Những đổi mới về chính sách, pháp luật đất đai

Luật Đất đai năm 2024 gồm 16 chương, 260 điều; trong đó, sửa đổi, bổ sung 180/212 điều của Luật Đất đai năm 2013, bổ sung mới 78 điều. Luật mới đã thể chế hóa toàn diện các chủ trương, chính sách của Đảng, tháo gỡ những vướng mắc được rút ra trong tổng kết thực tiễn việc tổ chức thi hành Luật Đất đai năm 2013; đồng thời, luật hóa những quy định đã được thực tiễn chứng minh là phù hợp, góp phần khơi thông nguồn lực đất đai để phát triển đất nước.

Với nhiều điểm mới, Luật Đất đai năm 2024 đang nhận được kỳ vọng lớn từ những sửa đổi, bổ sung trong chính sách quản lý, SDĐ. Điển hình là việc Luật đã quy định, làm rõ trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước trong thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu về đất đai; phân biệt rõ nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan thực hiện chức năng QLNN về đất đai; phân cấp thẩm quyền gắn với kiểm soát, giám sát việc thực hiện, đảm bảo quản lý thống nhất từ Trung ương đến địa phương; trách nhiệm và những đảm bảo của Nhà nước đối với người SDĐ.

Luật cũng góp phần giải quyết tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn trong các chính sách, pháp luật có liên quan đến đất đai; giải quyết các vấn đề vướng mắc, tồn tại từ thực tiễn công tác quản lý, SDĐ, tăng cường quản lý đất đai cả về số lượng, chất lượng và giá trị kinh tế…

Khẩn trương hướng dẫn thi hành Luật Đất đai

Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Thị Phương Hoa nhấn mạnh, việc sớm đưa Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản vào cuộc sống là phù hợp với chủ trương của Đảng, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, giải phóng nguồn lực đất đai, thúc đẩy phát triển lành mạnh thị trường bất động sản, đẩy nhanh việc thực hiện các dự án đầu tư,...

Cùng với Luật Nhà ở số 27/2023/QH15, Luật Kinh doanh bất động sản số 29/2023/QH15, Luật Các tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15, Luật Đất đai số 31/2024/QH15 được Quốc hội sửa đổi theo hướng cho phép có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2024. Riêng đối với nội dung liên quan đến quản lý, SDĐ QP-AN kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế tại khoản 2 Điều 251 và khoản 4 Điều 260 Luật Đất đai và nội dung chuyển tiếp tại khoản 10 Điều 255 Luật Đất đai liên quan đến các dự án đầu tư thuộc trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua hình thức đấu giá QSDĐ theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 mà nhà đầu tư đã nộp hồ sơ hợp lệ để thực hiện thủ tục lựa chọn nhà đầu tư, chủ đầu tư trước ngày 1/8/2024 thì cho phép có hiệu lực đến trước ngày 1/1/2025.

Riêng đối với Luật Đất đai, được biết, sau khi được Quốc hội thông qua, Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định ban hành kế hoạch triển khai thi hành, phân công các bộ, ngành, địa phương chủ trì soạn thảo các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật. Với tinh thần khẩn trương hướng dẫn thi hành Luật Đất đai, đến nay, Chính phủ đã ban hành hàng loạt nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai, gồm các nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai, về hoạt động lấn biển, về giá đất và bồi thường hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, về điều tra cơ bản đất đai, đăng ký cấp GCN QSDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai, về tiền SDĐ, tiền thuê đất,...

Các nghị định còn lại đã và đang được các Bộ: TN&MT, Tài chính, NN&PTNN triển khai theo đúng quy định của Luật. Dự thảo các nghị định cũng đã được lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, đối tượng chịu sự tác động và đã có ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, lấy ý kiến các thành viên Chính phủ. Hiện nay, các nghị định này đang chờ ký ban hành.

Đối với các quyết định của Thủ tướng, thông tư thuộc thẩm quyền ban hành của các Bộ đã được xây dựng, đến nay đang được gấp rút hoàn thiện và sẽ được triển khai đồng bộ sau khi các nghị định được Thủ tướng ký ban hành.

Các địa phương được giao ban hành một số nội dung như đơn giá bồi thường thực tế nhà ở, cây trồng, vật nuôi, quy định mức hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, mức hỗ trợ tái định cư, hạn mức giao đất ở, nhận chuyển nhượng SDĐ,... Hiện nay, các địa phương cũng đang tập trung đẩy nhanh tiến độ, rà soát, xây dựng các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai năm 2024.

