Mạng lưới trạm khí tượng thủy văn trên địa bàn tỉnh Quảng Bình được đầu tư nâng cấp theo hướng hiện đại hóa, tự động hoá, cơ bản đã thực hiện tốt công tác thu thập số liệu điều tra cơ bản, phục vụ nghiên cứu khoa học, phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh; cung cấp thông tin kịp thời, đáp ứng yêu cầu cảnh báo, dự báo khí tượng thủy văn phục vụ phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai trên địa bàn.
Nâng cao chất lượng công tác dự báo khí tượng thủy văn
Nằm ở khu vực Bắc Trung Bộ của Việt Nam, nơi có vị trí địa lý, đặc điểm về khí hậu và địa hình khá phức tạp, Quảng Bình là một trong các địa phương phải gánh chịu các loại hình thiên tai với tần suất và mức độ lớn nhất cả nước. Vì vậy, công tác dự báo kịp thời diễn biến thời tiết để chủ động ứng phó được chính quyền và nhân dân đặc biệt quan tâm.
Hiện nay, hệ thống mạng lưới trạm KTTV quốc gia trên địa bàn tỉnh Quảng Bình, gồm: Đài KTTV tỉnh Quảng Bình; 10 trạm KTTV điều tra cơ bản, trong đó: 04 trạm khí tượng (Tuyên Hóa; Ba Đồn; Đồng Hới; Lệ Thủy) và 06 trạm thủy văn (Đồng Tâm; Mai Hóa; Tân Mỹ; Đồng Hới; Lệ Thủy; Kiến Giang); 13 trạm đo mực nước lượng mưa tự động thuộc Dự án “Tăng cường hệ thống dự báo, cảnh báo lũ lụt ở Việt Nam giai đoạn I” (04 trạm độc lập, 09 trạm các thiết bị được lắp đặt trong khuôn viên của các trạm điều tra cơ bản); 05 trạm đo mưa thuộc tiểu dự án “Phát triển mạng lưới trạm, điểm đo mưa, đo mặn phục vụ dự báo khí tượng thủy văn giai đoạn 2010-2012” thuộc Dự án thành phần 1 của đề án hiện đại hóa công nghệ dự báo và mạng lưới quan trắc khí tượng thủy văn giai đoạn 2010-2012.
Đài KTTV tỉnh Quảng Bình đã sử dụng số liệu quan trắc kết hợp với ra đa thời tiết, ảnh mây vệ tinh, cung cấp kịp thời các bản tin dự báo thời tiết hàng ngày; các bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai có nguồn gốc KTTV cho các cơ quan chức năng và UBND tỉnh phục vụ công tác phòng chống thiên tai trên địa bàn. Do vậy, đã góp phần tích cực trong phát triển kinh tế-xã hội của địa phương, giảm thiệt hại đến mức thấp nhất do thiên tai gây ra.
Trước đây, khi khoa học chưa phát triển, việc thu thập thông tin và số liệu KTTV gặp nhiều khó khăn. Các thông tin phục vụ công tác dự báo chủ yếu qua radio, số liệu thu qua máy icom và ghi chép vào sổ nhật ký. Hệ thống trạm KTTV trên địa bàn thưa thớt, quan trắc chủ yếu bằng thủ công. Thì giờ đây, với sự phát triển của khoa học công nghệ, việc tiếp nhận thông tin rất thuận lợi. Mạng lưới trạm KTTV được lắp đặt nhiều hơn, trang thiết bị cũng được đầu tư hiện đại giúp cho Đài KTTV Quảng Bình làm dự báo nhanh, hiệu quả, chính xác hơn.
Đài KTTV Quảng Bình cũng từng bước thực hiện chuyển đổi số. Theo đó, các bản tin giờ được thực hiện bằng công nghệ thông tin. Đơn vị và các trạm trực thuộc đã thực hiện các thao tác ghi số liệu trên máy tính, ứng dụng công nghệ thông tin để số hóa các bản tin, số liệu quan trắc KTTV,… theo quy định. Để có hiệu quả cao nhất, hàng năm đài KTTV tỉnh Quảng Bình còn xây dựng các phương án dự báo, cảnh báo rủi ro thiên tai trên địa bàn tỉnh và các vùng mà Đài quản lý. Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ thông tin được các Trạm Khí tượng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình chú trọng. Như Trạm Khí tượng Đồng Hới là trạm Khí tượng hạng 1, phát báo quốc tế với đầy đủ các yếu tố khí tượng, như quan trắc nhiệt độ, thời gian nắng, mưa, độ ẩm không khí… Trước đây, để có các số liệu, cán bộ tại trạm phải thường xuyên ghi chép thông tin theo mẫu quy định khiến việc cung cấp số liệu tới các dự báo viên bị chậm và hạn chế.
