Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu quán triệt 6 phương châm phát triển ngành Nông nghiệp và Môi trường

Ngày 31/12, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025, triển khai nhiệm vụ năm 2026. Tham dự Hội nghị có Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng; đại diện lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp và các đơn vị trực thuộc Bộ.

Kỷ cương trách nhiệm, chủ động kịp thời, tinh gọn hiệu quả, tăng tốc bứt phá

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, năm 2025, ngành Nông nghiệp và Môi trường triển khai nhiệm vụ trong bối cảnh đặc biệt khó khăn với tác động của chiến tranh thương mại, chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ; hệ thống chính trị thực hiện chủ trương đổi mới, sắp xếp tinh gọn bộ máy; thời tiết diễn biến cực đoan với tình trạng “bão chồng bão, lũ chồng lũ”.

Theo Bộ trưởng Trần Đức Thắng, với phương châm “Kỷ cương trách nhiệm, chủ động kịp thời, tinh gọn hiệu quả, tăng tốc bứt phá”, toàn ngành đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Giá trị gia tăng khu vực nông, lâm, thủy sản ước tăng 3,7-3,92%, cơ bản đạt mục tiêu đề ra. Tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản ước đạt 70,09 tỷ USD, tăng 12% và là mức cao nhất từ trước đến nay, vượt xa mục tiêu 65 tỷ USD. Xuất siêu đạt khoảng 20,7 tỷ USD, tăng 16,8%.

Ngay sau khi Chính phủ ban hành Nghị định số 35/2025/NĐ-CP, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã khẩn trương triển khai các nhiệm vụ tổ chức bộ máy, bảo đảm hoạt động thông suốt, không gây gián đoạn đối với người dân và doanh nghiệp. Bộ chủ động rà soát, điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ để khắc phục tình trạng chồng chéo trong quản lý; đồng thời tiếp nhận thêm nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác giảm nghèo. Sau sắp xếp, cơ cấu tổ chức được tinh gọn mạnh mẽ: giảm 25/55 đầu mối (45,45%), giảm 19/78 đơn vị sự nghiệp trực thuộc (24,36%), giảm 63/301 đầu mối cấp phòng (20,9%).

Tính đến ngày 30/12/2025, Bộ đã xây dựng và ban hành 111 văn bản quy phạm pháp luật, gồm 2 luật, 1 nghị quyết của Quốc hội, 2 nghị quyết của Chính phủ, 21 nghị định, 4 quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 81 thông tư theo thẩm quyền. Tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, Bộ đã tham mưu trình Quốc hội thông qua 2 luật và 1 nghị quyết để sửa đổi, bổ sung 17 luật thuộc lĩnh vực quản lý của ngành, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc phát sinh từ thực tiễn.

Các chương trình xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo và bảo đảm an sinh xã hội được triển khai đồng bộ. Công tác quản lý, sử dụng tài nguyên đất, nước ngày càng hiệu quả; bảo vệ môi trường nước, không khí và xử lý chất thải rắn sinh hoạt được đẩy mạnh; công tác dự báo, cảnh báo thiên tai và quản lý đê điều từng bước được nâng cao.

Bên cạnh đó, chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin và xây dựng Chính phủ điện tử được triển khai quyết liệt, hướng tới mục tiêu xây dựng Bộ Nông nghiệp và Môi trường số. Nhiều cơ sở dữ liệu chuyên ngành được hình thành; hạ tầng số, nền tảng số được đầu tư, kết nối, đồng bộ, góp phần đổi mới phương thức chỉ đạo, điều hành, nâng cao hiệu quả cải cách hành chính và phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn. 

Ngoài ra, công tác đối ngoại đi vào chiều sâu, từ “mở rộng quan hệ, tranh thủ dự án” chuyển sang thiết kế khuôn khổ hợp tác, dẫn dắt sáng kiến, gắn với an ninh lương thực, nguồn nước, bảo vệ tài nguyên, chuyển đổi năng lượng công bằng, chuyển đổi số và phát triển kinh tế xanh, tuần hoàn.

Bộ trưởng Trần Đức Thắng khẳng định, với những kết quả đạt được, có thể khẳng định trong năm 2025 và giai đoạn 2021 - 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phát huy tốt vai trò cơ quan quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ giữa phát triển nông nghiệp với quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; qua đó, góp phần thực hiện hiệu quả các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế của đất nước.

