Trong những năm qua, công tác giảm nghèo trên địa bàn các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam và Nam Định (nay là tỉnh Ninh Bình mới sau sáp nhập) đã có bước tiến quan trọng, góp phần ổn định chính trị - xã hội, nâng cao đời sống người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững. Báo cáo đánh giá hiện trạng thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, đồng thời đề xuất định hướng giai đoạn 2026-2030, cho thấy sự nỗ lực toàn diện và quyết tâm chính trị lớn trong việc gắn giảm nghèo với xây dựng nông thôn mới.
Nhiều thành tựu nổi bật
Sau khi sáp nhập ba tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình thành một đơn vị hành chính mới, tỉnh Ninh Bình mới hiện có 129 xã, phường với quy mô dân số gần 3,82 triệu người. Giai đoạn 2020-2025, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm (GRDP) bình quân 9,26%/năm; tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ ước đạt 718.938 tỷ đồng. Riêng năm 2025, thu nhập bình quân đầu người ước đạt 89,45 triệu đồng, tỷ trọng công nghiệp - xây dựng - dịch vụ chiếm 91% cơ cấu kinh tế. Đây là những con số cho thấy sức bật mạnh mẽ, dù giai đoạn đầu nhiệm kỳ phải ứng phó với dịch COVID-19 và sau đó tập trung phục hồi. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều toàn tỉnh giảm còn 2,87% trong năm 2025, trong đó hộ nghèo chỉ còn 0,96%, hộ cận nghèo 1,91%.

Mô hình nuôi thỏ ở huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam (cũ) giúp nhiều hộ tăng thu nhập

Công tác giảm nghèo được triển khai đồng bộ ở cả ba địa phương cũ. Tại tỉnh Hà Nam, tỷ lệ hộ nghèo từ 3,69% năm 2021 giảm xuống 1,36% giữa năm 2025. Các chính sách giáo dục – đào tạo được thực hiện hiệu quả, hàng nghìn học sinh thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo được miễn, giảm học phí. Trong lĩnh vực y tế, hàng chục nghìn thẻ bảo hiểm y tế được cấp cho hộ nghèo, hộ cận nghèo; chi phí khám chữa bệnh miễn phí được đảm bảo, giúp người nghèo tiếp cận dịch vụ y tế công bằng. Chính sách trợ giúp pháp lý, truyền thông, tín dụng ưu đãi cũng phát huy tác dụng, khi hàng nghìn lượt hộ nghèo được vay vốn sản xuất, cải thiện đời sống. Ngân hàng Chính sách xã hội chi nhánh tỉnh đã triển khai hàng trăm tỷ đồng cho vay, giúp nhiều hộ thoát nghèo, trẻ em được học tập, sinh viên có điều kiện theo đuổi con đường học vấn.

Mô hình trồng dưa vàng kim hoàng hậu thoát nghèo ở tỉnh Nam Định (cũ)

Ở tỉnh Nam Định, nguồn vốn Trung ương và địa phương được phân bổ cho các dự án giảm nghèo như đa dạng hóa sinh kế, phát triển sản xuất, giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững, truyền thông và nâng cao năng lực. Hơn 3.300 hộ được hỗ trợ mô hình chăn nuôi, trồng trọt, làng nghề. 2.103 hộ hưởng lợi từ dự án phát triển sản xuất nông nghiệp, hàng nghìn trẻ em được hỗ trợ dinh dưỡng. Các hoạt động đào tạo nghề được tổ chức cho hơn 650 học viên, 7 phiên giao dịch việc làm được triển khai, giúp kết nối cung – cầu lao động. Chính sách hỗ trợ y tế cũng được thực hiện rộng rãi: hơn 39.000 người nghèo được cấp thẻ BHYT, 1,1 triệu lượt người nghèo được khám chữa bệnh miễn phí. Các chính sách vay vốn tín dụng ưu đãi hỗ trợ hàng chục nghìn hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo, tổng kinh phí lên tới hàng nghìn tỷ đồng.
Đối với tỉnh Ninh Bình cũ, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 3,07% năm 2021 xuống 1,48% năm 2025. Tỉnh đã hỗ trợ xây dựng và sửa chữa 919 căn nhà cho hộ nghèo, cận nghèo, triển khai hàng loạt dự án chăn nuôi, trồng trọt, hỗ trợ gần 1.000 hộ tham gia mô hình sản xuất. Bên cạnh đó, các chính sách bảo hiểm y tế, hỗ trợ tiền điện, miễn giảm học phí, chi phí học tập được thực hiện nghiêm túc, hàng triệu thẻ BHYT được cấp miễn phí cho người nghèo, người cao tuổi, trẻ em dưới 6 tuổi. Hoạt động đào tạo nghề, hỗ trợ việc làm, tổ chức hơn 40 phiên giao dịch lao động, thu thập dữ liệu hàng chục nghìn lao động đã mở ra cơ hội việc làm bền vững. Các chương trình truyền thông được đẩy mạnh với hàng nghìn tin, bài, hội thi tuyên truyền viên, hàng chục nghìn lượt hộ nghèo, cận nghèo tham dự đối thoại trực tiếp, qua đó nâng cao nhận thức và ý thức vươn lên thoát nghèo.

