Phong trào “Bình dân học vụ số”, đang được tỉnh Ninh Bình triển khai rộng khắp và đạt hiệu quả cao, khi hỗ trợ người dân “xóa mù công nghệ”, phổ cập tri thức số, góp phần thu hẹp khoảng cách giữa các địa phương. Đây là một trong những giải pháp nhằm thực hiện quả Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (CĐS) quốc gia.
Phong trào “Bình dân học vụ” xưa và nay
Năm 1945, mặc dù đất nước vừa dành được độc lập, nhưng vẫn còn rất nhiều khó khăn khi “giặc dốt”, “giặc đói” có mặt ở khắp nơi. Đứng trước hoàn cảnh đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động phong trào “Bình dân học vụ”, nhằm nhanh chóng “diệt giặc dốt”, xóa mù chữ cho đông đảo quần chúng nhân dân, kiến thiết đất nước. Kế thừa những giá trị, hiệu quả của phong trào “Bình dân học vụ” năm 1945, trong kỷ nguyên số, phong trào “Bình dân học vụ số” đã được phát động, nhằm huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc hỗ trợ người dân “xóa mù công nghệ”, phổ cập tri thức số, góp phần thu hẹp khoảng cách số giữa các địa phương, thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Để cụ thể hóa phong trào trên, ngày 31/7/2025, UBND tỉnh Ninh Bình đã ban hành Kế hoạch số 19/KH-UBND về chuyển đổi số tỉnh Ninh Bình năm 2025. Và ngày 9/9/2025, Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS đã ban hành Kế hoạch số 03-KH/BCĐ về thực hiện phong trào “Bình dân học vụ số”.
Đây là văn bản có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là “kim chỉ nam” cho công tác chỉ đạo, điều hành và triển khai chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh trong năm 2025 và các năm tiếp theo; đồng thời tạo không gian, môi trường kết nối, trao đổi công khai, minh bạch giữa các cơ quan, đơn vị, địa phương với các doanh nghiệp công nghệ số, viễn thông uy tín.
Theo đó, tỉnh Ninh Bình đặt ra mục tiêu đặt ra hết năm 2025 có 80-90% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong tỉnh có hiểu biết về CĐS, sử dụng được các nền tảng, dịch vụ số; 100% sinh viên, học sinh trung học được trang bị kiến thức, kỹ năng số để phục vụ học tập nghiên cứu và sáng tạo; 80% người dân trong độ tuổi trưởng thành có tri thức cơ bản về CĐS. Tương ứng với đó đến năm 2026, các chỉ tiêu này đạt tỷ lệ 100% và 70% người dân trong độ tuổi trưởng thành được xác nhận đạt phổ cập tri thức về CĐS, kỹ năng số trên nền tảng VNeID.
Phong trào “Bình dân học vụ số” được Tỉnh ủy, UBND tỉnh Ninh Bình đánh giá là nhiệm vụ chính trị quan trọng, gắn chặt với lộ trình CĐS. Do đó, tỉnh đã chỉ đạo các địa phương, sở, ngành cụ thể hóa bằng chương trình hành động thiết thực, phù hợp với thực tiễn. Mỗi người dân đều được tiếp cận, học tập kỹ năng sử dụng các thiết bị thông minh, các dịch vụ công trực tuyến, thanh toán điện tử, bảo vệ an toàn dữ liệu cá nhân, khai thác hiệu quả các tiện ích số trong sản xuất, kinh doanh và đời sống hằng ngày.
“Không ai bị bỏ lại phía sau”
Với tinh thần “toàn dân, toàn diện, không ai bị bỏ lại phía sau”, phong trào “Bình dân học vụ số” đã được triển khai rộng khắp trên toàn tỉnh Ninh Bình. Trong đó, Sở Khoa học và Công nghệ thực hiện truyền thông sâu rộng trên các phương tiện thông tin đại chúng, cổng, trang Thông tin điện tử của tỉnh, các sở, ngành địa phương; vận động người dân tham gia học tập, truy cập, sử dụng các nguồn tài liệu đã được phát hành như https://binhdanhocvuso.gov.vn/; https://chuyendoiso.mobiedu.vn/; https://onetouch.mic.gov.vn/; phối hợp với các doanh nghiệp công nghệ để xây dựng nền tảng học tập trực tuyến, giúp người dân dễ dàng tiếp cận và được xác nhận kỹ năng số qua ứng dụng VNeID. Đây là nền tảng quan trọng để xây dựng công dân số, thúc đẩy phát triển kinh tế số và xã hội số trên địa bàn.
