhập đơn vị hành chính, xã Hồ Thầu (tỉnh Tuyên Quang) có không gian phát triển rộng mở, sở hữu nhiều tiềm năng về nông nghiệp và du lịch. Tuy nhiên, bài toán nâng tầm giá trị cây chè - ngành hàng chủ lực của địa phương, cùng yêu cầu hoàn thiện hạ tầng và thu hút đầu tư vẫn là những thách thức đặt ra trong quá trình phát triển bền vững.

Hồ Thầu sau sáp nhập: Tiềm năng lớn nhưng còn nhiều "điểm nghẽn" 

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường, ông Hoàng Xuân Hòa, Chủ tịch UBND xã Hồ Thầu cho biết, xã Hồ Thầu hiện nay được hợp nhất từ ba đơn vị hành chính gồm Hồ Thầu, Nam Sơn và Nậm Khỏa (thuộc huyện Hoàng Su Phì cũ). Sau sáp nhập, xã có diện tích gần 13.700 ha, quy mô dân số khoảng 8.710 người, được tổ chức thành 25 thôn, là nơi sinh sống của 11 dân tộc anh em. 

“Hồ Thầu có lợi thế lớn về dư địa và tài nguyên, song thu ngân sách của xã hiện vẫn rất thấp. Đây là điều khiến chúng tôi luôn trăn trở trong quá trình điều hành và xây dựng định hướng phát triển,” Chủ tịch UBND xã thẳng thắn nhìn nhận.

Là xã thuần nông, với hơn 85% dân số sống bằng nông nghiệp, Hồ Thầu có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho phát triển nhiều loại cây trồng như lúa, ngô, đậu tương, cây ăn quả ôn đới. Đặc biệt, cây chè được xác định là ngành hàng chủ lực với diện tích khoảng 1.600 ha, nằm trong nhóm vùng chè lớn của khu vực miền núi phía Bắc. Đây là một trong số ít vùng chè còn bảo tồn được phương thức canh tác tự nhiên, thu hái thủ công và sao chế theo lối truyền thống. Năm 2025, sản lượng chè búp tươi của địa phương đạt gần 4.000 tấn, mang lại giá trị sau chế biến ước khoảng 35 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo xã, giá trị mà cây chè mang lại hiện nay chưa tương xứng với tiềm năng. Giá chè tươi Hồ Thầu hiện chỉ dao động khoảng 8000 đồng/kg, mức giá thấp so với công sức người trồng và quy mô vùng nguyên liệu. “Với diện tích chè lớn như vậy, nếu vẫn chủ yếu bán nguyên liệu thô thì người dân rất khó nâng cao thu nhập. Chúng tôi cần doanh nghiệp đủ mạnh đầu tư vào chế biến sâu, xây dựng thương hiệu, nâng giá trị gia tăng cho sản phẩm chè Hồ Thầu”, Chủ tịch UBND xã nhấn mạnh.

Không chỉ dừng lại ở câu chuyện thị trường, hạ tầng giao thông cũng được xác định là điểm nghẽn lớn nhất kìm hãm sự phát triển của ngành chè tại địa phương. Địa hình đồi núi chia cắt, nhiều tuyến đường xuống cấp khiến chi phí vận chuyển tăng cao. 

Hướng đi đột phá: Gắn cây chè với phát triển du lịch 

Từ thực tiễn đó, Đảng bộ xã Hồ Thầu xác định hai nhiệm vụ đột phá trong giai đoạn tới: Phát triển cây chè gắn với du lịch sinh thái và giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc. 

Người dân địa phương từng bước xây dựng và phát triển sản phẩm “Trà Shan Tuyết Phìn Hồ”, đạt chứng nhận OCOP 3 sao, hướng tới phân khúc thị trường cao cấp. Không dừng lại ở giá trị kinh tế, cây chè còn mở ra hướng phát triển du lịch trải nghiệm thông qua các tour: hái trà, sao trà, thưởng trà giữa rừng mây. Tại đây, du khách không chỉ thưởng thức trà, mà còn được chạm vào chiều sâu văn hóa và nhịp sống của đồng bào vùng cao. Ở Hồ Thầu, cây chè không chỉ là sinh kế mà đang trở thành “đại sứ văn hóa”, kết nối nông nghiệp với du lịch, truyền thống với hiện đại, góp phần đưa hình ảnh một vùng đất giàu bản sắc vươn xa hơn trên bản đồ nông nghiệp - du lịch bền vững.