Phối hợp hiệu quả với các Bộ, ngành, địa phương hoàn thành nhiệm vụ 

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng đánh giá cao những kết quả nổi bật, toàn diện mà Bộ Nông nghiệp và Môi trường đạt được trong năm 2025. Theo Thứ trưởng, Bộ Ngoại giao xác định ngoại giao kinh tế là một trong những trụ cột then chốt trong việc triển khai đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Trên cơ sở đó, Bộ Ngoại giao đã tăng cường phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các địa phương cùng cộng đồng doanh nghiệp nhằm thúc đẩy tiến trình hội nhập sâu hơn của nông nghiệp Việt Nam vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời mở rộng và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng cũng nhấn mạnh hiệu quả phối hợp giữa hai Bộ trong công tác phân giới, quản lý và xây dựng đường biên giới ổn định, hòa bình, hữu nghị và hợp tác với các nước láng giềng; đồng thời cùng tham gia quá trình đàm phán, phân định trên biển, góp phần hỗ trợ đấu tranh bảo vệ chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam trên Biển Đông.

Về sự phối hợp giữa Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Tạ Đình Thi cho biết, riêng trong năm 2025, hai bên đã phối hợp sửa đổi, hoàn thiện 16 luật; trong đó, Luật Địa chất và Khoáng sản được chỉnh sửa toàn diện và đã được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10, cùng với việc sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan.

Ông Lê Văn Sử, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau cho rằng khoa học công nghệ và chuyển đổi số cần được xác định là trục xuyên suốt trong phát triển ngành. Trên cơ sở đó, công tác quản lý con giống, thức ăn, môi trường nước và phòng, chống dịch bệnh được định hướng vận hành trên nền tảng dữ liệu, từng bước giảm sự lệ thuộc vào kinh nghiệm chủ quan. Đồng thời, các mô hình nuôi trồng tuần hoàn, phát thải thấp được khuyến khích nhân rộng nhằm đáp ứng yêu cầu về tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn mà nhiều thị trường nhập khẩu đang đặt ra.

Bộ máy tinh gọn - Thể chế đột phá - Chuyển đổi xanh - số - "Tam nông" phát triển - Tài nguyên khơi thông - Kiên trì vượt khó

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, với tinh thần "Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ thống nhất, Quốc hội đồng tình, Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp ủng hộ, Tổ quốc mong đợi, bạn bè quốc tế giúp đỡ", ngành nông nghiệp đã đạt tất cả các mục tiêu đề ra, có những mục tiêu vượt trong bối cảnh đất nước và ngành nông nghiệp và môi trường phải đối mặt với nhiều biến động bất ngờ, khó lường, khó đoán định như đại dịch COVID-19; đứt gãy chuỗi cung ứng, thị trường thu hẹp; chính sách thuế quan của Hoa Kỳ; thảm họa thiên tai.

Thủ tướng tổng kết những thành tựu của ngành Nông nghiệp và Môi trường bằng "6 cụm từ khóa": Bộ máy tinh gọn - Thể chế đột phá - Chuyển đổi xanh - số - "Tam nông" phát triển - Tài nguyên khơi thông - Kiên trì vượt khó.

Trong đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ ra, bộ máy tinh gọn thể hiện qua việc giảm 25/55 đầu mối bên trong (45,5%); giảm 30/80 đơn vị sự nghiệp (37,5%) và đang tích cực kiện toàn hệ thống tổ chức thực hiện nhiệm vụ khuyến nông ở địa phương.

Về thể chế đột phá, Bộ đã tham mưu trình Chính phủ ban hành 17 Nghị định, 02 Nghị quyết; ban hành 66 Thông tư. Đặc biệt tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV vừa qua, Quốc hội thông qua 02 Luật và 01 Nghị quyết rất quan trọng liên quan đến lĩnh vực tài nguyên, môi trường và Luật Đất đai, nhằm giải phóng các nguồn lực cho sự phát triển (Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường; Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai).

Với lĩnh vực chuyển đổi xanh - số, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tích cực đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Nổi bật với Chiến dịch 90 ngày làm giàu, làm sạch cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai, cơ bản hoàn thành các nền tảng cơ sở dữ liệu ngành nông nghiệp, cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia. 

Bộ Nông nghiệp và Môi trường ghi nhận nhiều kết quả quan trọng với Tam nông phát triển trong việc nông nghiệp duy trì đà phát triển với tốc độ tăng trưởng ước đạt trên 4%; xuất khẩu tiếp tục tăng trưởng cao với tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt trên 70 tỷ USD, xuất siêu hơn 20 tỷ USD, tăng 19% so với cùng kỳ năm 2024. Diện mạo nông thôn đổi mới, hạ tầng ngày càng được đầu tư hiện đại, thông minh. Chương trình OCOP phát triển mạnh. Các chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững đã phát huy hiệu quả. Đời sống người nông dân ngày càng cải thiện, chất lượng lao động nông thôn ngày càng nâng cao; nông dân tích cực ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong sản xuất kinh doanh.

Về tài nguyên khơi thông, các nguồn lực tài nguyên như đất đai, khoáng sản, tài nguyên nước được quản lý, khai thác và sử dụng hiệu quả. Đặc biệt, nguồn lực về đất đai tại nhiều dự án tồn đọng được khơi thông, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng. 