UBND xã Phát Diệm và phường Thiên Trường là đơn vị được lựa chọn làm thí điểm phong trào “Bình dân học vụ số” và sau đó mở rộng ra 100% xã, phường trong toàn tỉnh. Đoàn Thanh niên tỉnh là hạt nhân trong thực hiện phong trào. Theo đó, từ ngày 1/7, 100% đơn vị Đoàn đã phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền và công an địa phương triển khai đồng loạt các đội hình thanh niên tình nguyện tại Trung tâm Phục vụ hành chính công hướng dẫn người dân nộp hồ sơ trực tuyến, sử dụng VNeID, điền biểu mẫu. Thậm chí, các đoàn viên còn đến tận thôn, xóm, hộ gia đình để phổ biến các dịch vụ do chính quyền và doanh nghiệp cung cấp.
Điển hình như ngày 10/10, nhân dịp Ngày CĐS Quốc gia, các địa phương đồng loạt tổ chức “Ngày hội toàn dân học tập số” để người dân trải nghiệm công nghệ, giao lưu và chia sẻ kinh nghiệm học tập số. Qua đó nhiều mô hình học tập số như: “Tổ công nghệ số cộng đồng”, “Gia đình số”, “Chợ số - Nông thôn số” hay “Đại sứ số”, “Thanh niên chung tay phổ cập kỹ năng số”… đã được tổ chức theo cách “cầm tay chỉ việc”. Nhiều sinh viên, học sinh trở thành “Đại sứ số”, hỗ trợ ông bà, cha mẹ cài đặt ứng dụng và học cách sử dụng các nền tảng trực tuyến…
Tại xã Gia Viễn, lực lượng công an xã đã triển khai phong trào “Bình dân học vụ số” tại các giáo xứ trên địa bàn nhằm trang bị cho người dân các kỹ năng số cơ bản; phổ biến các biện pháp bảo mật và an toàn dữ liệu cá nhân trên không gian mạng; cách hạn chế rủi ro khi sử dụng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt.
Chia sẻ về phong trào trên, ông Phạm Quốc Chính, Chủ tịch UBND xã Gia Viễn cho biết: Phong trào “Bình dân học vụ số” được triển khai sâu rộng nhằm cụ thể hóa các chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển khoa học, công nghệ, CĐS quốc gia. Phong trào đã góp phần nâng cao nhận thức của người dân, giúp họ áp dụng công nghệ vào đời sống và công việc hằng ngày, góp phần phát triển kinh tế của địa phương.
Chuyển đổi số giúp quảng bá hiệu quả Di sản ra thế giới
Theo thống kê, sau khi sáp nhập, Ninh Bình có kho tàng di sản văn hóa đặc sắc với gần 5.000 di tích đã được kiểm kê, trong đó có 8 Di tích quốc gia đặc biệt và 33 Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia...
Trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0 lan tỏa mạnh mẽ, chuyển đổi số lĩnh vực văn hóa, trong đó số hóa di sản văn hóa được ngành Văn hóa Ninh Bình xem là giải pháp tối ưu hóa khả năng lưu trữ, quản lý, bảo tồn, khai thác, quảng bá, nâng tầm giá trị di sản theo hướng bền vững.
Trước đó, thực hiện Chương trình số hóa Di sản văn hóa Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030, Sở Văn hóa và Thể thao Ninh Bình đã triển khai xây dựng hệ thống quản lý thông tin, tạo lập cơ sở dữ liệu cho các hiện vật tiêu biểu tại Bảo tàng tỉnh. Đồng thời, hoàn thiện đề cương, dự toán chi tiết cho nhiệm vụ số hóa toàn diện di sản văn hóa vật thể và phi vật thể trên địa bàn. Công tác tuyên truyền, hướng dẫn các địa phương, đơn vị cũng được đẩy mạnh nhằm lan tỏa nhận thức và hành động đồng bộ.
