Giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất tại huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2015-2017

Thứ hai, 1/11/2021, 11:15 (GMT+7)
logo Qua nghiên cứu, đánh giá thực trạng trong giao dịch, bảo đảm (GD, BĐ) bằng QSDĐ trên địa bàn huyện Tiên Du, bài báo đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác này của địa phương. Kết quả cho thấy, người dân chủ yếu GD, BĐ bằng đất ở và đất sản xuất kinh doanh. Nguyện vọng của đa số người dân là được vay với mức > 70% giá trị QSDĐ với hai mục đích cơ bản là đầu tư sản xuất kinh doanh và tiêu dùng.

Đặt vấn đề

Để đáp ứng nhu cầu vay vốn và quản lý chặt chẽ đất đai, bảo đảm quyền lợi của người SDĐ theo đúng pháp luật, Nhà nước đã ban hành các quy định hướng dẫn và thực hiện công tác GD, BĐ bằng QSDĐ.

Huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh có tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, là huyện có nhiều KHC lớn tập trung thu hút hàng chục vạn lao động. Cùng với sự phát triển các ngành kinh tế, nhu cầu vốn của hộ gia đình, cá nhân ngày càng gia tăng nên các hoạt động GD, BĐ bằng QSDĐ diễn ra sôi động. Tuy nhiên trên thực tế, công tác GD, BĐ của địa phương còn nhiều tồn tại, khó khăn: Thời hạn giải quyết hồ sơ thế chấp QSDĐ còn kéo dài; cá nhân, hộ gia đình đi đăng ký giao dịch chưa nắm vững các quy định của pháp luật; một số quy định, thủ tục về đăng ký GD, BĐ bộc lộ sự bất cập, không phù hợp với thực tiễn.

Phương pháp nghiên cứu

Căn cứ vào tình hình thực tế của địa phương, tiến hành phân thành 3 khu vực nghiên cứu: Trung tâm, các xã công nghiệp và các xã còn lai. Phát phiếu điều tra các đối tượng có liên quan đến công tác GD, BĐ bằng QSDĐ gồm: 100 hộ gia đình cá nhân ở 3 điểm nghiên cứu; 8 cán bộ Chi nhánh VPĐKĐĐ; 15 cán bộ đại diện của 03 ngân hàng trên địa bàn huyện. Thu thập số liệu có liên quan thông qua các cơ quan chức năng của huyện. Tiến hành tổng hợp, xử lý và phân tích số liệu. Tham vấn ý kiến của các chuyên gia, nhà quản lý, nhà khoa học làm căn cứ đưa ra các nhận định, đánh giá về tình hình và đề xuất các giải pháp có tính thực tiễn, phù hợp với địa phương.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Thực trạng công tác GD, BĐ bằng QSDĐ tại huyện Tiên Du

Từ năm 2015 đến năm 2017, toàn huyện có 8.637 hồ sơ GD, BĐ bằng QSDĐ, năm 2015 có 1.745 hồ sơ, năm 2016 là 2.250 hồ sơ gấp 1,3 lần so với năm 2015, năm 2017 là năm có số lượng hồ sơ giao dịch bảo đảm nhiều nhất lên tới 4.642 hồ sơ gấp 2,7 lần so với năm 2015. Qua đó cho thấy, số lượng GD, BĐ bằng QSDĐ của người dân ngày càng tăng cao nhằm đáp ứng nhu cầu về vốn để mua sắm, phát triển kinh doanh, đầu tư cho chăn nuôi (thể hiện qua bảng 1).

Bảng 1. Tổng hợp tình hình GD, BĐ bằng QSDĐ trên địa bàn huyện Tiên Du giai đoạn 2015- 2017 (Đơn vị: hồ sơ)
Giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất tại huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2015-2017

Qua bảng 2 cho thấy, trên địa bàn huyện Tiên Du người dân thực hiện GD, BĐ chủ yếu bằng đất ở 8.192/8.637 trường hợp (chiếm 94,85%), còn lại 445 trường hợp GD, BĐ bằng đất sản xuất kinh doanh (chiếm 5,15%).

Lim là thị trấn duy nhất của huyện Tiên Du, có tốc độ phát triển kinh tế mạnh mẽ. Người dân có nhu cầu cao trong giao dịch bảo đảm QSDĐ nhằm vay vốn. Có 5/14 xã có các khu, cụm công nghiệp tập trung, tốc độ phát triển kinh tế mạnh, giá đất tăng nhanh… nhu cầu cần vốn để đầu tư, kinh doanh xây dựng nhà trọ, mua đất, làm nhà trọ… của các hộ gia đình, cá nhân cao nên hoạt động GD, BĐ bằng QSDĐ diễn ra sôi động. Các xã còn lại do tốc độ phát triển kinh tế ở mức vừa phải, vì vậy, số lượng GD, BĐ bằng QSDĐ của người dân cũng ít hơn.

