Sản phẩm OCOP – dấu ấn từ miền quê Mường Vang

Người dân tại vùng Mường Vang (Phú Thọ) tích cực khai thác tiềm năng bản địa để hình thành các sản phẩm OCOP đặc trưng, vừa mang giá trị kinh tế, vừa chứa đựng câu chuyện về sự đổi thay trong tư duy sản xuất và nỗ lực phát triển kinh tế nông thôn gắn với gìn giữ bản sắc văn hóa vùng miền.

Từ văn hoá truyền thống đến giá trị hàng hóa

Bén duyên với nghề làm tinh bột nghệ từ năm 2015, anh Bùi Văn Nhưng (xóm Bưng, xã Nhân Nghĩa, Phú Thọ) là một trong những nông dân tiên phong xây dựng mô hình sản xuất tinh bột nghệ sạch theo hướng liên kết chuỗi. Sau nhiều năm tìm tòi và thử nghiệm, năm 2019, sản phẩm tinh bột nghệ mang thương hiệu Nhưng Vần Hòa Bình được công nhận OCOP 4 sao – đánh dấu bước trưởng thành trong hành trình khởi nghiệp nông nghiệp của người Mường Vang.

Toàn bộ nguồn nguyên liệu được trồng trên vùng đất cao, khí hậu mát và đất tơi xốp, thích hợp với sự phát triển của cây nghệ. Công ty TNHH tinh bột nghệ Nhưng Vần đã liên kết với hơn 100 hộ dân trong vùng, hình thành vùng nguyên liệu gần 20 ha, sản lượng đạt khoảng 40 tấn củ tươi mỗi năm. Trung bình mỗi năm, đơn vị đưa ra thị trường trên 1 tấn tinh bột nghệ, doanh thu đạt trên 1 tỷ đồng. Mô hình này không chỉ đảm bảo kiểm soát chất lượng sản phẩm mà còn giúp người dân có thêm nguồn thu nhập ổn định, tận dụng hiệu quả diện tích đất nông nhàn.

Câu chuyện của cơ sở sản xuất thịt chua Lâm Tin (xã Lạc Sơn) cũng cho thấy hướng đi mới của người dân địa phương trong việc giữ gìn và phát triển ẩm thực truyền thống. Từ món “thịt muối chua” vốn là cách bảo quản thịt của người Mường xưa, sản phẩm thịt chua ngày nay được cải tiến quy trình chế biến, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và được đóng gói đẹp mắt, phù hợp với nhu cầu thị trường.

Bà Bùi Thị Tin – chủ cơ sở sản xuất, việc tham gia chương trình OCOP giúp đơn vị có điều kiện mở rộng quy mô, xây dựng thương hiệu và tiếp cận thị trường rộng hơn, song vẫn giữ được hương vị đặc trưng của quê hương.

Cùng với tinh bột nghệ và thịt chua, vùng Mường Vang hiện còn có nhiều sản phẩm OCOP khác đã khẳng định chất lượng như: hạt dổi Chí Đạo (OCOP 3 sao), gà ri Lạc Sơn, gạo nếp Trứng Khe, mật ong Thành An, rượu cần Mường Khói, sim rừng Phương Bắc... Mỗi sản phẩm là kết tinh của lao động, tri thức bản địa và quá trình tích cực chuyển đổi mô hình sản xuất của người dân.

Tác động lan tỏa của chương trình OCOP

Sau hơn 5 năm triển khai chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), tỉnh Phú Thọ đã chứng kiến những chuyển biến rõ nét trong sản xuất nông nghiệp. OCOP không chỉ là chương trình phát triển sản phẩm đặc trưng, mà còn là động lực thúc đẩy đổi mới tư duy sản xuất, tiêu thụ, xây dựng thương hiệu cho nông sản địa phương.

Theo định hướng của tỉnh, các cơ sở, hợp tác xã được khuyến khích sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, tăng cường liên kết chuỗi giá trị, gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ. Cùng với đó, công tác xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội được đẩy mạnh; bao bì, nhãn mác, mẫu mã sản phẩm ngày càng được chú trọng. Đây là những yếu tố giúp sản phẩm OCOP Mường Vang tiếp cận thị trường trong nước, từng bước mở rộng ra ngoài tỉnh.

Không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế, chương trình OCOP còn có tác động xã hội sâu sắc. Việc hình thành các mô hình sản xuất hàng hóa quy mô nhỏ, dựa trên nguồn lực bản địa giúp tạo thêm việc làm, nâng cao thu nhập, góp phần giảm nghèo bền vững và giữ chân lao động trẻ ở lại quê hương.

Theo ông Nguyễn Huy Nhuận – Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ, Mường Vang là vùng đất hội tụ nhiều yếu tố thuận lợi để phát triển sản phẩm đặc trưng. Các sản phẩm OCOP của vùng như thịt chua, hạt dổi, rượu cần đã và đang từng bước khẳng định được vị thế trên thị trường, phản ánh sự năng động, sáng tạo của người dân địa phương trong nền kinh tế hội nhập.

Trong thời gian tới, ngành nông nghiệp tỉnh sẽ tiếp tục đồng hành cùng các địa phương trong việc duy trì, nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP hiện có, đồng thời khuyến khích xây dựng sản phẩm mới dựa trên thế mạnh nguyên liệu và tri thức bản địa. Tỉnh cũng dự kiến huy động các nguồn lực hỗ trợ vốn, khoa học kỹ thuật, xúc tiến thương mại và bảo hộ sở hữu trí tuệ để mở rộng quy mô sản xuất, đưa sản phẩm OCOP trở thành một trong những trụ cột của kinh tế nông thôn.

Những sản phẩm OCOP của Mường Vang hôm nay không chỉ là hàng hóa mang giá trị kinh tế, mà còn là biểu tượng của sự thay đổi trong tư duy sản xuất, là minh chứng cho nỗ lực gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa Mường trong dòng chảy phát triển hiện đại.