Hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật tài nguyên nước

Năm 2021 đã khép lại, đây là thời điểm mà lĩnh vực tài nguyên nước có dịp nhìn lại, đánh giá, tổng kết các kết quả đã và chưa làm được, những thuận lợi, khó khăn, thách thức đặc biệt trong hoàn cảnh đại dịch Covid-19.

Ảnh minh họa.

Chính sách pháp luật được thực thi hiệu quả

Năm 2021 là năm đầu thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ 13 của Đảng, Chiến lược phát triển KT-XH 10 năm 2021 - 2030 và các kế hoạch 5 năm 2021 - 2025 trong bối cảnh đất nước gặp những khó khăn, thách thức do đại dịch Covid-19. Trong bối cảnh đó, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Lãnh đạo Bộ, sự quyết tâm của Lãnh đạo và tập thể cán bộ, viên chức, người lao động, vượt qua bối cảnh khó khăn, lĩnh vực TNN đã hoàn thành các nhiệm vụ trong chương trình Công tác năm 2021. Thể chế, chính sách, pháp luật về TNN tiếp tục được hoàn thiện ở tầm chiến lược quốc gia, một số nghị định, thông tư được cập nhật, sửa đổi bảo đảm phù hợp với yêu cầu quản lý. Các chính sách pháp luật được thực thi hiệu quả ở cả trung ương và địa phương.

Thực hiện Chương trình hành động của ngành TN&MT thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển KT-XH và Dự toán NSNN năm 2021; Nghị quyết số 02/NQ-CP về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đặc biệt, một số nhiệm vụ trọng tâm đã được hoàn thành trước thời hạn được giao, cụ thể:

Quy hoạch tổng thể điều tra cơ bản TNN quốc gia được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 432/QĐ-TTg, ban hành sớm 5 tháng so với thời hạn đăng ký. Đề án tổng kiểm kê TNN quốc gia, giai đoạn đến năm 2025 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1383/QĐ-TTg, ban hành sớm 2 tháng so với thời hạn đăng ký. Bên cạnh đó, Quy hoạch TNN quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050: Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 2042/QĐ-TTg thành lập Hội đồng thẩm định Quy hoạch TNN quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, dự kiến tháng 1/2022 sẽ tổ chức họp hội đồng thẩm định. Cùng với đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quy hoạch tổng hợp LVS Bằng Giang - Kỳ Cùng (số 1969/QĐ-TTg); Quy hoạch tổng hợp LVS Srepok (số 2138/QĐ-TTg); Quy hoạch tổng hợp LVS Sê San (số 2204/QĐ-TTg). Các quy hoạch tổng hợp các LVS còn lại tiếp tục được triển khai thực hiện theo đúng kế hoạch, nhiệm vụ được giao.

Đề án đảm bảo an ninh nguồn nước quốc gia đã hoàn thiện hồ sơ Đề án đảm bảo an ninh TNN quốc gia trên cơ sở ý kiến góp ý của các bộ, ngành, địa phương, trình Bộ để Bộ trình Chính phủ tại Tờ trình số 42/TTr-BTNMT. Đề án “Điều tra, đánh giá, lập bản đồ TNN tỷ lệ 1:100.000 lãnh thổ Việt Nam” đã hoàn thành xây dựng đề cương Đề án trình Bộ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Trong năm 2021, đã phối hợp với các quốc gia thành viên Ủy hội sông Mê Công quốc tế tổ chức tham vấn cho Dự án thủy điện Sa-na-kham; phối hợp với các quốc gia thành viên và Ban Thư ký tổ chức thành công Phiên họp Hội đồng Ủy hội lần thứ 28; thông qua Chiến lược phát triển thuỷ điện bền vững. Đồng thời, theo dõi chặt chẽ tình hình khai thác và sử dụng TNN trên LVS Mê Công, kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo Ủy ban xem xét, quyết định các chủ trương, chính sách.

Thực hiện nhiệm vụ Bộ trưởng giao, trong năm 2021, các đơn vị trong lĩnh vực TNN đã phối hợp, xây dựng và trình Bộ trưởng ban hành thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 47/2017/TT-BTNMT quy định về giám sát khai thác, sử dụng TNN (Thông tư số 17/2021/TT-BTNMT); xây dựng dự thảo, gửi văn bản lấy ý kiến góp ý dự thảo của các cơ quan, tổ chức liên quan về hồ sơ đề nghị xây dựng Luật TNN sửa đổi; thực hiện giám sát việc vận hành các hồ chứa theo quy trình vận hành liên hồ, đến nay 100% đã được kết nối, cung cấp thông tin, dữ liệu hàng ngày.

Thường xuyên theo dõi chặt chẽ tình hình khai thác và sử dụng TNN trên LVS Mê Công, kịp thời báo cáo Lãnh đạo Bộ xem xét, quyết định; hoàn thiện công tác kiện toàn lãnh đạo Ủy ban sông Mê Công (Quyết định số 1231/QĐ-TTg về việc phân công Chủ tịch, Phó Chủ tịch Thường trực, Phó Chủ tịch Ủy ban sông Mê Công Việt Nam); hoàn thành các văn kiện pháp lý của Tiểu ban như Quyết định thành lập và quy định chức năng, nhiệm vụ và thành phần của các Tiểu ban LVS Cửu Long và sông Sê San - Srêpốk và Quy chế hoạt động của các Tiểu ban.

