Tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024 của Ngành, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cho biết, năm 2024, Bộ Tài nguyên và Môi trường đặt mục tiêu 100% thiên tai bão, lũ, được giám sát, dự báo, cảnh báo kịp thời, đủ độ tin cậy; hình thành mạng lưới quan trắc khí tượng, thủy văn kết nối trong lưu vực sông Mê Công; tăng cường năng lực giám sát môi trường, khí tượng, thủy văn. Để đạt được mục tiêu trên, đòi hỏi sự phấn đấu, quyết tâm hơn nữa của toàn Ngành Khí tượng Thủy văn.
Hiện nay, năng lực và công nghệ dự báo, cảnh báo KTTV, thiên tai KTTV của Ngành KTTV nước ta đứng hàng đầu khu vực Đông Nam Á. Ngành đã nỗ lực thay đổi công tác dự báo, phát triển theo hướng hiện đại hóa, chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ hiện đại, tự động nhằm tạo ra các sản phẩm đa dạng, với chất lượng tốt hơn, phục vụ công tác phòng chống thiên tai, phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh. Theo đó, hệ thống dự báo đã có nhiều thay đổi, từ các dự báo thủ công, kinh nghiệm đã được chuyển đổi sang hệ thống dự báo số độ phân giải cao.
Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh thăm và làm việc tại Đài KTTV Khu vực Nam bộ
Ngành KTTV tự vận hành được hệ thống mô hình dự báo thời tiết số có độ phân giải đến 3 km, tiến tới sẽ đạt mức 1-2 km, cho phép tích hợp các số liệu như radar, đo đạc tự động giúp nâng cao được khả năng chất lượng dự báo. Độ tin cậy trong các bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai (áp thấp nhiệt đới, bão, lũ,...) đã được tăng lên; các công nghệ dự báo KTTV nằm trong nhóm các nước dẫn đầu Đông Nam Á và dần tiếp cận trình độ các nước tiên tiến ở châu Á, đặc biệt là trong dự báo, cảnh báo bão, mưa lớn, rét đậm, rét hại, lũ lụt và nắng nóng. Độ chính xác về dự báo vị trí và cường độ bão hiện nay đã dần tiệm cận với trình độ dự báo của các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới; Dự báo, cảnh báo mưa lớn đạt trước 2-3 ngày với độ tin cậy khoảng 75%; Dự báo, cảnh báo rét đậm, rét hại gây ra bởi không khí lạnh trước 2-3 ngày với độ tin cậy 80-90%; Dự báo, cảnh báo lũ trên các sông khu vực miền Trung, Tây Nguyên trước 1-2 ngày và ở khu vực Bắc Bộ trước 3-5 ngày thường đạt 70-80%; Dự báo, cảnh báo các đợt nắng nóng diện rộng trước từ 2-3 ngày với độ tin cậy 70%, thời điểm kết thúc các đợt nắng nóng diện rộng chính xác từ 80-90%.
Hiệu quả của các bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai đã đem lại đóng góp thực tế đối với xã hội. Năm 2019-2020, trong dự báo hạn mặn, nhờ dự báo sớm nên mặc dù hạn hán và xâm nhập mặn xảy ra với quy mô lớn và mức độ khốc liệt nghiêm trọng nhất trong lịch sử tại đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, mức độ thiệt hại đến sản xuất, dân sinh được giảm thiểu đặc biệt là thiệt hại về sản xuất nông nghiệp chỉ bằng khoảng 10% so với năm 2015-2016. Năm 2022, dự báo sát về cường độ bão số 4 (bão Noru), giúp Chính phủ và Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai, chính quyền địa phương các cấp, người dân, doanh nghiệp chủ động phòng, chống thiên tai hiệu quả, góp phần giảm nhẹ thiệt hại về người và tài sản của nhân dân. Năm 2023, đảm bảo thực hiện nhiệm vụ, đáp ứng các yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, PCTT, thích ứng với BĐKH, bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia. Kết quả công tác KTTV đã được Chính phủ, Bộ TN&MT, các cấp, các ngành và các địa phương ghi nhận. Đặc biệt năm 2018, Tổng cục KTTV của Việt Nam được Tổ chức Khí tượng thế giới WMO lựa chọn là Trung tâm hỗ trợ dự báo thời tiết nguy hiểm Đông Nam Á; Năm 2022, WMO tiếp tục chọn Tổng cục KTTV Việt Nam làm Trung tâm hỗ trợ cảnh báo lũ quét Đông Nam Á (SeAFFGS).
TS. Hoàng Đức Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV cho biết, để hiện đại hóa hệ thống quan trắc, nâng cao năng lực, chất lượng dự báo, cảnh báo KTTV, giám sát BĐKH, tới đây, Ngành sẽ chủ trì phối hợp với cơ quan liên quan triển khai có hiệu quả quy hoạch hệ thống mạng lưới trạm quan trắc KTTV quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 ngay sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Rà soát, hoàn thiện quy hoạch hệ thống mạng lưới trạm quan trắc KTTV chuyên dùng của các bộ, ngành, địa phương bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và hiệu quả; ưu tiên phát triển mạng lưới tại các khu vực thường xuyên xảy ra thiên tai, chịu tác động lớn của BĐKH, khu vực ven biển, biển, đảo, các quần đảo thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền của Việt Nam.
