Trải qua 80 năm hình thành và phát triển (28/8/1945 - 28/8/2025), ngành Thủy lợi Việt Nam luôn khẳng định vai trò trụ cột của nền nông nghiệp quốc gia, găn bó mật thiết với công cuộc dựng nước, giữ nước và phát triển đất nước.
Bước vào giai đoạn mới, PTTĐ trong toàn Ngành được đẩy mạnh với tinh thần đổi mới -sáng tạo - thích ứng, không chỉ hướng tới hiệu quả tăng trưởng mà còn hướng đến chủ động ứng phó với BĐKH, bảo đảm an ninh nguồn nước và PTBV.
Phong trào thi đua với nhiều nội dung trọng điểm
Giai đoạn 2020 - 2025 chứng kiện hàng loạt các hiện tượng thời tiết cực đoan như hạn hán lịch sử ở miền Trung - Tây Nguyên, xâm nhập mặn kỷ lục ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), và các đợt mưa lũ bất thường ở miền Bắc. Bối cảnh này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đổi mới nội dung và cách thức triển khai PTTĐ trong toàn ngành Thủy lợi.
Nếu trước đây thi đua chủ yếu gắn với các công trình xây dựng, thì nay phong trào chuyển hướng mạnh mẽ sang thi đua theo hiệu quả quản lý tổng hợp, đa mục tiêu, gắn với quản lý TNN bền vững, chuyển đổi số và hiện đại hóa hạ tầng thủy lợi. PTTĐ của ngành Thủy lợi được cụ thể hóa qua ba trọng tâm chính:
Thi đua đảm bảo an toàn công trình và ứng phó thiên tai: Với hàng nghìn công trình hồ đập, đê điều lớn nhỏ, an toàn công trình là nhiệm vụ sống còn. PTTĐ trong lĩnh vực này tập trung vào ba nội dung trọng yếu: Kiểm tra, đánh giá thường xuyên thi đua trong việc kiểm tra, đánh giá hiện trạng các hồ chứa nước, đặc biệt là các hồ xung yếu trước mùa mưa lũ năm 2025, nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các sự cố tiềm ẩn; hoàn thiện quy trình vận hành liên hồ chứa: Thi đua xây dựng và triển khai các kịch bản vận hành chi tiết, linh hoạt, đảm bảo vừa giữ nước chống hạn vừa cắt lũ hiệu quả; hiện đại hóa công cụ giám sát: Đẩy mạnh thi đua ứng dụng các hệ thống quan trắc, giám sát từ xa (SCADA, IoT) tại các hồ chứa lớn như Dầu Tiếng, Hồ Kẻ Gỗ, Cánh Tạng, Ia Mor,... Mục tiêu thi đua đặt ra là đến cuối năm 2025, 90% các hồ chứa quan trọng có hệ thống cảnh báo và quan trắc tự động hóa.
Thi đua tiết kiệm nước và tăng cường thủy lợi nội đồng cũng là một trong những trọng tâm quan trọng của ngành Thủy lợi trong giai đoạn hiện nay. Trước thực tế nguồn nước ngày càng suy giảm, PTTĐ được triển khai mạnh mẽ theo hướng đổi mới công nghệ tưới tiêu, sử dụng nước tiết kiệm và hiệu quả hơn. Nhiều mô hình tưới nhỏ giọt, tưới phun mưa được áp dụng rộng rãi cho các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao như cây công nghiệp, cây ăn quả, góp phần nâng cao năng suất và thích ứng với BĐKH. Mục tiêu đến năm 2025, diện tích tưới tiết kiệm đạt 45 - 50% tổng diện tích cây trồng chủ lực. Song song đó, ngành Thủy lợi đẩy mạnh PTTĐ gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM, khuyến khích các HTX và tổ chức quản lý khai thác công trình thủy lợi cơ sở đầu tư đồng bộ, cứng hóa hệ thống kênh mương đạt tiêu chuẩn kỹ thuật.
Thi đua về KHCN và chuyển đổi số đang trở thành động lực mạnh mẽ giúp ngành Thủy lợi bứt phá về năng suất và hiệu quả quản lý. Nhiều mô hình số cho các lưu vực sông và hệ thống thủy lợi lớn như Bắc Hưng Hải, Cái Lớn - Cái Bé đã được xây dựng, phục vụ mô phỏng và dự báo mực nước, xâm nhập mặn với độ chính xác cao.
Cùng với đó, toàn bộ dữ liệu về công trình, TNN và quy trình vận hành đang được thu thập, chuẩn hóa và số hóa, tạo nền tảng chuyển đổi từ mô hình quản lý thủ công sang “Thủy lợi thông minh”. Ngoài ra, Cục cũng khuyến khích cán bộ, kỹ sư trẻ đưa ra các sáng kiến kỹ thuật cải tiến quy trình, vật liệu, giảm thiểu thất thoát nước và chi phí vận hành.
Hiệu quả từ các phong trào thi đua
Các PTTĐ đã mang lại những hiệu quả rõ rệt. Trong công tác phòng chống hạn, mặn, nhiều công trình lớn như hệ thống cống Cái Lớn - Cái Bé (ĐBSCL) đã phát huy hiệu quả mạnh mẽ trong mùa khô năm 2025, bảo vệ hàng trăm nghìn héc-ta đất nông nghiệp và vùng cây ăn quả chủ lực. Thi đua cũng góp phần thúc đẩy mô hình quản lý, vận hành công trình theo hướng dịch vụ hóa, gắn kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và nông dân, giúp nâng cao chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của người dân. Đặc biệt, đội ngũ cán bộ, kỹ sư được đào tạo chuyên sâu về công nghệ số, góp phần hiện đại hóa công tác quản lý TNN, dự báo và ứng phó thiên tai.
Năm 2025 là dấu mốc quan trọng khi ngành Thủy lợi hướng tới mục tiêu phát triển thủy lợi đa giá trị và bền vững theo tinh thần Nghị quyết của Đảng và Chính phủ. PTTĐ tiếp tục đóng vai trò dẫn dắt, tập trung vào các nội dung quan trọng như chuyển đổi công trình thủy lợi truyền thống thành hạ tầng đa chức năng phục vụ nông nghiệp, công nghiệp, đô thị và môi trường; đồng thời đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng công nghệ hiện đại để làm chủ các công nghệ dự báo, điều tiết thông minh.
Phong trào thi đua của ngành Thủy lợi Việt Nam không chỉ là động lực nâng cao năng suất mà còn thể hiện tinh thần “dám nghĩ, dám làm” của những người gìn giữ và bảo vệ nguồn nước và cuộc sống của người dân Việt Nam.
Trải qua gần 20 năm hoạt động, Tạp chí TN&MT có bề dày lịch sử, đúc kết nhiều kinh nghiệm quý báu về công tác truyền thông BVMT, với ấn bản 2 kỳ/tháng, đã tuyên truyền kịp thời, định hướng, chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, Bộ, ngành về công tác BVMT trong từng giai đoạn phát triển KT-XH.
Nhân dịp Kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Tạp chí Tài nguyên và Môi trường (13/10/2003 - 13/10/2023), đồng chí Lê Công Thành, Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Bí thư Đảng ủy, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đã dành thời gian đánh giá, chia sẻ về chặng đường phát triển, kết quả đạt được của Tạp chí Tài nguyên và Môi trường.
