Công bố 15 tiêu chuẩn quốc gia cho hệ thống pin lưu trữ năng lượng: Thúc đẩy xanh hoá

Ngày 15/10, Hội nghị chuyên đề Báo cáo kết quả triển khai dự án và công bố 15 tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) về Hệ thống pin lưu trữ năng lượng tại Việt Nam được tổ chức tại Hà Nội, với hình thức trực tiếp và trực tuyến.

Hội nghị do Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam (VSQI) thuộc Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia (STAMEQ) và Văn phòng Dịch vụ Dự án thuộc Liên Hợp Quốc (UNOPS), Quỹ Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Đông Nam Á (ETP) đồng chủ trì, với sự tham dự của đại diện Bộ, ngành, doanh nghiệp, viện nghiên cứu, các tổ chức quốc tế và chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Sự kiện đánh dấu việc hoàn thành gói hỗ trợ kỹ thuật, đồng thời chính thức công bố bộ tiêu chuẩn gồm 15 TCVN được xây dựng trên cơ sở tham chiếu các tiêu chuẩn quốc tế, lấy ý kiến công khai, thẩm định và phê duyệt theo Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật Việt Nam và Thông tư số 11/2021/TT-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ.

Phát biểu tại phiên tổng kết hội thảo, bà Nguyễn Ngọc Thuỷ - đại diện ETP–UNOPS nhấn mạnh: “Chúng tôi rất vinh dự được đồng hành cùng STAMEQ, Viện ISSQ và toàn thể liên danh trong suốt quá trình xây dựng bộ tiêu chuẩn này. Đây không chỉ là kết quả của một quá trình làm việc chuyên môn nghiêm túc mà còn là minh chứng cho sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan chính phủ, tổ chức quốc tế, giới chuyên gia và khu vực tư nhân – cùng chung một tầm nhìn về một tương lai năng lượng bền vững cho Việt Nam”.

Tại hội thảo, các nội dung trọng tâm được trình bày và thảo luận bao gồm: Tổng quan quá trình xây dựng 15 Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN), gồm mục tiêu, kết quả đạt được và các đơn vị triển khai; Giới thiệu chi tiết nội dung của bộ tiêu chuẩn và lộ trình áp dụng phù hợp với Quy hoạch phát triển điện VIII (PDP VIII); Tọa đàm và trình bày kết quả tham vấn của các bên liên quan và đề xuất tiếp theo.

Bà Phùng Thị Thu Hằng - Quản lý và Điều phối dự án BESS cho biết, hiện nay Việt Nam còn thiếu nhiều tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) phù hợp với Hệ thống pin lưu trữ năng lượng, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Dự án này phù hợp với Quy hoạch phát triển điện VIII và đóng góp vào phần thực hiện cam kết phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 của Việt Nam.

Cũng theo bà Hằng, dự án tập trung nghiên cứu toàn diện và xây dựng dự thảo Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) cho BESS. Trong quá trình thực hiện, nhóm dự án phát triển các tiêu chuẩn TCVN với sự tham vấn chặt chẽ của các chuyên gia kỹ thuật trong nước và quốc tế, đồng thời nhận được sự hỗ trợ chuyên môn từ Ủy ban TCĐLCL Quốc gia.

Dự án cũng bao gồm việc tổ chức các phiên họp và hội thảo tham vấn kỹ thuật nhằm thu thập ý kiến đóng góp từ các bên liên quan. Bên cạnh đó, nhóm thực hiện nghiên cứu, khảo sát, học tập kinh nghiệm quốc tế và đánh giá tính khả thi của các tiêu chuẩn thông qua hệ thống thử nghiệm và đánh giá sự phù hợp.

Toàn bộ quy trình được triển khai tuân thủ đầy đủ các bước xây dựng, thẩm định và ban hành theo quy định của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật cùng Thông tư số 11/2021/TT-BKHCN. Có thể thấy, dự án đã đặt nền tảng hình thành hệ thống TCVN về Hệ thống pin lưu trữ năng lượng tại Việt Nam và tích hợp vào các dự án năng lượng tái tạo tại Việt Nam.