Đẩy mạnh chuyển đổi số lĩnh vực KTTV, xây dựng cơ sở dữ liệu KTTV quốc gia tập trung, liên thông với cơ sở dữ liệu TNMT, cơ sở dữ liệu quốc gia về PCTT và các cơ sở dữ liệu chung của quốc gia; xây dựng cơ chế chia sẻ, kết nối liên thông thông tin, dữ liệu KTTV, ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin kết nối liên thông giữa các bộ, ngành, địa phương để quản lý tổng thể các hoạt động liên quan tới công tác KTTV.
Xây dựng, hoàn thiện phương pháp, quy trình quan trắc, dự báo, cảnh báo thiên tai KTTV, giám sát BĐKH, nước biển dâng, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, đổi mới, sáng tạo; ưu tiên đầu tư công nghệ quan trắc, dự báo, cảnh báo KTTV theo hướng hiện đại, đồng bộ, tự động hóa, tích hợp đa mục tiêu, đặc biệt là dự báo mưa, lũ, KTTV biển; nâng cấp cơ sở vật chất, cơ sở dữ liệu, trang thiết bị phục vụ công tác của cơ quan KTTV. Nâng cao năng lực, chất lượng dự báo, cảnh báo KTTV, giám sát BĐKH; chú trọng đầu tư, nâng cấp kết cấu hạ tầng, trang thiết bị, phương tiện phục vụ cho công tác KTTV theo hướng hiện đại, đồng bộ, tự động hoá, tích hợp đa mục tiêu.
Phương Đông
Sáng sớm nay (05/11), bão Kalmaegi đã đi vào vùng biển phía Đông khu vực Giữa Biển Đông, trở thành cơn bão số 13 trên Biển Đông trong năm 2025. Do ảnh hưởng của bão, từ ngày 06-07/11, khu vực từ Đà Nẵng đến Đắk Lắk: mưa rất to với lượng mưa phổ biến 200-400mm/đợt, cục bộ có nơi trên 600mm/đợt. Khu vực từ Hà Tĩnh đến Tp. Huế, Khánh Hòa và Lâm Đồng: mưa to, cục bộ có nơi mưa rất to với lượng mưa phổ biến 100-250mm/đợt, cục bộ có nơi trên 400mm/đợt.
Trước diễn biến phức tạp của bão Kalmaegi có cường độ rất mạnh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các Bộ, ngành và địa phương từ Đà Nẵng đến Khánh Hòa chủ động ứng phó với tinh thần quyết liệt nhất, triển khai các biện pháp ở mức cao nhất, không để bị động, bất ngờ.
Thông tin từ Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự tỉnh Quảng Trị, chiều ngày 3/11 cho biết, trong 12 giờ qua, địa bàn tỉnh Quảng Trị có mưa to đến rất to. Toàn tỉnh đã có gần 140 vị trí ngập lụt, 51 vị trí sạt lở, hơn 5.000 nhà dân bị ngập lụt và 103 điểm trường học với 28.513 học sinh phải nghỉ học do mưa lũ.
Ngày 3/11, khu vực Bắc Bộ, Thanh Hóa và phía Bắc Nghệ An có mưa nhiều nơi, trời rét, vùng núi cao Bắc Bộ có nơi rét đậm. Nhiệt độ thấp nhất trong đợt không khí lạnh này ở khu vực Bắc Bộ, Thanh Hoá và Nghệ An phổ biến từ 16–19 độ, vùng núi có nơi dưới 15 độ. Khu vực từ Nam Quảng Trị đến TP. Đà Nẵng có mưa to đến rất to, tổng lượng mưa phổ biến 200–300mm, cục bộ có nơi trên 600mm.
Từ đêm ngày mùng 2 tháng 11, khu vực Đông Bắc Bộ và Thanh Hóa trời chuyển rét, vùng núi cao có nơi rét đậm. Khu vực Tây Bắc Bộ và Nghệ An trời lạnh. Do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường kết hợp với nhiễu động trong đới gió Đông trên cao, khu vực từ Hà Tĩnh đến TP. Đà Nẵng và phía Đông tỉnh Quảng Ngãi có mưa to đến rất to, trong đó TP. Huế, TP. Đà Nẵng và phía Đông tỉnh Quảng Ngãi lượng mưa phổ biến từ 300-500mm, cục bộ có nơi trên 750mm.
Trước tình hình mưa lũ đặc biệt lớn xảy ra tại khu vực miền Trung, đã gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu hỗ trợ khẩn cấp các địa phương khắc phục hậu quả mưa lũ, bảo đảm cuộc sống cho người dân, không để người dân thiếu lương thực thực phẩm và kịp thời xử lý môi trường sau mưa lũ.
