Một bãi rác lộ thiên giữa lòng phố

Ghi nhận thực tế của phóng viên Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường, vào những ngày giữa tháng 6/2025, dọc theo đoạn đường Nguyễn Xiển kéo dài từ nút giao Nguyễn Trãi, Khuất Duy Tiến tới đường Nguyễn Xiển – Nguyễn Hữu Thọ, rác thải bị đổ tràn lan sát mép đường. Nhiều điểm tập kết rác mọc lên tự phát, không có biển báo, không có hệ thống thu gom hợp lý, khiến cả đoạn đường dài hàng trăm mét lúc nào cũng nồng nặc mùi xú uế, ruồi nhặng bay vo ve, nước rỉ rác chảy loang lổ ra lòng đường.

"Điểm đen rác thải" trên đường Nguyễn Xiển, nỗi ám ảnh giữa lòng Thủ đô Hà Nội

Không chỉ có rác thải sinh hoạt, nhiều điểm còn chứa cả phế liệu xây dựng, bao tải đất đá, nhựa thải, rác thải sinh hoạt,... bị vứt ngổn ngang. Thậm chí, người ta còn ngang nhiên đốt rác ngay trên vỉa hè, khiến không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng, khói bụi bao trùm cả khu vực vào mỗi buổi chiều tối.

“Ngày nào cũng vậy, nhất là buổi trưa nắng nóng, mùi rác bốc lên không chịu nổi. Con tôi đi học qua đây toàn phải bịt khẩu trang kín mít, có hôm về còn buồn nôn vì mùi hôi thối quá nặng, cảnh quan đô thị thì nhếch nhác, quá là ô nhiễm môi trường” chị Nguyễn Thu Hồng (trú tại khu đô thị Hạ Đình, thường xuyên đi qua đoạn đường này) bức xúc chia sẻ.

Rác thải làm mất cảnh quan, đô thị nhếch nhác, ô nhiễm môi trường

Điều đáng nói là điểm đổ rác này chỉ cách khu dân cư, trường học và nhiều tòa chung cư mới xây dựng vài trăm mét, gây ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của hàng nghìn hộ dân. Cảnh quan đô thị bị biến dạng, hình ảnh Hà Nội văn minh, hiện đại đang dần bị “nhấn chìm” bởi những đống rác lù lù án ngữ ngay sát tuyến giao thông huyết mạch.

Nguy cơ mất an toàn giao thông và sức khỏe cộng đồng

Không chỉ gây mất mỹ quan, bãi rác tự phát còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông. Nhiều phương tiện khi đi qua đoạn đường này phải giảm tốc độ đột ngột do rác tràn xuống lòng đường, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tai nạn, nhất là vào buổi tối khi ánh sáng chiếu không đủ rõ.

Anh Trần Quang Dũng, tài xế công nghệ, chia sẻ: “Chúng tôi chạy xe máy mà nhiều hôm phải lấn làn, né rác. Đường vốn đã đông, lại thêm rác chắn lối, rất dễ va chạm. Có hôm tôi suýt tông phải một người đi bộ vì tránh một đống bao tải vật liệu xây dựng”.

Đống bao tải vật liệu xây dựng vứt ngổn ngang tràn xuống lòng đường, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tai nạn

Bên cạnh đó, việc đốt rác bừa bãi tại khu vực này đang trở thành vấn đề nghiêm trọng. Theo ghi nhận, cứ thi thoảng, tầm 18h đến 20h mỗi ngày, nhiều đối tượng đốt rác để “dọn chỗ” cho các đợt đổ rác mới. Khói đen cuồn cuộn bốc lên, kèm theo mùi khét lẹt của nhựa, cao su cháy, len lỏi vào các khu dân cư lân cận, ảnh hưởng trực tiếp đến đường hô hấp của người dân, đặc biệt là trẻ nhỏ và người già.

Theo các chuyên gia y tế: “Khói từ rác cháy, đặc biệt là rác thải nhựa, rất độc hại. Nó có thể gây viêm đường hô hấp, đau đầu, chóng mặt. Về lâu dài, nếu hít phải thường xuyên, có thể ảnh hưởng đến chức năng phổi và hệ thần kinh.”

Nguyên nhân từ đâu?

