Xã Trường Yên đón nhận Bằng công nhận và tiền thưởng cho xã Nông thôn mới kiểu mẫu Trường Yên. Ảnh: Anh Tuấn

Phóng viên: Xin bà cho biết hành trình và dấu ấn chuyển mình của xã Trường Yên trong phong trào Nông thôn mới gắn với bảo vệ môi trường?

Bà Nguyễn Thị Yến: Trường Yên là xã đông dân cư của tỉnh Ninh Bình với 16 thôn và hơn 12 nghìn dân, nằm trong phạm vi quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO công nhận là di sản văn hóa - thiên nhiên thế giới.

Trong những năm qua, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới kiểu mẫu gắn với phong trào BVMT tại Trường Yên được các cấp, ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể tập trung lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, quyết liệt, triển khai đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm với nhiều cách làm sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương đã đạt được những kết quả toàn diện, nổi bật, diện mạo nông thôn có nhiều đổi mới, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được cải thiện và nâng cao.

Chúng tôi luôn xác định người dân là chủ thể của phong trào xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, xã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú: Tuyên truyền trên hệ thống đài truyền thanh xã, thông qua các hội nghị của đảng bộ, chi bộ, tuyên truyền cổ động trực quan,... Tổ chức các buổi tham quan thực tế về mô hình, điển hình tiên tiến trong và ngoài tỉnh. Nhờ đó, người dân hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của chương trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, đồng tình hưởng ứng, cùng chung sức tham gia xây dựng quê hương văn minh “xanh, sạch, đẹp”. Giai đoạn 2016 - 2020, xã đã huy động được 646.462,23 triệu đồng, trong đó nhân dân đóng góp 600.624 triệu đồng (chiếm 92,91%) để phục vụ cho việc quy hoạch phát triển nông thôn theo hướng văn minh, hiện đại; theo đó cơ sở hạ tầng được đầu tư, nâng cấp ngày càng đồng bộ. Các tuyến đường giao thông được bê tông hóa, nhựa hóa, lắp đèn chiếu sáng, biển cảnh báo, biển chỉ dẫn phục vụ cho sản xuất và dân sinh; 3 trường của 3 cấp học đều được công nhận đạt chuẩn Quốc gia mức độ 2; nhà văn hóa - khu thể thao xã và 16 thôn được chỉnh trang sửa chữa, nâng cấp; các cở sở tín ngưỡng, tôn giáo, di tích lịch sử trên địa bàn xã thường xuyên được trùng tu, tôn tạo,...

Vượt qua những khó khăn, thách thức, hơn 10 năm xây dựng nông thôn mới (NTM), xã Trường Yên đã chuyển mình mạnh mẽ, từ một vùng quê nghèo trở thành địa phương có nền kinh tế phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao, ý thức của người dân trong BVMT được nhất quán. 

Trên chặng đường dài một thập kỷ đó, có thể nhắc đến dấu mốc năm 2015, xã Trường Yên được công nhận đạt chuẩn NTM và đến nay, một mốc son rực rỡ hơn khi Trường Yên về "đích" NTM kiểu mẫu. Thành quả của ngày hôm nay có được là phần thưởng xứng đáng cho cả một quá trình dài phấn đấu không ngừng nghỉ của cán bộ, đảng viên và đồng lòng của nhân dân nơi đây. 

Phóng viên: Vậy bí quyết nào để quê mình đạt mục tiêu về đích nhanh như vậy, thưa bà?

Bà Nguyễn Thị Yến: Xác định việc xây dựng NTM là một quá trình "dài hơi", cần sự chung sức, đồng lòng của cả hệ thống chính trị, Đảng bộ, chính quyền xã Trường Yên qua nhiều thời kỳ đã từng bước hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới theo phương châm "chậm nhưng chắc", đảm bảo tính bền vững; đồng thời tranh thủ sự hỗ trợ của tỉnh, của huyện để hoàn thiện các tiêu chí. Bên cạnh đó là Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Trường Yên đã đoàn kết, nỗ lực hoàn thành  thêm 11 tiêu chí để về đích NTM.

Việc về đích nông thôn mới từ khá sớm là động lực lớn để xã Trường Yên tiếp tục phấn đấu xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Phát huy truyền thống đoàn kết cộng thêm những kinh nghiệm trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn trước, xã Trường Yên tiếp tục vượt khó trên con đường "về đích" NTM kiểu mẫu và giữ vùng, phát huy trong công cuộc đổi mới. 

Phóng viên: Vậy trong quá trình triển khai, Trường Yên có gặp phải những trở ngại gì và địa phương đã khắc phục bằng cách nào, thưa bà?

Bà Nguyễn Thị Yến: Khó khăn lớn nhất vẫn là nguồn lực thực hiện. Kinh phí ngân sách của địa phương hạn chế mà yêu cầu của Bộ tiêu chí nông thôn mới kiểu mẫu lại đòi hỏi tập trung nguồn vốn thực hiện cao. 

Trong khi đó, xã Trường Yên nằm trong vùng lõi của Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới nên không có nguồn lực từ đấu giá quyền sử dụng đất để phục vụ xây dựng cơ sở hạ tầng như các địa phương khác. Tuy khó khăn nhưng không nản chí, Đảng bộ và chính quyền xã Trường Yên tiếp tục xác định lấy việc phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân là trọng tâm, từ đó tạo nguồn nội lực trong xây dựng NTM kiểu mẫu. 

