GS.TS Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam nhấn mạnh, một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mạnh sẽ giúp trường đại học thực sự trở thành trung tâm tri thức và đổi mới, nơi tạo ra công nghệ mới và đóng góp thiết thực vào sự phát triển của quốc gia trong kỷ nguyên kinh tế tri thức và chuyển đổi số.
Đặt hệ sinh thái đổi mới sáng tạo vào trung tâm chiến lược phát triển của trường đại học
Phát biểu tại Hội nghị thúc đẩy đột phá nghiên cứu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với đào tạo của các viện, trường, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam Nguyễn Thị Lan khẳng định, trong bối cảnh Đảng và Nhà nước coi khoa học - công nghệ , đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số là động lực phát triển quốc gia, việc xây dựng hệ sinh thái ĐMST tại các viện, trường đã trở thành yêu cầu cấp thiết.
Nghị quyết 57, Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị đã tạo nền tảng để các trường đại học phát huy vai trò trung tâm tri thức, tiên phong trong nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và đóng góp trực tiếp cho phát triển đất nước.
Cùng với đó, kinh nghiệm quốc tế cho thấy: Stanford làm nên Thung lũng Silicon, Cambridge hình thành Cambridge Cluster và Wageningen (Hà Lan) tạo ra “Food Valley”, tất cả đều bắt đầu từ việc đại học chủ động trở thành trung tâm của hệ sinh thái ĐMST quốc gia. Những mô hình ấy chứng minh: năng lực ĐMST của một quốc gia phụ thuộc mạnh mẽ vào sức sáng tạo và khả năng liên kết của các trường đại học.
Theo GS.TS Nguyễn Thị Lan, hệ sinh thái ĐMST có thể hiểu là một “hệ sinh thái tri thức”, nơi mọi ý tưởng đều có môi trường để nảy mầm, mọi nghiên cứu đều có cơ hội đi vào thực tiễn, và mọi cá nhân đều được khuyến khích đóng góp vào sự phát triển chung.
Khi sáu cấu phần: con người sáng tạo, hạ tầng nghiên cứu – công nghệ, hoạt động nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và thương mại hóa, chuyển đổi số, cùng cơ chế và văn hóa sáng tạo liên kết chặt chẽ và hỗ trợ lẫn nhau, chúng tạo ra một môi trường nơi tri thức được tạo ra, thử nghiệm và lan tỏa liên tục, giúp nhà trường luôn đổi mới và phát triển. Đồng thời, sẽ rút ngắn khoảng cách giữa nghiên cứu và thị trường, thúc đẩy sự ra đời của các doanh nghiệp spin-off, khơi dậy tinh thần khởi nghiệp trong sinh viên, đồng thời thu hút nguồn lực xã hội và nâng cao uy tín của nhà trường.
“Nhờ vậy, đại học thực sự trở thành trung tâm tri thức và đổi mới, nơi tạo ra công nghệ mới và đóng góp thiết thực vào sự phát triển của quốc gia trong kỷ nguyên kinh tế tri thức và chuyển đổi số”, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam khẳng định.
Hệ sinh thái Đổi mới sáng tạo tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Trên cơ sở chủ trương của Đảng và Nhà nước về đột phá khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, GS.TS Nguyễn Thị Lan cho biết Học viện đã chủ động phát triển mô hình hệ sinh thái phù hợp đặc thù nông nghiệp với đầy đủ các thành tố, đồng thời tiếp thu tinh hoa từ các mô hình tiên tiến trên thế giới, từng bước xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mang bản sắc riêng, được hun đúc bền vững theo thời gian.
GS.TS Lan chia sẻ, hệ thống Đổi mới sáng tạo tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam được triển khai dựa trên 6 trụ cột trọng tâm:
Thứ nhất, Học viện coi con người là trung tâm: Với gần 1.400 cán bộ, trong đó hơn 300 GS, PGS, TS được đào tạo tại các quốc gia có nền khoa học tiên tiến, đây chính là nguồn năng lượng nội sinh quan trọng nhất để thúc đẩy đột phá khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Thứ hai, Học viện chú trọng đầu tư hạ tầng nghiên cứu - công nghệ: Học viện đã đầu tư nâng cấp đồng bộ 6 phòng thí nghiệm đạt chuẩn ISO, hàng nghìn chỉ tiêu phân tích phục vụ nghiên cứu nông nghiệp - môi trường, hơn 80 mô hình thực hành và mô hình trải nghiệm. Đặc biệt, nhiều trung tâm mới đang hình thành.
Thứ ba, Học viên tập trung đầu tư hoạt động nghiên cứu: Học viện luôn coi thúc đẩy nghiên cứu khoa học là nhiệm vụ trọng tâm, với nhiều cơ chế đột phá về lương, chính sách và đặt hàng nhiệm vụ để các nhóm nghiên cứu mạnh phát huy tối đa năng lực. Nhờ đó, nhiều quy trình, công nghệ và sản phẩm của Học viện đã được chuyển giao và thương mại hóa, đem lại hiệu quả rõ rệt cho doanh nghiệp và người nông dân.
