Dự và chủ trì hội nghị có Thứ trường Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung. Ngoài ra, Hội nghị còn có sự tham gia của các đơn vị thuộc Bộ như Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Vụ Hợp tác Quốc tế, Vụ Khoa học Công nghệ và môi trường, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam… các tổ chức quốc tế như FAO, GIZ, Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế và các doanh nghiệp….

Việt Nam đang hướng tới một nền nông nghiệp xanh, hài hòa với thiên nhiên và có khả năng cạnh tranh toàn cầu

Với nỗ lực nhằm nâng cao giá trị gia tăng trong chuỗi sản xuất trồng trọt, đảm bảo phát triển bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp và thực thi Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tiến hành xây dựng “Đề án sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025 - 2035”.

Thứ trường Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị

Theo số liệu kiểm kê khí nhà kính năm 2020 do Viện Môi trường Nông nghiệp tính toán, tổng lượng phát thải khí nhà kính của Việt Nam đạt khoảng 454,6 triệu tấn CO₂ tương đương (CO₂tđ), tăng gần 2 lần so với năm 2010, trong đó lĩnh vực nông nghiệp chiếm khoảng 116,51 triệu tấn CO₂tđ, riêng trồng trọt (canh tác lúa và một số loại cây trồng chủ lực, đốt phế phụ phẩm nông nghiệp ngoài đồng) chiếm khoảng 80% tổng phát thải của ngành nông nghiệp, chủ yếu là phát thải khí CH₄ từ sản xuất lúa nước do tập quán canh tác ngập nước liên tục, sử dụng phân bón chưa hiệu quả và chưa có phương án xử lý rơm rạ sau thu hoạch. Nếu không có giải pháp tổng thể, các thực hành canh tác cũ sẽ không chỉ ảnh hưởng xấu tới môi trường mà sản xuất nông sản của Việt Nam sẽ gặp nhiều rào cản từ thị trường quốc tế khi các yêu cầu về giảm phát thải, chứng nhận bền vững và truy xuất dấu vết carbon ngày càng khắt khe.

Mục tiêu chung của “Đề án sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025 - 2035” là triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thúc đẩy chuyển đổi hệ thống sản xuất trồng trọt theo hướng phát thải thấp, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao thu nhập, cải thiện sinh kế cho người dân và phát triển bền vững. Qua đó giúp nâng cao năng lực cạnh tranh ngành hàng trồng trọt, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, từng bước hình thành nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, có khả năng chống chịu tốt trước tác động của biến đổi khí hậu, góp phần thực hiện các cam kết Việt Nam trong NDC.

Cụ thể, Đề án cũng đặt ra 7 mục tiêu, đó là: Phấn đấu đến năm 2035, lĩnh vực trồng trọt sẽ góp phần quan trọng vào mục tiêu giảm 30% tổng lượng phát thải khí metan, giảm ít nhất 10% tổng lượng phát thải khí nhà kính so với năm cơ sở 2020 đóng góp cho NDC, thông qua áp dụng các biện pháp kỹ thuật phù hợp với từng vùng sinh thái và nhóm cây trồng. Xây dựng và phát triển nhãn hiệu “Phát thải thấp” cho các sản phẩm của ngành hàng trồng trọt. Tổ chức triển khai ít nhất 15 mô hình sản xuất giảm phát thải tại các vùng sinh thái, có khả năng nhân rộng; thí điểm ít nhất 5 mô hình canh tác có khả năng phát triển tín chỉ carbon đáp ứng được yêu cầu của các tổ chức quốc tế. Xây dựng và ban hành ít nhất 5 gói kỹ thuật sản xuất giảm phát thải áp dụng cho 5 cây trồng chủ lực. Hình thành cơ sở dữ liệu phát thải trong trồng trọt (theo cây trồng, vùng sinh thái) kết nối đồng bộ với hệ thống đăng ký quốc gia. Tổ chức đào tạo, tập huấn về kỹ thuật, chính sách, nhận thức chung và công cụ đo phát thải cho tối thiểu 3.000 cán bộ kỹ thuật cơ sở, khuyến nông, nông dân, doanh nghiệp trên toàn quốc. Xây dựng ít nhất 5 bộ tài liệu truyền thông, phổ biến kiến thức, thúc đẩy chuyển đổi hành vi sản xuất của nông dân theo hướng giảm phát thải...