Trong nông nghiệp, xã vận động nhân dân đầu tư phát triển sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp theo hướng sản xuất hàng hóa. Chủ động áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp. Tổ chức phân vùng sản xuất, chuyển diện tích đất 1 lúa, đất thùng đào gần 100 ha và cải tạo 15 ha nuôi trồng thủy sản. Xây dựng nhiều mô hình kinh tế làm ăn có hiệu quả, tích cực đưa các mô hình sản xuất cây, con mới có giá trị hàng hóa cao vào sản xuất như mô hình "Nuôi cá rô Tổng trường"; mô hình " Trồng sen Nhật"; mô hình "Ứng dụng mạ khay cấy máy trong sản xuất lúa chất lượng cao theo hướng hữu cơ" tại HTX Thắng Thành; mô hình "Sản xuất lúa chất lượng cao theo hướng hữu cơ" tại HTX Xuân Sơn; mô hình sản xuất măng tây tại HTX Thắng Thành... 

Nhân dân rất tin tưởng vào sự lãnh đạo, quản lý của Đảng bộ, chính quyền xã và yên tâm, phấn khởi phát triển kinh tế, xây dựng gia đình no ấm, hạnh phúc. Đời sống của nhân dân được nâng cao, diện mạo NTM kiểu mẫu đã khoác lên vùng quê nghèo ngày nào một "tấm áo mới", khang trang, hiện đại và tiện nghi hơn. Với quyết tâm cao cùng sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của nhân dân, xã Trường Yên đã hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM kiểu mẫu năm 2021, nhà nhà, người người đều có ý thức gìn giữ môi trường sống xung quanh mình. 

Đây là thành quả xứng đáng cho cả một quá trình dài hơn 10 năm đoàn kết, đồng thuận liên tục phấn đấu, xây dựng quê hương giàu đẹp trên vùng đất Cố đô xưa của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Trường Yên.

Phóng viên: Vậy còn phong trào thi đua xây dựng quê hương du lịch văn minh, môi trường xanh, sạch đẹp đã được nhân dân xã Trường Yên thể hiện như thế nào thưa bà?

Bà Nguyễn Thị Yến: Địa phương cũng phối hợp với Trung tâm bảo tồn di tích lịch sử Cố đô Hoa Lư tuyên truyền sâu rộng tới cán bộ, đảng viên và nhân dân bằng nhiều hình thức về công tác BVMT, các thông tư liên tịch của các bộ, ngành hướng dẫn BVMT trong hoạt động du lịch, tổ chức lễ hội, bảo vệ, phát huy giá trị di tích và các quy định pháp luật khác về thực hiện nếp sống văn minh nơi công cộng. Từ đó, người dân hiểu và chấp hành các quy định về BVMT, tích cực tham gia giữ gìn vệ sinh môi trường khu du lịch và khu vực thôn, xóm.

Ngoài ra, xã Trường Yên đề ra nhiều giải pháp BVMT, giữ gìn cảnh quan sinh thái như: Tuyên truyền nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của du khách, quy hoạch lại các ki-ốt bán hàng, xây dựng các biển nội quy quy định vứt rác thải, đầu tư lắp đặt gần 50 thùng đựng rác đặt tại các vị trí thuận tiện, bố trí lực lượng lao động thường xuyên làm công tác vệ sinh đảm bảo cảnh quan môi trường tại khu du lịch, phối hợp với các ngành chức năng kiểm tra và thực hiện ký cam kết BVMT đối với các hộ kinh doanh khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng trên địa bàn.

Về rác thải khu dân cư, ngay từ năm 2012 xã thành lập tổ thu gom rác thải, vệ sinh môi trường gồm 6 lao động được trang bị đầy đủ xe đẩy rác và dụng cụ bảo hộ lao động, có trách nhiệm thu gom rác trên địa bàn toàn xã. Rác sau khi thu gom được công ty môi trường vận chuyển đi xử lý. Cùng với hoạt động thu gom, tổ thu gom rác thải và vệ sinh môi trường của xã còn kết hợp tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường, bảo vệ môi trường bằng những việc làm thiết thực. Hàng tháng, Trường Yên tổ chức kiểm tra công tác vệ sinh môi trường tại 16 thôn và có những đánh giá, biểu dương hay nhắc nhở tại các cuộc họp.

Bên cạnh các giải pháp trên, xã Trường Yên còn huy động sự tham gia tích cực của các tổ chức, hội, đoàn thể và nhân dân qua các hoạt động b BVMT: tổng vệ sinh môi trường, làm vệ sinh đường làng ngõ xóm vào chiều mùng 4 hàng tháng do các đoàn thể làm nòng cốt; Hội Phụ nữ thực hiện tốt cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”; tuyến đường phụ nữ tự quản; phong trào đoàn viên, thanh niên tham gia bảo vệ môi trường với tinh thần xung kích, tình nguyện; ra quân hưởng ứng “Ngày môi trường thế giới”, chiến dịch “Làm cho thế giới sạch hơn”, tổng vệ sinh môi trường chào mừng các ngày lễ lớn; tổ chức phát động bảo vệ môi trường, khơi thông cống rãnh, vớt rác trên các kênh rạch, vớt bèo trên sông Sào Khê, thu gom rác thải...

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn bà!

Diệp Anh (thực hiện)