Theo đó, tại Trung tâm Bảo tồn di tích lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư, nơi lưu giữ khoảng 1.000 hiện vật quý, trong đó có 5 bảo vật quốc gia và 50 bản sắc phong qua các triều đại, công nghệ đã được ứng dụng trong công tác bảo tồn.
Nhiều hiện vật quý trước đây chỉ được lưu trữ nay đã được số hóa và bước đầu trình chiếu những hoa văn đặc sắc tại Nhà trưng bày “Di sản văn hóa thời Đinh - Tiền Lê”. Điều này giúp du khách tiếp cận hiện vật dễ dàng và sinh động hơn.
Hay tại Quần thể danh thắng Tràng An - Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới - chuyển đổi số cũng được đẩy mạnh. Cụ thể, các giá trị địa chất, thẩm mỹ và văn hóa của Tràng An được số hóa thành dữ liệu chi tiết, giới thiệu tới đông đảo công chúng trên nền tảng số. Khách tham quan quét mã QR truy cập tìm hiểu thông tin về di sản, nâng cao trải nghiệm.
Đến nay, đã có 10 điểm quét mã QR được triển khai tại Khu du lịch sinh thái Tràng An, Tam Cốc - Bích Động và Cố đô Hoa Lư, tạo nên sự kết nối hài hòa giữa bảo tồn di sản và phát triển kinh tế - xã hội.
Theo ông Đỗ Văn Hiến, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Ninh Bình, chuyển đổi số đóng vai trò then chốt trong bảo tồn, phát huy giá trị của các hiện vật, di sản trên địa bàn tỉnh. “Tính năng tham quan Bảo tàng theo hình thức thực tế ảo (VR Tour 360) cho phép du khách từ khắp nơi chiêm ngưỡng toàn bộ không gian và hiện vật của Bảo tàng một cách sống động. Chỉ cần vào địa chỉ baotangtinh.ninhbinh.gov.vn, khách tham quan sẽ có cuộc khám phá thú vị các hiện vật quý, các di tích tiêu biểu của Ninh Bình như đền thờ Vua Đinh Tiên Hoàng, đền thờ Vua Lê Đại Hành, đền Sầy, đền Thánh Nguyễn, núi Non Nước… giúp du khách có thể khám phá di sản của Ninh Bình một cách liền mạch”, ông Hiến cho biết.
Ngày 3/7/2024, tại Hà Nội, Viện Khoa học sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ (Viện KHSHTT - VIPRI) tổ chức Hội nghị “Kết nối chủ thể quyền sở hữu trí tuệ trên Nền tảng IPPlatform với các chủ thể của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo khu vực miền Bắc”.
Ngày 14/6/2024 tại Khách sạn Quân đội (Army), số 1A Nguyễn Tri Phương, quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội, Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) tổ chức Hội thảo “Kinh tế báo chí truyền thông Việt Nam trong bối cảnh phát triển kinh tế số”.
Biến đổi khí hậu, thiên tai đang diễn ra bất thường, khắc nghiệt, do vậy việc cảnh báo sớm, từ xa để đưa ra những nhận định, truyền tin chính xác đến cộng đồng là điều hết sức quan trọng, cấp thiết. Chuyển đổi số được kỳ vọng sẽ giải quyết tốt vấn đề dự báo nhanh, chính xác về những hình thái thời tiết, biến đổi khí hậu để phòng chống thiên tai phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Những công nghệ mới như AI, Blockchain có thể giúp phân tích, dự đoán sớm biến đổi của khí hậu, minh bạch hóa về chỉ số carbon, giảm tác động tiêu cực.
Hiện nay, chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ ở mọi ngành, mọi lĩnh vực. Trong xu thế đó, ngành Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã chủ động, linh hoạt đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác bền vững tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường.
