Ngày 22/3/2023 tại Hòa Bình, Tổng cục Khí tượng Thủy văn (Bộ Tài nguyên và Môi trường) phối hợp với Trung tâm Phòng, chống thiên tai châu Á (ADPC) tổ chức Hội thảo Dự báo, cảnh báo dựa trên tác động “Thông tin thời tiết, khí hậu và tài nguyên nước góp phần phát triển kinh tế-xã hội bền vững cho hôm nay và mai sau.Tại Hội thảo, Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV (Bộ TN&MT) Trần Hồng Thái mong muốn: Nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cảnh báo dự báo thiên tai phải tạo bước đột phá đổi mới.
Hội thảo nằm trong chuỗi sự kiện chào mừng ngày Khí tượng thế giới năm 2023. Những nội dung được tham luận tại Hội thảo đã gợi mở nhiều ý tưởng trong công tác nghiên cứu khoa học, như động lực thúc đẩy các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý chung tay tạo nên những bước đột phá trong tư duy, đổi mới sáng tạo trong nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ mới trong cảnh báo, dự báo thiên tai nói riêng và ngành KTTV nói chung góp phần xây dựng một thế giới an toàn, thịnh vượng và bền vững cho hôm nay và mai sau.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ về mối quan hệ của dòng xiết cận nhiệt đới đối với một số đợt rét trên khu vực Bắc Bộ; phương pháp dự báo tác động bão, áp thấp nhiệt đới và lũ cho khu vực Trung Bộ; nghiên cứu xác định nguyên nhân gây triều cường cao kèm theo sóng lớn tại ven biển Tây Cà Mau; xây dựng hệ thống tự động giám sát mặt nước theo chuỗi thời gian sử dụng ảnh sentinel; ứng dụng phương pháp học máy trong dự báo sóng biển tại Việt Nam,…
.jpg)
GS,TS. Trần Hồng Thái -Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV phát biểu tại hội thảo
Phát biểu và chỉ đạo tại Hội thảo, GS.TS Trần Hồng Thái- Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn cho biết: Biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng phức tạp, làm thay đổi nhiều qui luật của tự nhiên, trầm trọng hơn các biểu hiện cực đoan của thời tiết trên phạm vi toàn cầu, trong đó có nước ta với các kỷ lục về khí tượng thủy văn bị phá vở hết lần này đến lần khác. Ngành KTTV thế giới nói chung và của Việt Nam nói riêng cũng đangđứng trước những thách thức không nhỏ trong thời gian tới. Theo Báo cáo tình hình thiệt hại về thiên tai của WMO, thiên tai gây ra thiệt hại hằng ngày trên thế giới, tính trung bình trong 50 năm qua mỗi ngày thiệt hại 202 triệu USD, làm 115 nạn nhân chết và mất tích, đây là các con số minh chứng cho sự tác động lớn của các thiên tai. Trong bối cảnh đó, Hội thảo của chúng ta đã lựa chọn ý tưởng chủ đề có tính thời sự cao, phù hợp với xu thế chung của khoa học khí tượng thủy văn trong nước và quốc tế. Việc quy tụ được các nhà quản lý, các chuyên gia, nhà khoa học tham gia góp ý và trao đổi thảo luận là cơ hội rất tốt để làm rõ hơn các yêu cầu phải nghiên cứu toàn diện trong lĩnh vực khí tượng thủy văn. Thời gian vừa qua, ngành Khí tượng Thủy văn đã có một số kết quả nghiên cứu gắn với công tác quan trắc, dự báo, tiêu biểu là: Hệ thống dự báo tổ hợp từ hạn ngắn, hạn vừa đến hạn mùa cho khu vực Việt Nam, các công nghệ dự báo mưa lớn, các công nghệ dự báo lũ, lũ quét, các sản phẩm ứng dụng mô hình dự báo sóng hiện đại; hệ thống dự báo nước dâng trong bão sử dụng mô hình tích hợp hải dương thủy triều, sóng và nước dâng bão và đặc biệt trong những năm gần đây đã bắt đầu xuất hiện các sản phẩm nghiên cứu ứng dụng công nghệ IOT, AI trong công tác quan trắc, dự báo cảnh báo thiên tai,…Các kết quả nghiên cứu đã, đang được chuyển giao và ứng dụng hiệu quả trong thực tế, góp phần không nhỏ trong công tác giảm nhẹ rủi ro thiên tai và phát triển kinh tế - xã hội.
Ngành Khí tượng Thủy văn Việt Nam: Chủ động ứng dụng khoa học công nghệ trong mọi hoạt động
Cũng theo GS.TS Trần Hồng Thái, bên cạnh nhiều những kết quả đạt được, vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế trong nghiên cứu, triển khai khoa học và công nghệ trong lĩnh vực khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu. Trước thực tế như vậy, GS.TS Trần Hồng Thái đã đưa ra một số gợi mở cho các nhà khoa học, quản lý một số vấn đề:
Một là, các nhà khoa học, các đại biểu tham dự hội thảo sẽ cùng nhau trao đổi cởi mở về các công nghệ, giải pháp tiên tiến đã và đang tập trung nghiên cứu về dự báo cảnh báo KTTV, BĐKH; nêu bật những kết quả đạt được và những khó khăn trong quá trình nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ này.
