Ông Trần Lưu Quang - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương đánh giá cao sự chủ động và tầm nhìn chiến lược của tỉnh Lâm Đồng trong việc tiên phong hợp tác với Cuba trong lĩnh vực công nghệ y sinh. Ông cho rằng, sự hợp tác này không chỉ cụ thể hóa Nghị quyết số 57 mà đã lồng ghép sáng tạo và hiện thực hóa đồng thời cả bốn nghị quyết của bộ tứ chiến lược.

Ông Trần Lưu Quang tin tưởng rằng, Trung tâm này sẽ là hạt nhân để hình thành một hệ sinh thái công nghệ sinh học hoàn chỉnh, không chỉ phục vụ cho hai nước mà còn có thể nhân rộng mô hình hợp tác với các đối tác quốc tế khác. Đây không đơn thuần là một sáng kiến về hợp tác kinh tế, khoa học mà còn là biểu tượng cho tình hữu nghị bền chặt Việt Nam - Cuba và là minh chứng cho khát vọng vươn lên, đi tắt đón đầu của dân tộc Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Từ tầm nhìn hợp tác đến trách nhiệm hành động

Việc hai bên cam kết đồng hành không chỉ dừng lại ở những con chữ trên văn bản mà được khẳng định mạnh mẽ ngay tại hội thảo ký kết: Hợp tác phải đi đôi với hành động thiết thực, khoa học phải gắn chặt với thực tiễn sản xuất. Trung tâm CIGB - đơn vị tiên phong của Cuba về công nghệ sinh học mang đến nguồn tri thức, kinh nghiệm và quy trình công nghệ tiên tiến, trong khi Viện Kinh tế Xanh đóng vai trò cầu nối, chuyển giao, thích ứng và phát triển phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.

Nhưng tầm nhìn ấy chỉ thực sự có ý nghĩa khi được cụ thể hóa thành những dự án, kế hoạch triển khai khả thi, có sự đồng thuận và tham gia chủ động từ chính quyền địa phương, doanh nghiệp và người nông dân - 03 mắt xích quan trọng nhất quyết định sự thành công của chuỗi giá trị công nghệ sinh học trong nông nghiệp.

Chính quyền địa phương tỉnh Lâm Đồng, trước hết, phải là “nhạc trưởng” điều phối và tạo điều kiện thuận lợi nhất về hạ tầng, cơ chế, chính sách. Việc cải cách thủ tục, hỗ trợ đất đai, xây dựng vùng nguyên liệu tập trung và khu nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao sẽ là bệ đỡ để các sáng kiến hợp tác đi vào thực tiễn, tránh tình trạng “sáng nghiên cứu, tối bỏ ngăn kéo”.

Doanh nghiệp chính là lực đẩy thương mại hóa các kết quả nghiên cứu. Họ không chỉ mang vốn đầu tư mà còn góp phần xây dựng quy trình sản xuất quy mô lớn, đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn, giá thành cạnh tranh, và đủ sức vươn ra thị trường khu vực và quốc tế. Nếu thiếu doanh nghiệp đồng hành, khoa học công nghệ sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn “thử nghiệm thành công nhưng không có đầu ra”.

Quan trọng nhất, người nông dân - những chủ thể trực tiếp nuôi, trồng, sản xuất phải được đặt ở vị trí trung tâm của mọi chương trình triển khai. Các mô hình chuyển giao công nghệ, đào tạo kỹ thuật, nâng cao nhận thức về an toàn sinh học và giá trị của vaccine phòng bệnh sẽ giúp nông dân chủ động áp dụng, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh, tiết kiệm chi phí chăn nuôi, nâng cao thu nhập. Khi người nông dân tin tưởng, đồng thuận và tự nguyện tham gia, hiệu quả của nghiên cứu ứng dụng mới bền vững và lan tỏa sâu rộng.

Nói cách khác, biên bản ghi nhớ hợp tác toàn diện giữa Viện Kinh tế Xanh và Trung tâm CIGB (Cuba) chính là lời khởi đầu cho một cam kết hành động lâu dài. Đó không phải là công việc của riêng một nhóm nhà khoa học hay một vài cơ quan quản lý, mà là trách nhiệm chung của cả hệ sinh thái, trong đó mỗi nông dân, mỗi doanh nghiệp, mỗi cán bộ địa phương đều là một mắc xích quan trọng để đưa Lâm Đồng và rộng hơn là Việt Nam trở thành điểm sáng về công nghệ y sinh nông nghiệp trong kỷ nguyên phát triển mới.

