Theo công bố mới nhất của Viện nghiên cứu Ảnh hưởng sức khỏe (Health Effect Institute) của Mỹ, gần 2.000 trẻ em dưới 5 tuổi tử vong mỗi ngày do ô nhiễm không khí. Đây được coi là nguyên nhân thứ hai, chỉ sau suy dinh dưỡng, gây ra các ca tử vong ở trẻ lứa tuổi này.
Báo cáo Tình trạng không khí toàn cầu năm 2024, do HEI hợp tác với tổ chức Unicef, cho thấy hơn 8 triệu ca tử vong ở trẻ em và người lớn là do ô nhiễm không khí trong năm 2021. Theo đó, tình trạng ô nhiễm không khí cả trong nhà và ngoài trời ngày càng ảnh hưởng không tốt đối với sức khỏe con người.
Không khí ô nhiễm hiện đang là “thủ phạm giết người” xếp thứ hai trên toàn cầu, vượt qua việc sử dụng thuốc lá và chỉ đứng sau nguyên nhân huyết áp cao, là yếu tố nguy cơ gây tử vong cho con người nói chung. Trong số trẻ em dưới 5 tuổi, ô nhiễm không khí chỉ xếp sau yếu tố suy dinh dưỡng.
Báo cáo cũng cho thấy trẻ em ở các nước nghèo đang phải chịu tác động tồi tệ nhất, khi tỷ lệ tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí ở trẻ em dưới 12 tuổi ở khu vực châu Phi cao gấp 5 lần so với các nước có thu nhập cao.
Pallavi Pant, tác giả của báo cáo và là người đứng đầu bộ phận y tế toàn cầu tại HEI, đã chỉ ra những bất bình đẳng lớn mà nghiên cứu đã phát hiện ra. Bà cho rằng “trẻ em, người già và người dân ở các nước có thu nhập thấp và trung bình đang phải chịu quá nhiều gánh nặng”.
Bụi mịn, hay còn gọi là PM2.5 có đường kính nhỏ hơn 2,5 micromet – là nguyên nhân gây ra hơn 90% số ca tử vong do ô nhiễm không khí trên toàn cầu. Các hạt bụi mịn PM2.5 có thể xâm nhập vào máu, ảnh hưởng đến các cơ quan trên khắp cơ thể. Chúng không chỉ liên quan đến bệnh phổi mà còn cả bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường, mất trí nhớ và sẩy thai.
Báo cáo cho thấy mức độ phổ biến và gây tổn hại của ô nhiễm bụi mịn PM2.5, đồng thời chỉ ra rằng sự hiện diện của các hạt bụi mịn ở mức độ cao là “dấu hiệu dự báo chính xác và nhất quán nhất về tình trạng sức khỏe kém” trên toàn thế giới.
Kitty van der Heijden, Phó Giám đốc điều hành của Unicef, cho biết: “Nếu không hành động, thế hệ tiếp theo của chúng ta sẽ phải chịu những ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe và phúc lợi suốt đời. Các chính phủ và doanh nghiệp cần phải xem xét đến nguy cơ này và đưa ra hành động ngay lập tức nhằm giảm ô nhiễm không khí và bảo vệ sức khỏe của trẻ em.”
Theo HEI, tác động của cuộc khủng hoảng khí hậu cũng làm chất lượng không khí ngày càng tồi tệ. Báo cáo nhấn mạnh “khi hạn hán trở nên nghiêm trọng và kéo dài hơn, đồng thời đất đai ngày càng khô cằn, nạn cháy rừng hoành hành, bão bụi ảnh hưởng đến vùng đồng bằng rộng lớn, khiến không khí tràn ngập các hạt bụi mịn tồn tại trong thời gian dài”.
Nắng nóng gay gắt trong mùa hè cũng làm trầm trọng thêm tác động của các chất gây ô nhiễm trong không khí như oxit nitơ, ở nhiệt độ cao có thể dễ dàng biến thành ozone, một loại khí gây kích ứng khi hít vào. Việc tiếp xúc lâu dài với ozone đã góp phần gây ra gần nửa triệu ca tử vong vào năm 2021.
