Hà Nội bãi bỏ "văn bản dừng tách thửa đất”

Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hà Nội vừa có văn bản số 2869/STNMT-ĐKTKĐĐ về việc bãi bỏ văn bản số 1685 có nội dung đề nghị UBND các quận, huyện, thị xã tạm dừng tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến việc chia tách thửa đất đối với đất nông nghiệp; thửa đất có đất ở và đất nông nghiệp trong cùng thửa đất, thửa đất phi nông nghiệp không phải là đất ở. Văn bản số 1685 đã gây bức xúc dư luận thời gian qua.

Từ “tiếng còi” của Bộ Tư pháp

Sau khi Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hà Nội ban hành văn bản số 1685/STNMT-ĐKTKĐĐ về việc đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước trong thực hiện thủ tục tách thửa đất, hợp thửa (văn bản số 1685). Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp đã có văn bản gửi UBND TP. Hà Nội đề nghị kiểm tra, xử lý văn bản số 1685. Theo đó, trong văn bản số 1685 có nội dung: “Đề nghị UBND các quận, huyện, thị xã tạm dừng tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến việc chia tách thửa đất đối với đất nông nghiệp; thửa đất có đất ở và đất nông nghiệp trong cùng thửa đất, thửa đất phi nông nghiệp không phải là đất ở”.

Theo Bộ Tư pháp, tách thửa là quyền của người sử dụng đất khi áp dụng đầy đủ các điều kiện và được thực hiện theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định. Do đó, yêu cầu trên của Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hà Nội không đảm bảo cơ sở pháp lý về nội dung và không thuộc thẩm quyền. Đồng thời, có thể ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất.

Bộ Tư Pháp nêu rõ, văn bản số 1685 là văn bản hành chính có chứa quy phạm pháp luật, nên việc ban hành văn bản này là hành vi bị nghiêm cấm (quy định tại khoản 2, Điều 14, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2020).

Từ những nội dung trên, để đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, kỷ luật, kỷ cương trong công tác xây dựng, ban hành văn bản, Bộ Tư pháp đề nghị  UBND TP Hà Nội chỉ đạo việc tự kiểm tra, xử lý văn bản số 1685 theo quy định.

Hà Nội đã bãi bỏ văn bản dừng tách thửa (Ảnh minh họa).

Ý kiến của Luật sư

Luật sư Quách Thành Lực, Giám đốc Công ty Luật Pháp trị (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho biết, hiện nay theo quy định của Luật Đất đai, quyết định của UBND các tỉnh, thành phố đều có quy định hạn mức công nhận đất ở đối với từng thửa đất khi thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất vườn, ao, đất nông nghiệp sang đất ở.

Ví dụ: đối với quận Hoàn Kiếm (TP Hà Nội), hạn mức công nhận đất ở đối với thửa đất có vườn ao là 120 m² theo khoản 1, DDiều 4, Quyết định số 20/2017/QĐ-UBND.

Hạn mức công nhận đất ở này áp dụng cho một thửa đất. Trong hạn mức người dân không phải đóng tiền sử dụng đất, ngoài hạn mức thì tuỳ theo thời điểm bắt đầu sử dụng đất mà phải đóng từ 50 - 100% tiền chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Do vậy, người dân hiểu biết đã thực hiện thủ tục tách thửa đất ra trước khi chuyển mục đích sử dụng đất để hưởng tối đa quyền lợi trên.

Tách thửa là quyền cơ bản của người sử dụng đất được quy định trong Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành để người dân có thể linh hoạt trong việc sử dụng đất phù hợp với nhu cầu của mình.

Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật khẳng định, văn bản chứa quy định pháp luật là văn bản áp dụng chung, nhiều lần cho các chủ thể, buộc các chủ thể phải thực hiện hoặc không làm những việc nhất định.

Chỉ có một số cơ quan nhất định mới được quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Văn bản cấp dưới phải phù hợp với văn bản của cơ quan cấp trên có thẩm quyền cao hơn cùng lĩnh vực.

Thêm nữa, chỉ có một số hình thức, tên gọi văn bản nhất định mới được quyền chứa đựng quy phạm pháp luật. Chỉ cần thiếu một trong các yếu tố trên thì văn bản chứa quy phạm đó đều vi hiến, vi phạm pháp luật và không có giá trị pháp lý.

Theo quy định, Sở TN&MT không phải cơ quan có thẩm quyền ban hành các văn bản chứa đựng quy phạm pháp luật. Công văn không phải loại văn bản được phép chứa đựng quy phạm pháp luật.

Thêm nữa, văn bản cấp dưới còn đi ngược lại, hạn chế quyền của người sử dụng đất đã được quy định trong Luật Đất đai. Do vậy, Sở TN&MT ban hành các văn bản có chứa mệnh lệnh chung, có tính quy phạm, ngược với Luật Đất đai là việc làm vi hiến, vi phạm pháp luật.

Điều 14, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật có nêu hành vi bị nghiêm cấm như sau:

1. Ban hành văn bản quy phạm pháp luật trái với Hiến pháp, trái với văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan Nhà nước cấp trên.

2. Ban hành văn bản không thuộc hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quy định tại Điều 4 của Luật này nhưng có chứa quy phạm pháp luật.

3. Ban hành văn bản quy phạm pháp luật không đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định tại Luật này.

Hà Nội, bãi bỏ "văn bản dừng tách thửa đất"

Thực hiện văn bản của Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) và để bảo đảm hiệu quả trong công tác quản lý đất đai trên địa bàn Thành phố đúng quy định pháp luật, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đề nghị các quận, huyện, thị xã, các cơ quan, đơn vị liên quan xem xét, giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến việc chia tách thửa, hợp thửa đất cho người sử dụng đất theo quy định hiện hành.

Cụ thể là, theo Nghị định số 43/2014, Nghị định số 01/2017 và Nghị định số 148/2020 của Chính phủ; Thông tư số 09/2021 của Bộ Tài nguyên và Môi trường và Quyết định số 20/2017 của UBND TP. Hà Nội.

Tuy nhiên, lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội không nói về trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc ban hành văn bản trái luật nói trên.

Quang Minh