Kết quả chuyển đổi số đã giúp các bản tin được thực hiện bằng công nghệ thông tin chứ không làm trên giấy như trước đây. Đài và các trạm trực thuộc đã thực hiện trên máy tính, ứng dụng công nghệ thông tin để số hóa các bản tin, số liệu quan trắc KTTV,… theo quy định. Để làm được việc này, hàng năm, Đài phải xây dựng các phương án dự báo, cảnh báo rủi ro thiên tai trên địa bàn tỉnh và các vùng mà Đài quản lý. Khi xây dựng phương án đó thì đơn vị cũng bám sát thực tế, ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng nên 1 phương án phù hợp nhất, bảo đảm yếu tố nhanh, gọn.
Đến nay, tỉnh Quảng Bình có mạng lưới hơn 50 đài, trạm KTTV phục vụ cho công tác dự báo thời tiết. Số liệu từ các trạm truyền tự động qua mạng điện thoại di động theo thời gian thực 10 phút/lần và lưu trữ ở máy chủ nên việc trích xuất số liệu dễ dàng, khai thác phục vụ công tác dự báo cũng rất thuận lợi. Bản tin dự báo thời tiết sau khi được Đài KTTV Quảng Bình xuất bản sẽ được cung cấp đến các cơ quan, đơn vị và cộng đồng qua nền tảng số, như: Email, website, zalo, facebook và các phương tiện truyền thông khác. Các trạm tự động hiện tại đều truyền dữ liệu về thời tiết qua sim, sóng điện thoại về đài 10 phút/lần. Tại Đài KTTV Quảng Bình sẽ có 1 máy chủ thu thập số liệu, sử dụng các phần mềm chuyên dụng để vẽ, phân tích, tổng hợp nhằm đưa ra các dự báo, cảnh báo kịp thời cho người dân.
Tiếp tục chủ động ứng phó, giảm thiểu thiệt hại thiên tai
Trong những năm qua, Đài KTTV tỉnh Quảng Bình đã không ngừng nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp để từng bước nâng cao chất lượng công tác dự báo, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra. Trong đó, giải pháp hàng đầu là tập trung vào chuyển đổi số, chú trọng hiện đại hóa, tự động hóa các hệ thống quan trắc, truyền tin và ứng dụng công nghệ thông tin để rút ngắn thời gian dự báo, tăng độ tin cậy của bản tin.
Đài KTTV Quảng Bình, hiện có 7 cán bộ trực tiếp làm công tác cảnh báo, dự báo phục vụ và truyền tin thiên tai, kiêm quản lý mạng lưới trạm của Đài. Bộ phận trực tiếp quan trắc khí tượng thủy hải văn trên địa bàn toàn tỉnh có 20 cán bộ viên chức. Để đảm bảo công tác dự báo tốt nhất trong mùa mưa bão 2024, Đài KTTV Quảng Bình đã tiến hành kiểm tra toàn bộ cơ sở vật chất công trình nhà cửa, trang thiết bị và kiểm tra lại các phần mềm chuyên dùng, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ kỹ thuật dự báo và vật tư văn phòng phẩm phục vụ chuyên môn.
Quá trình trao đổi, phối hợp thông tin dự báo giữa Đài KTTV với cơ quan PCTT của tỉnh cũng được đặc biệt quan tâm, Đài đã tiến hành cài đặt phần mềm truyền và nhận số liệu KTTV trên máy tính, laptop, smartphone từ server của Đài tỉnh cho các cơ quan ban ngành, cá nhân theo quy định và các huyện, thị trên địa bàn tỉnh theo yêu cầu của Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh. Ngoài ra, để thông tin số liệu KTTV và các bản tin dự báo, cảnh báo đến với người dân, lãnh đạo địa phương kịp thời, nhất là trong những hình thái thời tiết nguy hiểm ảnh hưởng trực tiếp đến địa bàn tỉnh thì sẽ dùng mạng xã hội như zalo, facebook hoặc nhắn tin, điện thoại,… trực tiếp đến lãnh đạo tỉnh vào bất kể thời gian nào để có sự chỉ đạo nhanh chóng kịp thời.
Với việc thông tin dự báo nhanh, chính xác, kịp thời của Đài KTTV Quảng Bình trong thời gian qua giúp cho chính quyền địa phương chủ động trong công tác chuẩn bị các phương án sẵn sàng ứng phó và giảm tối đa những tổn thất do thiên tai gây ra, tạo tâm lý an tâm cho người dân, vào sự chỉ đạo của chính quyền trong công tác ứng phó thiên tai. Thực tế, khi nhận được thông tin dự báo thiên tai từ cơ quan KTTV, Ban Chỉ huy PCTT và TKCN kiêm PTDS của tỉnh sẽ ban hành các văn bản chỉ đạo điều hành triển khai ứng phó với thiên tai kịp thời, nhanh chóng tới các cấp chính quyền, người dân, doanh nghiệp trước, trong và sau thiên tai. Ví dụ như cơn bão số 3 (bão Yagi) vừa qua, theo bản tin của Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia, sáng ngày 17/10/2024, vùng áp thấp trên vùng biển quần đảo Hoàng Sa đã mạnh lên thành ATNĐ. Dự báo, đến 10h00 ngày 18/10, ATNĐ có khả năng mạnh lên thành bão và sau đó ảnh hưởng trực tiếp đến khu vực Hà Tĩnh, Quảng Bình. Để chủ động ứng phó, Ban Chỉ huy PCTT và TKCN kiêm PTDS tỉnh Quảng Bình đã ngay lập tức Ban hành công điện số 13/CĐ ngày 17/9 về việc ứng phó với ATNĐ gần Biển Đông,… Từ sự chủ động và phối hợp hiệu quả giữa cơ quan dự báo và cơ quan PCTT của tỉnh đã giúp giảm thiểu nhiều thiệt hại do thiên tai, bão lũ gây ra cho nhân dân trên địa bàn.