Giải quyết ô nhiễm không khí cũng có thể có tác động có lợi đến khí hậu. Khoảng nửa triệu ca tử vong ở trẻ em vào năm 2021 có liên quan đến tình trạng ô nhiễm không khí trong nhà, chủ yếu là do nấu ăn bằng nhiên liệu bẩn, bao gồm sinh khối, than củi, parafin và than đá. Việc chuyển sang sử dụng nhiên liệu sạch hơn, chẳng hạn như bếp năng lượng mặt trời, có thể giảm đáng kể lượng khí thải PM2.5 cũng như lượng khí thải carbon dioxide.
Khoảng 2,3 tỷ người trên thế giới không được tiếp cận với nhiên liệu nấu ăn sạch. Cơ quan Năng lượng Quốc tế ước tính cần khoảng 4 tỷ USD mỗi năm từ nay đến năm 2030 để giải quyết vấn đề chỉ riêng ở khu vực châu Phi cận Sahara. Tháng trước, cơ quan này đã tổ chức một hội nghị thượng đỉnh toàn cầu nhằm huy động được 2,2 tỷ USD cho các dự án giúp người dân trên khắp lục địa chuyển sang các phương pháp sạch hơn.
Fatih Birol, Giám đốc điều hành của IEA, cho biết các chính phủ cần đưa vấn đề này lên vị trí ưu tiên hàng đầu, bởi nó có tác động không nhỏ đến sức khỏe, khí hậu và nền kinh tế quốc gia, cũng như bình đẳng giới.
Báo cáo Tình trạng Không khí Toàn cầu năm 2024 sử dụng dữ liệu từ nghiên cứu Gánh nặng Bệnh tật Toàn cầu từ năm 2021, bao gồm hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Các báo cáo trước đây đã phát hiện ra rằng gần như con người đều phải hít thở mức độ ô nhiễm không khí không tốt cho sức khỏe mỗi ngày và nửa triệu trẻ sơ sinh đã thiệt mạng mỗi năm do tình trạng ô nhiễm không khí.
Ngọc Huyền (dịch)
Theo The Guardian
Được Tổng Thư ký Liên hợp quốc triệu tập, UNOC - hội nghị trọng yếu về SDG 14, lần thứ ba diễn ra từ 9-13/6 tại Nice (Pháp) với chủ đề “Đẩy nhanh hành động và huy động mọi nguồn lực bảo tồn biển”. Tích cực đóng góp sáng kiến, Việt Nam tiếp tục khẳng định cam kết bằng sáng kiến và đóng góp thực chất vì đại dương bền vững.
Ngày 1/6 được chọn là Ngày nhận thức về Rạn san hô thế giới. Đây là dịp để chúng ta cùng nhìn lại một trong những hệ sinh thái quan trọng nhất nhưng cũng mong manh nhất trên hành tinh: rạn san hô. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, lời cảnh báo từ đại dương đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Nhóm các nền kinh tế mới nổi (BRICS) vừa phê duyệt khuôn khổ tài chính khí hậu chung, với tên gọi “Tuyên bố Khung cho lãnh đạo BRICS về tài chính khí hậu”.
Pháp và Costa Rica sẽ cùng tổ chức Hội nghị Đại dương của Liên hợp quốc lần thứ 3 (UNOC3) tại Nice, từ ngày 9-13/6/2025. Hội nghị đặt mục tiêu tập hợp tất cả các quốc gia thành viên Liên hợp quốc, các cơ quan chuyên môn, xã hội dân sự, khu vực tư nhân và các nhà tài trợ quốc tế cùng thúc đẩy hành động để bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương.
Dữ liệu của Cục Thống kê Malaysia (DOSM) ngày 19/3 cho biết, tổng thiệt hại liên quan đến lũ lụt là 933,4 triệu ringgit (210,58 triệu USD) vào năm 2024, tăng so với mức 755,4 triệu ringgit vào năm 2023.
Chính phủ Singapore sẽ cung cấp các khoản hỗ trợ tài chính cho chủ sở hữu xe tải hạng nặng và xe buýt không phát thải, đồng thời mở rộng mạng lưới sạc cho các phương tiện này nhằm thúc đẩy quá trình điện khí hóa giao thông và tiến tới giảm phát thải carbon.