Cuối cùng, Ngành kiên trì vượt khó với việc phòng, chống, khắc phục hậu quả "bão chồng bão", "lũ chồng lũ". Ngoài việc tham mưu cảnh báo, dự báo thiên tai, ngành đã tham mưu thực hiện điều tiết, vận hành, bảo đảm an toàn hồ đập.

Nông nghiệp vẫn là trụ đỡ, nhưng phải số hóa, phải hiện đại hóa, công nghiệp hóa

Định hướng nhiệm vụ năm 2026, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ, năm 2026 là năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2026-2030, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số, tạo nền tảng hiện thực hóa "2 mục tiêu chiến lược 100 năm". Trước bối cảnh trên, Thủ tướng đề nghị ngành quán triệt thực hiện phương châm "6 nhóm từ khóa": (1) Quản trị hiện đại; (2) Thể chế khơi thông; (3) Khoa học phát triển; (4) Tam nông thịnh vượng; (5) Tài nguyên bền vững; (6) Môi trường an toàn và thực hiện 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp.

Thủ tướng yêu cầu tập trung thực hiện quyết liệt, hiệu quả những chỉ đạo, định hướng của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, nhất là các chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư, các Nghị quyết chiến lược gần đây của Bộ Chính trị, Nghị quyết của Đảng ủy Chính phủ và tới đây là Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng.

Tập trung hoàn thiện thể chế, xây dựng cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch; đưa thể chế từ điểm nghẽn thành lợi thế cạnh tranh, từ quản lý sang kiến tạo và phục vụ, giảm chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp.

Đặc biệt, cần đẩy mạnh ứng dụng, chuyển giao khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong toàn ngành và xây dựng người nông dân thông minh, trang bị kiến thức cho họ, tiếp cận khoa học công nghệ nhanh nhất. Xây dựng nền tảng thương mại số, logistics hiện đại. Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu đồng bộ, liên thông về ngành nông nghiệp, đất đai, tài nguyên trên phạm vi toàn quốc bảo đảm "đúng - đủ - sạch - sống", liên thông, dùng chung, phục vụ đắc lực cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành. 

Bên cạnh đó, phát triển hạ tầng chiến lược cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn, phát triển nền nông nghiệp tăng trưởng nhanh, bền vững, sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn, hiệu quả, minh bạch. Đẩy mạnh quy hoạch, xây dựng các vùng nguyên liệu tập trung, liên kết phát triển các vùng sản xuất quy mô lớn, đáp ứng tiêu chuẩn, yêu cầu thị trường; đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo 3 trục sản phẩm: quốc gia - tỉnh - địa phương, gắn với chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc. Tăng cường liên kết "5 nhà": Nhà nông - Nhà nước - Nhà doanh nghiệp - Nhà băng - Nhà khoa học.

Thủ tướng khẳng định cần đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước, mở rộng thị trường quốc tế và tập trung xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam; tập trung đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm và đa dạng hóa chuỗi cung ứng.

Ngoài ra, chuyển đổi tư duy, cách tiếp cận quản lý tài nguyên và môi trường từ "khai thác tối đa" sang "quản lý vốn tự nhiên", từ việc "quản lý" sang "quản trị và tái tạo" dựa trên nền tảng tiến bộ của khoa học công nghệ đóng vai trò quan trọng. Quản lý, sử dụng, khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên, khơi thông nguồn lực, những điểm nghẽn để tạo động lực mới cho sự phát triển.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần tiếp tục phân cấp, phân quyền và cải cách thủ tục hành chính, phục vụ người dân và doanh nghiệp. Chỉ đạo nghiên cứu cơ chế, chính sách khuyến khích, phát triển các doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực nông nghiệp, Thủ tướng cũng đề nghị các doanh nghiệp lớn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ tham gia lĩnh vực này.

Cuối cùng, xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả, kiên quyết bỏ khâu trung gian, tái cơ cấu lại trụ sở các cơ quan sau sắp xếp; xây dựng đội ngũ cán bộ ngành nông nghiệp và môi trường: "Bản lĩnh vững vàng - Tư duy đột phá - Am hiểu thực tiễn - Kỷ cương, liêm chính - Tận tâm, trách nhiệm - Hành động vì dân"; đam mê, đắm đuối với ngành nông nghiệp, say sưa với công việc, cảm thông, chia sẻ với người nông dân.

Trước yêu cầu mới của giai đoạn 2026 - 2030, với định hướng xuyên suốt và quyết tâm cao, ngành được kỳ vọng tiếp tục phát huy vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, đóng góp thiết thực vào mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững và hội nhập sâu rộng của đất nước.