Ông Hoàng Xuân Hòa nhấn mạnh, địa phương có cảnh quan thiên nhiên nguyên sơ với núi rừng, ruộng bậc thang, thung lũng, khe suối, khí hậu mát mẻ quanh năm, độ che phủ rừng đạt khoảng 80%. Đây là nền tảng thuận lợi để địa phương phát triển các loại hình du lịch trải nghiệm, nghỉ dưỡng và khám phá thiên nhiên. 

Những năm gần đây, Hồ Thầu đã từng bước khai thác lợi thế cảnh quan như đỉnh Chiêu Lầu Thi, ruộng bậc thang Khòa Hạ, kết hợp với các mô hình du lịch cộng đồng, homestay. Năm 2025, địa phương đón khoảng 11.000 lượt du khách, bước đầu tạo thêm sinh kế cho người dân và mở ra hướng nâng cao giá trị nông sản thông qua trải nghiệm du lịch.

Không chỉ có cảnh quan, Hồ Thầu còn là không gian văn hóa đa dạng của nhiều dân tộc. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống như lễ hội Bàn Vương của người Dao, nghi lễ cúng rừng, trang phục, ẩm thực và nghề thủ công bản địa vẫn được gìn giữ khá nguyên vẹn. Đây chính là “tài nguyên mềm” có sức hút lớn đối với du lịch cộng đồng, nếu được khai thác bài bản.

Thực tế, một số mô hình du lịch đã bước đầu hình thành như homestay tại thôn 5 Nậm Ai, thôn 1 Lê Hồng Phong, Homestay Mâm Xôi tại Khòa Hạ, HTX Du lịch sinh thái Hồ Thầu - Eco Village tại thôn Tân Phong. Các điểm đến và trải nghiệm như đỉnh Chiêu Lầu Thi cao 2.402 m, đua mảng ở thôn Lùng Thàng đang dần được du khách biết đến, mở ra hướng sinh kế mới cho người dân địa phương.

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển, lãnh đạo xã Hồ Thầu đã thẳng thắn chỉ ra những yêu cầu mang tính then chốt đối với địa phương trong giai đoạn hiện nay.

Trước hết, hạ tầng giao thông cần được đầu tư đồng bộ, đặc biệt là các tuyến đường kết nối vùng chè với trung tâm xã và các điểm du lịch trọng điểm. Đây được xem là yếu tố quyết định khả năng lưu thông hàng hóa cũng như sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư.

Cùng với đó, địa phương cần thu hút doanh nghiệp có đủ năng lực và tầm nhìn dài hạn tham gia vào chế biến chè chất lượng cao, từng bước hình thành chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ.

Song song với hạ tầng và đầu tư, nâng cao năng lực truyền thông được xem là yêu cầu không thể thiếu, nhằm đưa hình ảnh chè Hồ Thầu và du lịch Hồ Thầu xuất hiện nhiều hơn trên các diễn đàn lớn, các kênh truyền thông chuyên ngành và nền tảng số, qua đó từng bước xây dựng nhận diện và thương hiệu cho địa phương.

Từ những đồi chè trải dài trên sườn núi đến khát vọng xây dựng điểm đến du lịch sinh thái đặc sắc, Hồ Thầu đang đứng trước cơ hội lớn để bứt phá. Dù chặng đường phía trước còn nhiều thách thức, nhưng với hướng đi phù hợp và sự chung tay của các cấp, ngành, xã vùng cao Hồ Thầu hoàn toàn có thể tạo dấu ấn riêng trên bản đồ phát triển nông nghiệp - du lịch bền vững.