Các đại biểu chứng kiến việc ký kết các Biên bản ghi nhớ hợp tác (MOU) giữa Viện Kinh tế Xanh và các đối tác Cuba (LabioFAM, CIGB, CNIC).

Lâm Đồng: Từ nông nghiệp truyền thống vươn tầm công nghệ cao

Một điểm đáng chú ý là thỏa thuận hợp tác lần này đặc biệt coi tỉnh Lâm Đồng là địa bàn trọng điểm để triển khai các dự án nghiên cứu, thử nghiệm và thương mại hóa sản phẩm công nghệ sinh học nông nghiệp. Với thế mạnh về khí hậu, địa hình, nguồn tài nguyên thiên nhiên và truyền thống sản xuất nông nghiệp lâu đời, Lâm Đồng từ lâu đã được coi là “thủ phủ rau, hoa” của cả nước - nơi hình thành những vùng chuyên canh quy mô lớn, tập trung nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ nông dân nhạy bén với đổi mới kỹ thuật.

Những năm gần đây, tỉnh Lâm Đồng đã và đang đi đầu cả nước trong chuyển đổi từ nông nghiệp truyền thống sang nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sinh thái. Các mô hình nhà kính, canh tác hữu cơ, hệ thống tưới tự động, truy xuất nguồn gốc và liên kết sản xuất tiêu thụ đã được áp dụng rộng rãi, tạo ra những chuỗi giá trị nông sản xanh, sạch, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.

Đơn cử, tại huyện Đơn Dương, vùng chuyên canh chăn nuôi bò sữa và gia súc lớn bậc nhất tỉnh Lâm Đồng, các trang trại chăn nuôi tập trung đã mạnh dạn áp dụng quy trình chăn nuôi an toàn sinh học, kiểm soát dịch bệnh nghiêm ngặt, đồng thời bước đầu tiếp cận với các sản phẩm vaccine, chế phẩm sinh học thay thế kháng sinh để nâng cao chất lượng đàn gia súc. Hợp tác với Trung tâm CIGB Cuba sẽ mở ra khả năng tiếp cận các loại vaccine thế hệ mới, giúp địa phương chủ động phòng chống dịch lở mồm long móng, tụ huyết trùng hay viêm da nổi cục - những căn bệnh đã từng gây thiệt hại lớn cho ngành chăn nuôi khu vực Tây Nguyên.

Tương tự, tại vùng nuôi cá tầm, cá nước lạnh ở huyện Lạc Dương và Đam Rông, việc nghiên cứu, phát triển và ứng dụng vaccine phòng bệnh cho cá thay thế hóa chất, kháng sinh sẽ góp phần quan trọng giúp các hộ nuôi kiểm soát rủi ro dịch bệnh, giảm chi phí sản xuất và nâng cao giá trị xuất khẩu.

Chính những ví dụ thực tiễn này cho thấy việc chọn tỉnh Lâm Đồng làm “cứ điểm” triển khai công nghệ sinh học nông nghiệp là quyết định phù hợp, khi địa phương đã có sẵn nền tảng sản xuất chuyên canh, ý thức thay đổi của doanh nghiệp, người dân và sự quan tâm của chính quyền trong việc phát triển vùng nguyên liệu, bảo vệ an toàn dịch bệnh và nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản.

Trong bối cảnh các địa phương đang đua nhau chuyển đổi mô hình phát triển theo hướng xanh, bền vững, tỉnh Lâm Đồng có đầy đủ điều kiện để sớm trở thành trung tâm nghiên cứu, thử nghiệm và chuyển giao công nghệ y sinh nông nghiệp, làm gương cho các địa phương khác, góp phần hiện thực hóa khát vọng đưa Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về nông nghiệp công nghệ cao và an toàn sinh học.

Ông Trần Hồng Thái - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng cho biết: Tỉnh Lâm Đồng xác định, y sinh là một trụ cột kinh tế - khoa học - xã hội mới, không chỉ phục vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân mà còn tạo ra giá trị xuất khẩu, thu hút đầu tư chất lượng cao và lan tỏa hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại địa phương. Việc hợp tác với Cuba - quốc gia có nền công nghệ y sinh hàng đầu thế giới là bước đi chiến lược đầu tiên trong lộ trình này. Lâm Đồng cam kết đồng hành cùng các đối tác trong và ngoài nước để phát triển y sinh trở thành ngành mũi nhọn mới, mang tầm quốc gia và khu vực

Kỷ nguyên mới: Công nghệ, tri thức và sự cộng hưởng quốc tế

Có thể thấy, Biên bản ghi nhớ giữa Viện Kinh tế Xanh và Trung tâm CIGB Cuba không chỉ đơn thuần là một thỏa thuận kỹ thuật, mà còn mang ý nghĩa chiến lược và lâu dài: Khẳng định cam kết hội nhập, đổi mới sáng tạo, phát triển bền vững của Việt Nam trong kỷ nguyên công nghệ số và kinh tế tri thức.