Đánh giá về công tác GD, BĐ bằng QSDĐ trên địa bàn huyện

Theo ý kiến hộ gia đình, cá nhân: 87,00% số hộ phỏng vấn cho rằng nên làm thủ tục đăng ký thế chấp tại Chi nhánh VPĐKĐĐ; 94,00 % cho rằng thủ tục đăng ký thế chấp còn rườm rà, phức tạp phải cải cách; 62,00% cho rằng chất lượng công tác phổ biến tuyên truyền pháp luật về GD, BĐ chưa cao; 100,00% có nguyện vọng vay vốn trên 70% giá trị QSDĐ trong khi đó các ngân hàng chủ yếu cho vay ở mức 30-70% giá trị QSDĐ.

Bảng 2. Tình hình GD, BĐ bằng QSDĐ  trên địa bàn huyện Tiên Du giai đoạn 2015- 2017 (phân theo các tiêu chí) Đơn vị: hồ sơ
Giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất tại huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2015-2017

Theo ý kiến của cán bộ Chi nhánh VPĐKĐĐ: 75,00% cán bộ được hỏi cho rằng nên làm thủ tục đăng ký thế chấp tại Chi nhánh VPĐKĐĐ; 87,50% cho rằng cần phải cải cách TTHC trong GD, BĐ; 75,00% cho rằng nguồn lực và cơ sở vật chất phục vụ chưa tốt; 75% cho rằng nên tạo điều kiện cho người dân được vay với hạn mức trên 70% giá trị QSDĐ.

Theo ý kiến của cán bộ ngân hàng: 73,33% được hỏi cho rằng thủ tục thế chấp còn phức tạp, cần cải cách; 100% cho rằng nên làm thủ tục đăng ký thế chấp tại Chi nhánh VPĐKĐĐ.

Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến công tác GD, BĐ bằng QSDĐ là tình hình phát triển KT-XH của địa phương, yếu tố tâm lý người dân, vị trí khu vực địa giới hành chính, chính sách và thủ tục cho vay của ngân hàng.

Các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác GD, BĐ bằng QSDĐ

Tổ chức triển khai các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về GD, BĐ và đăng ký giao dịch bảo đảm, theo hướng ngày càng mở rộng hơn về đối tượng, đa dạng về hình thức, nội dung.

Cải cách TTHC, rút ngắn thời gian đăng ký giao dịch, giảm tối đa các giấy tờ cần thiết trong quá trình thực hiện GD, BĐ bằng QSDĐ nhưng vẫn đảm bảo đúng pháp luật. Tăng cường điều kiện về nguồn lực và cơ sở vật chất cho các Chi nhánh VPĐKĐĐ.

Các tổ chức tín dụng, ngân hàng cần rà soát, cắt giảm các TTHC sao cho đơn giản, thuận tiện, công khai, minh bạch. Tạo điều kiện thuận lợi nhất để người dân dễ dàng tiếp cận được nguồn vốn vay, giảm thiểu “tín dụng đen”. Vận dụng linh hoạt các quy định để người dân được vay với mức trên 70% giá trị QSDĐ.

Kết luận

Công tác GD, BĐ bằng QSDĐ có ý nghĩa quan trọng, là giải pháp thiết thực giải quyết nhu cầu về vốn cho các hộ gia đình cá nhân trong đầu tư phát triển kinh tế, góp phần ổn định kinh tế chính trị ở mỗi địa phương. Tuy nhiên, thực tế còn nảy sinh nhiều hạn chế, bất cập ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả công tác này. Vì vậy, việc thực hiện chặt chẽ công tác QLNN về GD, BĐ, cải cách TTHC trong GD, BĐ là rất cần thiết, giúp người dân dễ dàng tiếp cận nguồn vốn từ các ngân hàng khi cần thiết, giảm nguy cơ người dân sa chân vào “tín dụng đen” là rất cần thiết và có ý nghĩa.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ Tư pháp, Bộ TN&MT (2011). Thông tư số 20/2011/TTLT/ BTP-BTNMT hướng dẫn việc đăng ký thế chấp, bảo lãnh bằng QSDĐ, tài sản gắn liền với đất.

2. Chính phủ (2012). Nghị định số 11/2012/NĐ-CP về sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 163/2006/NĐ-CP.

3. Phạm Phương Nam (2016). Quy định mới về đăng ký thế chấp QSDĐ, tài sản gắn liền với đất, Tạp chí TN&MT tháng 8 (11).

4. VPĐKĐĐ chi nhánh huyện Tiên Du (2015, 2016, 2017). Báo cáo kết quả thực hiện công tác GD, BĐ các năm từ 2015 đến 2017.

TS. KHƯƠNG MẠNH HÀ, THS. LÊ THỊ HƯƠNG THÚY

Trường Đại học Nông lâm Bắc Giang