Thứ tư, Học viện đẩy mạnh thương mại hóa và chuyển giao công nghệ. Thông qua VNUA Tech-Mart, sàn giao dịch công nghệ AgroMart, các mô hình doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và mạng lưới trên 200 doanh nghiệp - hợp tác xã, hoạt động chuyển giao và thương mại hóa sản phẩm khoa học công nghệ ngày càng sôi động. Đây được xem là mắt xích quan trọng để hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết 57 trong giai đoạn mới.
Thứ năm, Chuyển đổi số trở thành động lực mới: Học viện đầu tư phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh về dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và nông nghiệp số; đồng thời ứng dụng công nghệ số trong quản trị, đào tạo, nghiên cứu, hợp tác quốc tế, dịch vụ sinh viên và các hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp.
Cuối cùng, Học viện chú trọng xây dựng văn hóa sáng tạo và văn hóa chất lượng. Tinh thần đổi mới, ý thức trách nhiệm và khát vọng cống hiến được lan tỏa sâu rộng trong cán bộ, giảng viên và sinh viên. Đây chính là nền tảng để Học viện tự tin bước vào kỷ nguyên đổi mới sáng tạo với nhiều cơ hội và thách thức đan xen.
Từ thực tiễn triển khai, GS.TS Nguyễn Thị Lan đề xuất nhiều giải pháp ở cấp chính sách nhằm tạo điều kiện để Học viện và các cơ sở giáo dục đại học phát huy tối đa năng lực ĐMST.
Bà đề xuất tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến nghiên cứu, ĐMST, sở hữu trí tuệ và thương mại hóa sản phẩm khoa học công nghệ, đặc biệt là các cơ chế về định giá công nghệ, thành lập và vận hành doanh nghiệp spin-off, thúc đẩy đăng ký sở hữu trí tuệ quốc tế để kết quả nghiên cứu có thể bước ra thị trường rộng hơn. Học viện cũng kiến nghị tăng cường đầu tư hệ thống phòng thí nghiệm và cơ sở nghiên cứu đủ mạnh theo tinh thần Nghị quyết 57 và Nghị quyết 71, đồng thời phát triển hạ tầng đổi mới sáng tạo như khu trình diễn, thử nghiệm công nghệ, sandbox, khu ĐMST nhằm đẩy mạnh kết nối giữa nhà trường - doanh nghiệp - địa phương.
Với những đề xuất về cơ chế, hạ tầng và mô hình liên kết, Học viện Nông nghiệp Việt Nam kỳ vọng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong các viện, trường sẽ tiếp tục được hoàn thiện, trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển nông nghiệp và đóng góp thiết thực cho sự phát triển bền vững của đất nước trong kỷ nguyên kinh tế tri thức.
Thảo luận tại Tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản, ĐBQH đề xuất bổ sung quy định về phục hồi môi trường sau khai thác; đồng thời quy định rõ trách nhiệm của UBND cấp tỉnh trong việc lập, phê duyệt quản lý quy hoạch khoáng sản.
Đại biểu Quốc hội nêu rõ, các nước phát triển đã quản lý hạn ngạch tới từng tàu từ 20 - 30 năm nay, còn Việt Nam chưa thực hiện nên rất khó để gỡ "thẻ vàng", hoặc nếu gỡ được thì nguy cơ tái vi phạm vẫn cao. Do đó, đề xuất quy định về khai thác thuỷ sản theo hạn ngạch trong luật và giao Chính phủ quy định lộ trình, phương thức triển khai để tránh tình trạng gỡ thẻ vàng rồi lại bị áp trở lại.
Ngày 6/11, Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp phối hợp với Tổ chức nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp (CSIRO) tổ chức hội thảo “Chuyển đổi hệ thống đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp hướng tới tăng trưởng và bền vững” nhằm tham vấn các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách về các giải pháp củng cố hệ thống đổi mới sáng tạo, thúc đẩy năng suất và giá trị gia tăng của ngành nông nghiệp Việt Nam.
Tại Kỳ họp thứ 10, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) bày tỏ quan ngại sâu sắc trước diễn biến phức tạp, cực đoan của thiên tai và biến đổi khí hậu; đề nghị có giải pháp quyết liệt hơn để ứng phó, chuyển từ "bị động ứng phó" sang "chủ động phòng ngừa" bởi thiên tai không còn là hiện tượng bất thường mà đã trở thành thách thức thường trực của quốc gia, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh kế, tài sản và sự phát triển bền vững của đất nước.
Góp ý hoàn thiện dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 Luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, ĐBQH Nguyễn Thị Lan cho rằng cần bổ sung vai trò của hệ thống đại học, viện nghiên cứu, kết hợp với số hóa quản lý và liên thông dữ liệu quốc tế sẽ giúp Việt Nam nâng cao chất lượng trồng trọt, bảo vệ môi trường, bảo đảm an toàn thực phẩm và từng bước hội nhập sâu rộng với chuỗi giá trị nông nghiệp toàn cầu.