Chia sẻ về kết quả đạt được, bà Hằng nhấn mạnh, dự án đã hoàn thành xây dựng và ban hành 15 TCVN về Hệ thống pin lưu trữ năng lượng, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc chuẩn hóa lĩnh vực này tại Việt Nam. Các bộ TCVN mới được ban hành đảm bảo tính tương thích với hệ thống tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời góp phần nâng cao năng lực quốc gia trong hoạt động xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn. 

"Việc hoàn thiện các tiêu chuẩn này đã thiết lập khung tham chiếu thống nhất cho các bên liên quan, tạo nền tảng pháp lý và kỹ thuật vững chắc cho việc phát triển, quản lý và ứng dụng BESS. Kết quả của dự án không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật mà còn thúc đẩy thu hút đầu tư, hợp tác quốc tế và chuyển giao công nghệ, mở ra cơ hội phát triển bền vững cho lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Việt Nam", bà nói thêm.

Cũng tại Hội nghị, ông Ngô Kiên Cường - Chuyên gia điện gió ngoài khơi, đại diện Pondera Việt Nam, giới thiệu chi tiết nội dung bộ tiêu chuẩn và lộ trình áp dụng phù hợp với Quy hoạch phát triển điện VIII (PDP VIII). Theo đó, dự án 15 tiêu chuẩn về BESS đã được triển khai và hoàn tất. Bộ tiêu chuẩn này được xây dựng nhằm chuẩn hóa khái niệm, thông số kỹ thuật, phương pháp thử nghiệm và hướng dẫn an toàn, đảm bảo tính tương thích với các tiêu chuẩn quốc tế.

Ông Cường cho hay, các TCVN được chia thành bốn nhóm chính gồm: từ vựng – thông số kỹ thuật và phương pháp thử; hoạch định và đánh giá tính năng hệ thống; các vấn đề môi trường; an toàn đối với hệ thống lưu trữ điện năng tích hợp lưới điện. Trong đó, các tiêu chuẩn về từ vựng và thông số kỹ thuật giúp thống nhất cách hiểu và quy trình thử nghiệm cho nhiều loại hệ thống lưu trữ năng lượng khác nhau như cơ học, điện hóa, điện, hóa học và nhiệt. Nhóm tiêu chuẩn về hoạch định và đánh giá tính năng đưa ra hướng dẫn chi tiết cho việc thiết kế, thử nghiệm và vận hành hệ thống, đảm bảo hiệu năng và an toàn trong suốt vòng đời sử dụng. Bên cạnh đó, nhóm tiêu chuẩn về môi trường tập trung giải quyết các tác động hai chiều giữa hệ thống và môi trường, bao gồm cả việc xử lý pin hỏng, pin tái sử dụng và các nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe. Đặc biệt, các tiêu chuẩn về an toàn quy định rõ quy trình đánh giá rủi ro, biện pháp phòng ngừa và thử nghiệm an toàn cho hệ thống pin lưu trữ, nhất là với pin lithium-ion.

Sự kiện không chỉ đánh dấu bước hoàn thiện quan trọng về mặt kỹ thuật, mà còn khẳng định vai trò của hệ thống tiêu chuẩn trong việc thúc đẩy thị trường lưu trữ năng lượng, một thành phần thiết yếu trong hệ sinh thái năng lượng tái tạo của Việt Nam trong thập kỷ tới.

Kết thúc dự án, các bên tham gia ghi nhận và đánh giá cao tinh thần hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức quốc tế và cộng đồng chuyên gia, doanh nghiệp trong suốt quá trình xây dựng bộ tiêu chuẩn. Việc hoàn thiện và công bố 15 tiêu chuẩn quốc gia về hệ thống pin lưu trữ năng lượng không chỉ góp phần hình thành một nền tảng pháp lý - kỹ thuật cho lĩnh vực còn mới mẻ này, mà còn tạo động lực thúc đẩy các sáng kiến đổi mới sáng tạo, phát triển chuỗi cung ứng nội địa và mở rộng thị trường lưu trữ năng lượng tại Việt Nam.

Bộ tiêu chuẩn sẽ tiếp tục được phổ biến, triển khai và cập nhật định kỳ nhằm đảm bảo phù hợp với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và nhu cầu thực tiễn trong quá trình chuyển dịch năng lượng. Đây là tiền đề quan trọng giúp Việt Nam tiến gần hơn tới các mục tiêu về an ninh năng lượng, phát triển bền vững và phát thải ròng bằng không vào năm 2050.