Qua tìm hiểu, điểm tập kết rác tại đường Nguyễn Xiển thực chất không phải điểm thu gom rác chính thức, mà là bãi rác tự phát do người dân và các hộ kinh doanh ven đường đổ trộm, lâu dần biến thành “điểm đen” cố hữu. Thiếu sự giám sát từ chính quyền địa phương, cộng với việc đơn vị vệ sinh môi trường không thường xuyên dọn dẹp, khiến tình trạng ngày càng nghiêm trọng.

Một số ý kiến cho rằng nguyên nhân còn đến từ quy hoạch thiếu đồng bộ. Khu vực Nguyễn Xiển đang phát triển mạnh với nhiều khu đô thị mới, chung cư cao tầng, lượng rác thải sinh hoạt tăng vọt nhưng hạ tầng thu gom không theo kịp. Nhiều khu dân cư không có điểm tập kết rác đúng quy chuẩn, buộc người dân phải mang rác ra vỉa hè hoặc các điểm ven đường để “chờ xe rác”.

Lượng rác thải sinh hoạt tăng vọt nhưng hạ tầng thu gom không theo kịp

“Chúng tôi không muốn vứt rác bừa bãi, nhưng khu nhà không có chỗ đổ rác, xe thu gom thì không đến. Vài hôm không vứt là rác ứ lên trong nhà, thôi thì đem ra ngoài mà chịu tiếng xấu” một cư dân tại khu đô thị Đại Kim thường xuyên đi qua khu vực “điểm đen rác thải” chia sẻ trong ngậm ngùi.

Sự thờ ơ của chính quyền địa phương?

Người dân cho biết, nhiều lần họ đã phản ánh tình trạng này lên chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng, nhưng sau một vài lần dọn dẹp rầm rộ, đâu lại vào đấy. Thậm chí, có thời điểm lực lượng chức năng còn dựng biển cấm đổ rác, nhưng chỉ sau vài ngày, biển bị nhổ bỏ hoặc vứt vào trong đống rác, như một sự phản kháng thách thức.

Bác Phạm Văn T, một người dân sống gần khu vực bức xúc: “Chúng tôi chán lắm rồi, phản ánh nhiều mà không ai xử lý triệt để. Địa phương thì nói không có lực lượng thường trực. Thành phố thì có chiến dịch vệ sinh môi trường nhưng không đi đến nơi như chỗ này”. 

Khói từ rác cháy, đặc biệt là rác thải nhựa, rất độc hại khi tự ý đốt rác

Nhiều chuyên gia đô thị cho rằng, để tình trạng này kéo dài là sự bỏ ngỏ quản lý từ cấp cơ sở. Việc thiếu camera giám sát, thiếu hình thức xử phạt đủ răn đe và đặc biệt là thiếu quyết tâm từ phía chính quyền địa phương chính là nguyên nhân sâu xa khiến “điểm đen” này tồn tại dai dẳng.

Giải pháp nào cho bài toán rác thải đô thị?

Để giải quyết triệt để vấn đề, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, đơn vị thu gom rác và chính người dân. Trước mắt, chính quyền địa phương nơi quản lý địa bàn cần: Tăng cường kiểm tra, xử phạt hành vi đổ rác sai quy định, đặc biệt vào ban đêm; Lắp đặt camera giám sát tại các điểm nóng, công khai hình ảnh đối tượng vi phạm; Bố trí thêm các điểm tập kết rác hợp lý, phù hợp với mật độ dân cư mới; Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao ý thức người dân, kết hợp vận động các hộ dân ký cam kết giữ gìn vệ sinh môi trường; Yêu cầu đơn vị vệ sinh môi trường tăng tần suất thu gom, tránh để rác ứ đọng lâu ngày.

Rác thải, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, đơn vị thu gom rác và chính người dân 

Về lâu dài, Thành phố Hà Nội cần tiếp tục đầu tư hạ tầng thu gom rác hiện đại, khép kín, triển khai các trạm trung chuyển thông minh và đẩy nhanh các dự án xử lý rác công nghệ cao. Đặc biệt, phải làm rõ trách nhiệm của từng đơn vị trong việc để xảy ra tình trạng rác thải lấn chiếm vỉa hè, lòng đường như tại Nguyễn Xiển.

Sỹ Tùng