Để thúc đẩy ngành KTTV trên cả nước CĐS trong thời đại công nghệ, Bộ TN&MT đã ban hành Kế hoạch thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Hiện đại hóa ngành KTTV đến năm 2025 và thời kỳ 2026 - 2030”. Cùng với ngành KTTV trong nước, Đài KTTV tỉnh Quảng Bình đã từng bước ứng dụng các công nghệ cao và CĐS trong hoạt động quan trắc, thu thập, lưu trữ thông tin, dữ liệu và dự báo, cảnh báo KTTV, từ đó, công tác dự báo, cảnh báo của ngành KTTV đã có những chuyển biến rõ rệt cả về lượng và chất.
NGÔ HẢI DƯƠNG
Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn Quảng Bình
Nguồn: Tạp chí Tài nguyên và Môi trường số 20 (Kỳ 2 tháng 10) năm 2024
Khi tấm bản đồ hành chính mới của Việt Nam chính thức được công bố, với 34 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, nhiều người dân không khỏi xúc động. Những tên gọi quen thuộc giờ đây mang thêm một phần mới. Có nơi hợp nhất sau hàng trăm năm tách biệt, có chốn nối liền đôi bờ lịch sử, cũng có địa phương lần đầu tiên “thay áo” từ mô hình tổ chức đến định danh trên bản đồ quốc gia.
Giữ gìn môi trường, ổn định bộ máy là hai nhiệm vụ lớn, song hành đặt ra đối với huyện Phú Xuyên (Hà Nội) trong giai đoạn hiện nay. Không chỉ là vùng đất giàu truyền thống với nhiều làng nghề thủ công nổi tiếng, Phú Xuyên còn là địa phương đang có những chuyển động rõ nét trong công tác bảo vệ môi trường, nhất là khi đang bước vào quá trình sắp xếp lại đơn vị hành chính. Trong cuộc trao đổi với phóng viên Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường, ông Vũ Văn Hữu, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Phú Xuyên đã chia sẻ những cách làm cụ thể, những điểm nhấn nổi bật trong thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt, rác thải làng nghề, đồng thời nêu rõ vai trò của hệ thống chính quyền cơ sở trong việc duy trì nếp sống xanh, sạch, văn minh trong thời kỳ mới.
Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng tới tăng trưởng xanh, giảm phát thải và phát triển bền vững, kinh tế biển đã nổi lên như một trong những trụ cột chiến lược của nhiều quốc gia. Đặc biệt, các ngành kinh tế biển xanh, không phát thải, đang thu hút sự quan tâm lớn của các nhà đầu tư. Để hiểu rõ hơn về bức tranh toàn cầu và những cơ hội, thách thức đối với Việt Nam, phóng viên Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường đã có cuộc trao đổi với TS. Dư Văn Toán - chuyên gia về môi trường, biển và hải đảo, Viện Khoa học Môi trường, Biển và Hải đảo (Bộ Nông nghiệp và Môi trường).
Du lịch sinh thái từng được coi là lựa chọn lý tưởng, là biểu tượng của sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Nhưng trong cuộc đua lợi nhuận và sự vô ý thức của một bộ phận du khách, nhiều khu sinh thái giờ đây chỉ còn xanh trên giấy tờ. Thiên nhiên đang oằn mình gánh chịu, và câu hỏi đặt ra là: liệu chúng ta có đang tiếp tay cho sự phá hủy dưới vỏ bọc bảo tồn?
Đồng bằng sông Cửu Long, vựa lúa của cả nước, đang đối mặt với nhiều thách thức từ biến đổi khí hậu và những vấn đề phát sinh trong sản xuất nông nghiệp truyền thống. Giữa bối cảnh đó, Abavina nổi lên như một điểm sáng với triết lý "nông nghiệp thuận thiên", không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn hướng tới sự hài hòa với tự nhiên và phát triển cộng đồng. Để hiểu rõ hơn về hành trình này, phóng viên đã có buổi trò chuyện cùng Thạc sĩ Nguyễn Thị Kim Thoa, người đại diện của Abavina.