Thế giới ngày nay đã và đang bước sang giai đoạn mà khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo không còn là lựa chọn, mà trở thành điều kiện bắt buộc để các quốc gia duy trì sức cạnh tranh và khả năng tự chủ. Đại dịch covid-19, biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học và những bất ổn kinh tế toàn cầu đã cho thấy một thực tế rõ ràng: Quốc gia nào làm chủ công nghệ lõi, làm chủ chuỗi giá trị thì quốc gia đó sẽ đứng vững và phát triển bền vững. Đặc biệt, công nghệ sinh học được coi là “chìa khóa vàng” cho y tế, nông nghiệp, môi trường và an ninh sinh học trong thế kỷ XXI.

Trong bối cảnh ấy, việc Việt Nam chủ động mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt là với những trung tâm khoa học uy tín như CIGB Cuba - nơi được thế giới biết đến như hình mẫu điển hình về phát triển công nghệ sinh học phục vụ cộng đồng mang ý nghĩa vượt xa một dự án hợp tác thông thường. Nó thể hiện tư duy đổi mới, cách tiếp cận cởi mở, sẵn sàng tiếp thu và làm chủ tri thức tiên tiến, đồng thời phát triển thành công nghệ phù hợp điều kiện, đặc thù của Việt Nam.

Điều quan trọng là sự cộng hưởng quốc tế không dừng ở trao đổi kỹ thuật, mà còn tạo ra mạng lưới kết nối tri thức, liên minh chuyên gia, cộng đồng doanh nghiệp đa quốc gia. Mỗi dự án hợp tác như vậy là một “hạt mầm” để xây dựng và lan tỏa tinh thần hội nhập, chia sẻ công bằng thành quả khoa học vì lợi ích cộng đồng. Nó mở đường cho các nhà khoa học Việt Nam tiếp cận những tiến bộ mới nhất, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp nội địa mạnh dạn tham gia đầu tư nghiên cứu, thương mại hóa sản phẩm.

Ở cấp độ quốc gia, đây cũng là bước đi cụ thể để hiện thực hóa các chủ trương lớn về xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, gắn với các mục tiêu phát triển bền vững và cam kết giảm phát thải mà Việt Nam đã công bố với cộng đồng quốc tế.

Nhìn rộng ra, mỗi biên bản hợp tác như thế chính là lời khẳng định về một Việt Nam chủ động hội nhập nhưng không hòa tan, sẵn sàng sánh vai cùng bạn bè quốc tế bằng tri thức, công nghệ, sự cầu thị và tinh thần sáng tạo không ngừng nghỉ. Và quan trọng hơn hết, thành quả từ những thỏa thuận này sẽ không chỉ nằm trong các phòng thí nghiệm hay các trung tâm nghiên cứu, mà sẽ lan tỏa đến từng người dân, từng trang trại, từng cánh đồng, ao nuôi - nơi giá trị gia tăng và lợi ích cộng đồng được đặt lên hàng đầu.

Đó chính là tinh thần Việt Nam trong kỷ nguyên mới: Không ngừng học hỏi, chủ động cộng hưởng sức mạnh toàn cầu để làm giàu cho đất nước, làm mạnh cho nông nghiệp, làm xanh cho tương lai.

Các đại biểu Việt Nam - Cuba chụp hình lưu niệm 

Từ một biên bản ghi nhớ hôm nay, một lộ trình hành động ngày mai và một khát vọng lâu dài cho tương lai - Viện Kinh tế Xanh, Trung tâm CIGB Cuba cùng chính quyền, doanh nghiệp, người dân tỉnh Lâm Đồng đã đặt những viên gạch đầu tiên cho hành trình làm chủ công nghệ sinh học nông nghiệp. Bước đi ấy không chỉ làm giàu cho tỉnh Lâm Đồng mà còn khẳng định quyết tâm của Việt Nam: “Phát triển bằng tri thức, hội nhập bằng công nghệ, bứt phá bằng sự cộng hưởng quốc tế”.

Hồng Minh