Mục tiêu cốt lõi là phải nâng cao thu nhập cho người dân, lợi ích quốc gia và phát triển bền vững

Tại hội nghị, nhiều ý kiến cho rằng, để giảm phát thải thấp, tăng trưởng xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu chúng ta cần có những giải pháp đồng bộ như: Cần tăng cường năng lực quản lý nhà nước về giảm phát thải trong trồng trọt; đẩy mạnh các giải pháp về khoa học công nghệ và chuyển giao kỹ thuật; tổ chức sản xuất và chuỗi giá trị; xây dựng hệ thống dữ liệu và quản lý phát thải; tăng cường đầu tư nguồn lực tài chính và thị trường; đẩy mạnh công tác đào tạo, truyền thông và nâng cao nhận thức; mở rộng hợp tác quốc tế và hội nhập. Bên cạnh đó, sớm hoàn thiện thể chế, chính sách và công cụ hỗ trợ; chuyển đổi cơ cấu cây trồng linh hoạt theo đặc điểm từng vùng sinh thái và trình độ canh tác của người dân; phát triển và áp dụng các gói kỹ thuật trong sản xuất trồng trọt giảm phát thải; triển khai mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải quy mô vùng và chuỗi giá trị; thiết lập và vận hành hệ thống MRV (đo lường – báo cáo – thẩm định) và cơ sở dữ liệu phát thải; nâng cao năng lực và chuyển đổi nhận thức; kết nối thị trường cho sản phẩm phát thải thấp.

Quang cảnh Hội nghị

Ông Cao Đức Phát, Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT cho rằng, chúng ta cần thay đổi tư duy trong sản xuất nông nghiệp đó là, sớm chuyển đổi hệ thống sản xuất trồng trọt theo hướng phát thải thấp, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao thu nhập, cải thiện sinh kế cho người dân và phát triển bền vững. Qua đó giúp nâng cao năng lực cạnh tranh ngành hàng trồng trọt, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, từng bước hình thành nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, có khả năng chống chịu tốt trước tác động của biến đổi khí hậu, góp phần thực hiện các cam kết của Việt Nam trong NDC.

Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cũng cho biết, đề án không chỉ là một kế hoạch hành động mà còn là lời cam kết mạnh mẽ của ngành nông nghiệp Việt Nam trong việc đồng hành cùng thế giới trên hành trình đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung đánh giá cao các ý kiến góp ý của các đơn vị, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp trong quá trình thực hiện, triển khai Đề án. Thứ trưởng Hoàng Trung cho rằng, thực tế này đặt ra yêu cầu cấp bách phải chuyển đổi mô hình sản xuất trồng trọt theo hướng phát thải thấp, bền vững, thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu. Trồng trọt không chỉ là lĩnh vực có lượng phát thải khí nhà kính lớn, mà còn là ngành có tiềm năng rất lớn trong việc giảm phát thải. Nếu được định hướng đúng đắn, triển khai bài bản và áp dụng các giải pháp kỹ thuật phù hợp vừa hiệu quả về chi phí, vừa có khả năng nhân rộng thì việc giảm phát thải trong ngành trồng trọt hoàn toàn có thể thực hiện ở quy mô quốc gia cũng như tại từng nông hộ.

Thứ trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh, đây là đề án mang tính định hướng tổng thể và toàn diện cho ngành sản xuất trồng trọt nhằm giảm phát thải khí nhà kính tại Việt Nam. Đề án này còn là lời khẳng định rằng nông nghiệp Việt Nam không chỉ là trụ đỡ kinh tế mà còn là ngành tiên phong trong bảo vệ môi trường và hướng đến nền sản xuất xanh.

"Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng hành của nông dân, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế, Đề án sẽ mở ra con đường mới cho ngành trồng trọt - một nền nông nghiệp phát thải thấp, hiện đại và có khả năng hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, góp phần quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050", Thứ trưởng Hoàng Trung khẳng định.

Lê Hải