Liên quan đến việc cấp “sổ đỏ” cho đất không có giấy tờ, không có tranh chấp, Thứ trưởng Nguyễn Thị Phương Hoa khẳng định, từ trước đến nay, Luật Đất đai đã quy định rất cụ thể về loại đất này. “Về nguyên tắc, nếu như đất sử dụng ổn định, tùy theo từng thời điểm thì có thể đương nhiên được cấp giấy chứng nhận quyền SDĐ, nhưng phải phù hợp với quy hoạch”. Ngoài ra, cũng có thể có trường hợp trong diện “được xem xét” để cấp GCN QSDĐ. Nguyên tắc này vẫn không thay đổi trong Luật Đất đai từ năm 2003, đến 2013 và cho đến nay vẫn giữ như vậy...

Một số địa phương đã tích cực triển khai Luật Đất đai

Ủy ban nhân dân TP. Hà Nội vừa ban hành văn bản về việc triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2024 và các nghị định của Chính phủ quy định chi tiết hướng dẫn thi hành trên địa bàn Thành phố. Theo đó, UBND TP. Hà Nội yêu cầu các sở, ban, ngành; UBND các quận, huyện, thị xã và các đơn vị liên quan, theo nhiệm vụ của đơn vị, triển khai thực hiện nghiêm, đúng thẩm quyền và quy định tại Luật Đất đai năm 2024 và các nghị định của Chính phủ. Đối với các hồ sơ thực hiện thủ tục giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích SDĐ; đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp GCN QSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đã được cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận nhưng đến ngày 1/8/2024 mà chưa được cơ quan có thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích SDĐ, cấp GCN QSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, UBND Thành phố giao Sở TN&MT căn cứ Luật Đất đai năm 2024 và các nghị định của Chính phủ, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân liên quan thực hiện bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định pháp luật và thực tiễn trên địa bàn, không ảnh hưởng đến việc tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực đất đai của Thành phố.

Ủy ban nhân dân Thành phố yêu cầu các Sở TN&MT, NN&PTNT, KH&ĐT, Tư pháp theo nhiệm vụ được giao có trách nhiệm khẩn trương hoàn thiện nội dung dự thảo các quy định QPPL, thẩm tra, trình UBND Thành phố để ban hành trước ngày 10/8/2024.

Tại Thanh Hóa, theo Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy tỉnh Thanh Hóa Lại Thế Nguyên, Ban Thường vụ cấp ủy cấp huyện đã lãnh đạo, chỉ đạo UBND các cấp xây dựng kế hoạch cụ thể, chi tiết để tuyên truyền, phổ biến sâu rộng Luật Đất đai năm 2024 đến cán bộ, đảng viên và nhân dân bằng nhiều hình thức, phương pháp nhằm đưa nhanh Luật đi vào cuộc sống. Đồng thời, rà soát các quy định đã ban hành không còn phù hợp với Luật để bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung. Cùng với đó, sớm ban hành mới các văn bản QPPL để thi hành Luật theo thẩm quyền được giao.

Ông Võ Nguyên Chương, Phó Giám đốc Sở TN&MT TP. Đà Nẵng cho biết, UBND thành phố đã ban hành kế hoạch tổ chức triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2024 trên địa bàn với 4 nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Tổ chức xây dựng các văn bản QPPL do HĐND, UBND thành phố ban hành để quy định chi tiết các nội dung (19 nội dung) được giao trong Luật; tổ chức tuyên truyền, phổ biến và tập huấn; rà soát các văn bản QPPL; thực hiện các nhiệm vụ được giao trong Luật.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Văn Dũng cho biết, để triển khai Luật Đất đai năm 2024 tại địa phương, đặc biệt không để khoảng trống pháp lý trong quá trình thực hiện giao thoa giữa Luật Đất đai năm 2024 và Luật Đất đai năm 2013, UBND tỉnh giao Sở TN&MT, Sở Tư pháp và UBND các huyện phối hợp tuyên truyền, phổ biến các điểm mới của Luật một cách thường xuyên, liên tục. Sở TN&MT, Sở NN&PTNT có trách nhiệm phối hợp tham mưu cho UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành các văn bản QPPL để triển khai thực hiện kịp thời Luật Đất đai năm 2024.

Ông Võ Văn Phi, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho biết, Sở TN&MT Đồng Nai chủ trì tham mưu trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết về chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn tỉnh; hạn mức và quyết định diện tích đất giao cho tổ chức tôn giáo trên địa bàn tỉnh; quy định cụ thể điều kiện và diện tích tối thiểu của việc tách thửa đất, hợp thửa đất đối với từng loại đất; xây dựng, điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất.

QUANG ANH
Nguồn: Tạp chí Tài nguyên và Môi trường số 15 (Kỳ 1 tháng 8) năm 2024