Nguyên Bộ trưởng Bộ TN&MT Mai Ái Trực trong chuyến khảo sát thực tế

Ngày đó, nhân dịp Kỷ niệm 10 năm ngày thành lập Bộ TN&MT, tôi được Ban Biên tập Tạp chí TN&MT giao nhiệm vụ gặp gỡ, trao đổi để phỏng vấn Bộ trưởng Mai Ái Trực, vị Bộ trưởng, tư lệnh đầu tiên của ngành TN&MT.

Suy nghĩ đặt vấn đề, tìm chủ đề thế nào để thuyết phục Bộ trưởng. Với kinh nghiệm của người làm báo, đã từng gặp gỡ, phỏng vấn nhiều vị Lãnh đạo, tôi lên ý tưởng, lựa chọn chủ đề và đặt câu hỏi. Sau khi xin ý kiến Ban Biên tập, tôi viết thư gửi qua mail, may mắn cho tôi Bộ trưởng đã nhận lời và hẹn gặp tại nhà riêng.

Khác với những gì tôi hình dung, Bộ trưởng Mai Ái Trực điềm đạm, từ tốn, đặc biệt tạo cho tôi sự tin tưởng, thân thiện và gần gũi. Tôi gửi ông câu hỏi và xin được ông trao đổi. Ngồi trò chuyện, ông điềm tĩnh nhưng trong ông vẫn còn nguyên những tình cảm và sự nhiệt huyết với Ngành. Kể lại quá trình khi mới thành lập Bộ TN&MT, những khó khăn, trăn trở. Đặc biệt, một nội dung ông trao đổi khi làm Bộ trưởng. Đó là, ông đã chỉ đạo ban hành Chỉ thị số 01/CT-BTNMT ngày 15 tháng 2 năm 2005 của Bộ TN&MT về cải cách lề lối làm việc, hướng về địa phương, cơ sở. 

Chỉ thị như một minh chứng về phong cách và thái độ làm việc tận tâm của ông đối với cơ sở thời kỳ ấy. Theo ông, hướng về địa phương cơ sở xuất phát từ hai yêu cầu: Một là, để xử lý công việc một cách tập trung, nhanh gọn và đạt hiệu quả cao, khắc phục lối làm việc theo kiểu “dàn hàng ngang mà tiến”, thiếu trọng tâm, trọng điểm, thiếu sự phối hợp. Hai là, để làm cho hoạt động của Bộ và các đơn vị thuộc Bộ gắn với địa phương và cơ sở, lắng nghe và giải quyết nhanh chóng các đề nghị, yêu cầu của địa phương và cơ sở, cũng tức là của người dân và doanh nghiệp. Mọi hoạt động của Bộ không phải là để cho Bộ mà là cho xã hội, vì vậy, không hướng về địa phương và cơ sở thì hoạt động đó không có ý nghĩa. 

Nguyên Bộ trưởng Bộ TN&MT Mai Ái Trực tiếp công dân

Ngày đó, khi trao đổi với ông về việc ban hành các đạo luật, nhất là các Luật quan trọng có tác động lớn với xã hội như: Luật Đất đai, Luật Bảo vệ môi trường,… Ông cho biết, muốn có đạo luật tốt, trước hết phải có định hướng rõ ràng và mục tiêu cụ thể mà Luật đạt tới. Đặc biệt, phải có quan điểm và cách tiếp cận đúng, nếu không Luật sẽ chẳng tới đâu và phải sửa đi sửa lại là điều dễ hiểu. Theo ông, trong quá trình soạn thảo phải bảo đảm cho Luật phản ánh đúng thực tế cuộc sống, nói một cách văn vẻ là “thổi hồn” cuộc sống vào trong Luật. Muốn được như vậy, phải tổ chức tốt việc lấy ý kiến của các đối tượng chịu tác động của Luật đó. Mà phải làm một cách nghiêm túc, thực chất, với thái độ lắng nghe, cầu thị. Ông cho rằng, người chủ trì soạn thảo Luật phải trực tiếp nghe, nghe càng nhiều càng tốt, bởi nghe trực tiếp khác với nghe nói lại. Điều gì còn tranh luận thì cần tiếp tục nghiên cứu từ thực tế cuộc sống, lấy thực tiễn để soi vào. 

Ông cũng trao đổi, việc ban hành Luật, tổ chức thực hiện Luật và kiểm tra, thanh tra thi hành Luật là ba khâu liên hoàn, bảo đảm pháp luật được thực thi nghiêm túc. Thanh tra, kiểm tra sẽ đánh giá được quá trình thực thi pháp luật có tốt không, có vướng mắc gì trong tổ chức thực hiện. Qua đó, phát hiện những bất cập, những quy định chưa phù hợp trong pháp luật hiện hành để có đề xuất sửa đổi, bổ sung.

Năm nay, kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Tạp chí TN&MT, tôi nhớ lại cách đây hơn 10 năm cũng nhân dịp Kỷ niệm ngày thành lập Bộ TN&MT tôi đã vinh dự được gặp gỡ, trao đổi với Vị tư lệnh đầu tiên của ngành TN&MT, nhớ lại những lời trao đổi tâm huyết của ông như thế. Sau bài phỏng vấn đăng trên Tạp chí ấy, tôi còn có dịp được gặp ông vài lần trong các cuộc họp của Bộ và cũng một lần khác tôi gặp ông tại Nhà sách Trí tuệ trên Đường Giảng Võ - Hà Nội, ông vẫn từ tốn, cởi mở, thân thiện và còn nguyên sự tâm huyết, trăn trở với ngành TN&MT. 

Cuộc gặp gỡ, trao đổi phỏng vấn vị Bộ trưởng, tư lệnh ngành TN&MT đầu tiên luôn để lại cho tôi ấn tượng đẹp, là kỷ niệm không bao giờ quên trong cuộc đời làm báo. Cảm ơn ông, đã ủng hộ, đồng ý trả lời phỏng vấn, trao đổi để bài viết ngày ấy được đăng trên Tạp chí TN&MT nhân dịp Kỷ niệm 10 năm ngày thành lập Bộ. 

Chúc cho ông - Nguyên Bộ trưởng Mai Ái Trực mãi mạnh khỏe, là tấm gương và luôn tràn đầy nhiệt huyết với ngành TN&MT, để các thế hệ cán bộ, lãnh đạo, viên chức, người lao động toàn Ngành tin yêu và tự hào.

THUÝ VÂN

Nguồn: Tạp chí Tài nguyên và Môi trường số 17+18 (Kỳ 1+2 tháng 9) năm 2023