Bài 3. Viện Kinh tế và Quy hoạch Thủy sản: Tăng tốc và bứt phá 6 tháng cuối năm 2025

Trong bối cảnh ngành thủy sản đang đối diện với nhiều thách thức lớn từ biến đổi khí hậu, suy thoái hệ sinh thái, sức ép quốc tế về chống khai thác IUU và yêu cầu tái cơ cấu toàn diện theo hướng phát triển bền vững, Viện Kinh tế và Quy hoạch Thủy sản đóng vai trò ngày càng quan trọng trong tham mưu chính sách, nghiên cứu chiến lược và tư vấn phát triển ngành.

Trong bối cảnh chung về triển khai tổ chức, xắp xếp lại bộ máy các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Viện đang trong quá trình kiện toàn tổ chức và điều chỉnh chức năng nhiệm vụ, nhằm tránh chồng chéo, đảm bảo thống nhất, hiệu quả, đồng thời hỗ trợ tối đa cho công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực thủy sản. Định hướng chung của Viện trong 6 tháng cuối năm 2025 là phát huy vai trò trung tâm nghiên cứu, tư vấn, xây dựng quy hoạch và chính sách phát triển thủy sản, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và phục vụ tốt các chiến lược của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Thủy sản và Kiểm ngư, cũng như các địa phương ven biển.

Ảnh minh họa

Viện tập trung rà soát, sắp xếp lại tổ chức theo hướng tinh gọn, hiệu quả, đề xuất điều chỉnh Đề án vị trí việc làm sau khi bộ máy ổn định. Việc xác định đúng chức danh nghề nghiệp, phân bổ hợp lý nhân sự theo yêu cầu nhiệm vụ và năng lực chuyên môn là điều kiện tiên quyết để thực hiện tốt các nhiệm vụ trong thời gian tới.

Song song đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực được coi trọng. Viện ưu tiên cử cán bộ đi đào tạo nâng cao chuyên môn, ngoại ngữ, lý luận chính trị, đặc biệt là đội ngũ nghiên cứu trẻ, để từng bước hình thành lực lượng chuyên gia có năng lực nghiên cứu, tư vấn độc lập, sẵn sàng tiếp cận các lĩnh vực mới như kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo trong thủy sản.

Lĩnh vực quy hoạch và điều tra cơ bản tiếp tục là thế mạnh cốt lõi của Viện. Trong 6 tháng cuối năm 2025, Viện sẽ tập trung triển khai các nhiệm vụ dịch vụ công do Bộ giao, đẩy mạnh nghiên cứu, tư vấn xây dựng các đề án phát triển thủy sản cho các địa phương. Đây là các nhiệm vụ gắn liền với thực tiễn sản xuất, là cơ sở để điều chỉnh chiến lược phát triển vùng, ngành.

Viện đồng thời chuẩn bị tích cực cho việc đề xuất các nhiệm vụ chuyên môn mở mới năm 2026, đảm bảo bám sát định hướng của Bộ, tính khả thi và tính ứng dụng cao.

Trong bối cảnh hội nhập và đổi mới toàn diện, Viện chú trọng triển khai các đề tài khoa học công nghệ (KHCN) cấp Bộ, cấp Nhà nước, tập trung vào các lĩnh vực phục vụ tái cơ cấu ngành theo hướng ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Đặc biệt, Viện đang đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, vào các lĩnh vực phát triển nông nghiệp, thủy sản.

Viện cũng đang tham gia các đề tài KHCN thuộc các Chương trình mục tiêu quốc gia như: xây dựng nông thôn mới, nông thôn miền núi, bảo tồn đa dạng sinh học và bảo vệ môi trường sinh thái biển.

Phó Viện trưởng Cao Lệ Quyên cho rằng: “Một trong những điểm sáng trong định hướng của Viện là mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác quốc tế. Trong 6 tháng cuối năm, Viện tích cực xúc tiến các chương trình hợp tác đa phương và song phương. Chủ động đề xuất các dự án, chương trình hợp tác quốc tế với Bộ để tìm kiếm nguồn tài trợ và thực hiện các hoạt động hợp tác quốc tế theo đúng quy định. Tập trung vào một số lĩnh vực được quốc tế quan tâm như giảm phát thải khí nhà kính, chuyển đổi xanh, bảo tồn, đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường sinh thái, biến đổi khí hậu, rác thải nhựa đại dương, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU), chuyển đổi nghề, an sinh xã hội cho lao động nghề cá…”.

Nhằm triển khai hiệu quả các nhiệm vụ đã xác định, Viện đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Thủy sản và Kiểm ngư cho phép và tạo điều kiện để Viện triển khai các đề tài, nhiệm vụ mở mới trong năm 2026, bao gồm: Ứng dụng hệ thống thông tin địa lý và công nghệ viễn thám trong quản lý hệ sinh thái biển; Điều tra, đánh giá thực trạng và đề xuất cơ chế chính sách phát triển kinh tế tuần hoàn trong thủy sản; Hoàn thiện cơ sở dữ liệu quản lý loài thú biển tại Việt Nam; hỗ trợ tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ nghiên cứu khoa học và thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn của Viện và các đơn vị trực thuộc.

Trong bối cảnh đổi mới, hội nhập sâu rộng và yêu cầu ngày càng cao đối với công tác quản lý và phát triển ngành thủy sản, Viện Kinh tế và Quy hoạch Thủy sản cần tiếp tục phát huy vai trò trung tâm nghiên cứu, tư vấn, quy hoạch và đào tạo nguồn.

Sỹ Tùng - Mạnh Hải

>>> Bài 1. Viện Kinh tế và Quy hoạch Thủy sản: Khẳng định vai trò tiên phong trong phát triển bền vững ngành thủy sản

>>> Bài 2. Từ Nghiên cứu đến Ứng dụng: Vai trò của Viện Kinh tế và Quy hoạch Thủy sản