Cán bộ nông nghiệp tư vấn các hộ dân chăm sóc bò giống tại Yên Mô, tỉnh Ninh Bình

Ông Nguyễn Hải Đăng - Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Ninh Bình cho biết: “Những kết quả trên cho thấy sự vào cuộc đồng bộ của các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể. Tuy nhiên, cũng nêu rõ nhiều hạn chế. Đó là hệ thống văn bản pháp lý hướng dẫn còn thiếu, chưa thống nhất; quy hoạch vùng, ngành, địa phương chưa đồng bộ với quy hoạch tổng thể quốc gia. Nguồn lực tài chính, nhân lực chuyên môn còn hạn chế, cơ chế phối hợp liên tỉnh, liên ngành chưa hiệu quả. Tiến độ giải ngân ở một số hạng mục còn chậm; công tác tham vấn cộng đồng và giám sát đôi khi mang tính hình thức. Ngoài ra, đặc thù của từng địa phương, như quỹ đất hạn chế, yêu cầu bảo tồn di sản hay phát triển vùng ven biển, cũng đặt ra nhiều thách thức cần có cơ chế đặc thù để tháo gỡ”.
Mục tiêu mới trên con đường giảm nghèo bền vững
Bước sang giai đoạn mới, tỉnh Ninh Bình xác định mục tiêu đến năm 2030 tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống dưới 1%, tương ứng giảm hơn 23.500 hộ so với đầu kỳ. Dự kiến, đầu giai đoạn 2026, số hộ nghèo khoảng 36.000 hộ, chiếm 2,88%. Để đạt được mục tiêu này, tỉnh đề xuất tổng kinh phí 400.000 triệu đồng cho 5 nhóm dự án trọng điểm: đa dạng hóa sinh kế (120.000 triệu đồng), hỗ trợ sản xuất và dinh dưỡng (100.000 triệu đồng), phát triển giáo dục nghề nghiệp và việc làm bền vững (100.000 triệu đồng), truyền thông và giảm nghèo về thông tin (30.000 triệu đồng), cùng nâng cao năng lực và giám sát chương trình (50.000 triệu đồng).
Định hướng giai đoạn tới sẽ tập trung vào việc gắn giảm nghèo với xây dựng nông thôn mới. Điều này đồng nghĩa với việc bảo đảm mọi hộ nghèo, cận nghèo đủ điều kiện đều được thụ hưởng chính sách hỗ trợ y tế, giáo dục, nhà ở, tín dụng ưu đãi, nước sạch, vệ sinh môi trường và thông tin. Tỉnh cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc huy động nguồn lực xã hội hóa, sự tham gia của cộng đồng, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội nhằm tạo sức mạnh tổng hợp, tránh phụ thuộc hoàn toàn vào ngân sách nhà nước.

Mô hình chăn nuôi dê giảm nghèo bền vững được phát triển ở Ninh Bình

“Trong quá trình thực hiện, tỉnh đặt trọng tâm vào việc nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường giám sát, đánh giá để bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả. Các chương trình truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức sẽ được tiếp tục mở rộng, nhằm khuyến khích tinh thần tự lực, tự cường của người dân, giúp họ chủ động vươn lên thoát nghèo. Bên cạnh đó, việc đầu tư phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế và tạo việc làm bền vững sẽ là trụ cột để nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng đời sống, góp phần xây dựng nông thôn mới hiện đại, văn minh”, ông Đăng chia sẻ thêm.
Công cuộc giảm nghèo bền vững luôn là nhiệm vụ khó khăn, đòi hỏi sự kiên trì, sáng tạo và quyết liệt. Tuy nhiên, những kết quả đã đạt được trong giai đoạn vừa qua cho thấy tỉnh Ninh Bình đang đi đúng hướng. Khi kinh tế phát triển gắn liền với an sinh xã hội, khi mọi người dân đều được tiếp cận cơ hội công bằng, thì mục tiêu giảm nghèo bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới sẽ không chỉ là khát vọng, mà sẽ trở thành hiện thực, tạo nền tảng cho sự phát triển lâu dài, bền vững và thịnh vượng.

Đỗ Hùng – Lê Thành

>>>>> Xin vui lòng xem thêm:

- Cảng cá Ninh Bình: Đảm bảo đáp ứng yêu cầu dịch vụ hậu cần nghề cá;

- Thủy sản Ninh Bình hướng tới phát triển bền vững;

- Công ty Nhiệt điện Ninh Bình: Chú trọng bảo vệ môi trường;

- Nam Định: Nhiều khó khăn trong xử lý hoạt động khai thác cát trái phép trên các tuyến sông, biển;

- Nam Định: Bảo vệ bờ biển bằng cả “hành lang” pháp lý và thực địa.