Tăng cường công tác cấp phép khai thác sử dụng TNN, thực hiện phân bổ nguồn nước hợp lý cho các mục đích sử dụng nước; tuyên truyền, phổ biến rộng rãi, hướng dẫn người dân thực hiện các biện pháp sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; tiếp tục tích cực triển khai Nghị định về thu tiền cấp quyền khai thác TNN; tập trung triển khai, thực hiện việc cấp quyền khai thác TNN cho các tổ chức, cá nhân đã được cấp giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt, NDĐ; chỉ đạo tăng cường thực hiện công tác quản lý, thẩm định và hậu kiểm hồ sơ đề nghị cấp giấy phép khai thác, sử dụng nước TNN, xả nước thải vào nguồn nước và hành nghề khoan NDĐ. Chỉ đạo thường xuyên cập nhật, theo dõi kết quả cấp phép lên Hệ thống giám sát TNN đảm bảo đồng bộ và đáp ứng mục tiêu công tác QLNN lĩnh vực TNN.

Triển khai các hoạt động của Tổ chức LVS: Theo dõi, giám sát và dự báo TNN tới đồng bằng sông Cửu Long; xuất bản các Bản tin dự báo TNN hàng tháng; duy trì hoạt động thường xuyên thông báo tình hình xả nước của các công trình thuỷ điện trên sông Sê San và Srêpốk cho phía Campuchia; cập nhật cơ sở dữ liệu LVS Sê San - Srêpốk và LVS Cửu Long và góp ý cho các Quy hoạch tổng hợp LVS Sê San và Srêpốk.

Năm 2021, lĩnh vực TNN có tổng số 6 đề án Chính phủ chuyển tiếp, 34 dự án, đề án, nhiệm vụ chuyên môn cấp Bộ; 8 đề tài KHCN cấp quốc gia; 8 đề tài cấp Bộ chuyển tiếp. Các nhiệm vụ đều được triển khai theo kế hoạch, đảm bảo tiến độ được giao.

Trong công tác tổ chức cán bộ và kiện toàn bộ máy, triển khai thực hiện Nghị định 101/2020/NĐ-CP, các đơn vị trong lĩnh vực TNN đã xây dựng trình Bộ, Đề án kiện toàn chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy của các tổ chức hành chính và các đơn vị sự nghiệp, xây dựng vị trí việc làm chuyên ngành TNN. Thực hiện chỉ đạo của Ban cán sự Bộ, các đơn vị đã chủ động phối hợp với Vụ Tổ chức cán bộ rà soát, xây dựng chức năng, nhiệm vụ của lĩnh vực TNN sửa đổi Nghị định số 36/2017/NĐ-CP quy định chức năng nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ. Các đơn vị cũng đã thực hiện nghiêm túc tuyển dụng công chức, bổ nhiệm cán bộ; kiện toàn bộ máy; công tác bình xét thi đua, khen thưởng, nâng lương định kỳ, trước hạn, thực hiện kế hoạch cải cách hành chính; chương trình thực hành, tiết kiệm và chống lãng phí, chương trình phòng chống tham nhũng,…

Trong công tác tiếp nhận, trả kết quả các thủ tục hành chính, tính đến ngày 15/12/2021, Cục Quản lý TNN đã tiếp nhận, thẩm định 238 thủ tục hành chính trong lĩnh vực TNN (trong đó tiếp nhận trực tuyến 71 thủ tục), trả kết quả 219 thủ tục (trong đó, 60 thủ tục chuyển tiếp năm 2020) đảm bảo đúng thời gian, quy trình theo quy định; đồng thời, Cục đã thẩm định, trình Bộ phê duyệt tiền cấp quyền khai thác TNN cho các tổ chức, cá nhân đã được cấp giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt, NDĐ; đã phê duyệt cho 127 công trình với tổng số tiền phải thu hơn 1.600 tỷ đồng; tiếp nhận và trả lời 13 ý kiến của công dân về lĩnh vực TNN trên hệ thống Cổng thông tin điện tử Bộ.

Quản lý, bảo vệ tài nguyên nước

Bên cạnh những kết quả đạt được trong năm 2021, thực tế cho thấy lĩnh vực nước còn nhiều thách thức, khó khăn, hạn chế. TNN nước ta được WB đánh giá là đang “quá thừa, quá thiếu và quá bẩn” và chịu tác động lớn của BĐKH, các hoạt động phát triển KT-XH của đất nước trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của KH&CN 4.0 đã và đang đặt ra thách thức đối với công tác quản lý TNN trong thời gian tới. Vì vậy, trọng tâm thực hiện công tác trong năm 2022 Cục sẽ tập trung sửa đổi Luật TNN năm 2012; rà soát, sửa đổi Nghị định số 201/2013/NĐ-CP; công bố và triển khai thực hiện 3 Quy hoạch tổng hợp LVS Bằng Giang - Kỳ Cùng; sông Sê San và sông SrePôk; hoàn thành và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy hoạch TNN thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và 2 Quy hoạch tổng hợp LVS Hồng - Thái Bình và đồng bằng sông Cửu Long. Triển khai thực hiện Quy hoạch tổng thể điều tra cơ bản TNN đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 432/QĐ-TTg và thực hiện Đề án tổng kiểm kê TNN quốc gia, giai đoạn đến năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1383/QĐ-TTg; hoàn thành và Báo cáo Bộ Chính trị xem xét, cho ý kiến về Đề án Tổng thể về ảnh hưởng của thủy điện dòng chính sông Mê Công. Bên cạnh đó, tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong việc hỗ trợ sửa đổi Luật TNN, các chính sách và chương trình, dự án về bảo đảm an ninh TNN quốc gia. Đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra tình hình thực hiện quy định của pháp luật về TNN.

CHÂU TRẦN VĨNH

Cục trưởng Cục Quản lý Tài nguyên nước