Hai là, làm rõ những vấn đề cần tiếp tục triển khai hoàn thiện các nghiên cứu về giải pháp công nghệ hiện đại trong công tác dự báo cảnh báo thiên tai, đồng thời chỉ rõ các vấn đề cần làm để có thể chuyển giao các công nghệ trong công tác nghiệp vụ hoặc ứng dụng thực tế tại các đơn vị trong Tổng cục KTTV hoặc các đơn vị ứng dụng khác trong và ngoài Tổng cục.
Ba là, giải pháp để tạo động lực thúc đẩy tinh thần đổi mới sáng tạo trong nghiên cứu khoa học, dám nghĩ dám làm trong việc ứng dụng các công nghệ mới, công nghệ hiện đại, đặc biệt các công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 trong dự báo, cảnh báo thiên tai nói riêng và lĩnh vực KTTV nói chung.
Bốn là, giải pháp tăng cường sự kết nối, chia sẻ kinh nghiệm trong nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao các công nghệ mới trong công tác dự báo cảnh báo thiên tai KTTV từ các đơn vị quản lý nhà nước Tổng cục KTTV tới các đơn vị nghiên cứu Viện KTTV BĐKH và trường đạo tạo Đại học TNMT Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh.
Năm là, hội thảo ngày hôm nay là cơ hội cho các chủ nhiệm đề tài thuộc Chương trình trọng điểm cấp Bộ TNMT.06 rà soát lại các nhiệm vụ, sản phẩm mình đang làm, thẳng thắn chia sẻ về những kết quả đã đạt được, những vấn đề tồn tại, giải pháp tăng cường phối hợp để triển khai hiệu quả các nhiệm vụ nghiên cứu trong chương trình nhằm đạt được mục tiêu ban đầu đề ra. Đồng thời hôm nay có hiện diện của các thành viên ban chủ nhiệm, cơ quan quản lý Vụ KH&CN của Bộ TN&MT sẽ trao đổi thẳng thắn để tháo gỡ khó khăn cho các nhà khoa học, các chủ nhiệm đề tài trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ.
(1).jpg)
Các đại biểu tham dự Hội thảo
Sáu là, hội thảo hôm nay có sự hiện diện của Câu lạc bộ các nhà khoa học trẻ. Tổng cục trưởng Trần Hồng Thái mong muốn các bạn, những người trẻ tuổi phát huy tinh thần tuổi trẻ dám nghĩ dám làm, phát huy sự năng động làm hạt nhân trong các nghiên cứu ứng dụng các công nghệ mới, hiện đại, các công nghệ của cuộc CMCN 4.0 không chỉ trong KTTV, BĐKH mà còn toàn ngành TN&MT.
Bảy là, hội thảo này có ý nghĩa vô cùng quan trọng nằm trong chuỗi sự kiện chào mừng ngày khí tượng thế giới năm 2023. Năm 2023, một năm có ý nghĩa vô cùng to lớn không chỉ đối với ngành KTTV trên thế giới khi đây là năm kỷ niệm 150 thành lập Tổ chức khí tượng thế giới, đồng thời cũng vô cùng quan trọng đối với ngành KTTV Việt Nam khi đây là kỷ niệm 5 năm tái thành lập Tổng cục KTTV Việt Nam. GS.TS Trần Hồng Thái hy vọng sau hội thảo này, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý sẽ cùng nhau nỗ lực tạo ra những bước đột phá trong tư duy về đổi mới sáng tạo trong nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ mới trong cảnh báo dự báo thiên tai nói riêng và ngành KTTV nói chung góp phần xây dựng một thế giới an toàn, thịnh vượng và bền vững cho hôm nay và mai sau.
Diệp Anh- Đoàn Trí
Thông tin từ Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự tỉnh Quảng Trị, chiều ngày 3/11 cho biết, trong 12 giờ qua, địa bàn tỉnh Quảng Trị có mưa to đến rất to. Toàn tỉnh đã có gần 140 vị trí ngập lụt, 51 vị trí sạt lở, hơn 5.000 nhà dân bị ngập lụt và 103 điểm trường học với 28.513 học sinh phải nghỉ học do mưa lũ.
Ngày 3/11, khu vực Bắc Bộ, Thanh Hóa và phía Bắc Nghệ An có mưa nhiều nơi, trời rét, vùng núi cao Bắc Bộ có nơi rét đậm. Nhiệt độ thấp nhất trong đợt không khí lạnh này ở khu vực Bắc Bộ, Thanh Hoá và Nghệ An phổ biến từ 16–19 độ, vùng núi có nơi dưới 15 độ. Khu vực từ Nam Quảng Trị đến TP. Đà Nẵng có mưa to đến rất to, tổng lượng mưa phổ biến 200–300mm, cục bộ có nơi trên 600mm.
Từ đêm ngày mùng 2 tháng 11, khu vực Đông Bắc Bộ và Thanh Hóa trời chuyển rét, vùng núi cao có nơi rét đậm. Khu vực Tây Bắc Bộ và Nghệ An trời lạnh. Do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường kết hợp với nhiễu động trong đới gió Đông trên cao, khu vực từ Hà Tĩnh đến TP. Đà Nẵng và phía Đông tỉnh Quảng Ngãi có mưa to đến rất to, trong đó TP. Huế, TP. Đà Nẵng và phía Đông tỉnh Quảng Ngãi lượng mưa phổ biến từ 300-500mm, cục bộ có nơi trên 750mm.
Trước tình hình mưa lũ đặc biệt lớn xảy ra tại khu vực miền Trung, đã gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu hỗ trợ khẩn cấp các địa phương khắc phục hậu quả mưa lũ, bảo đảm cuộc sống cho người dân, không để người dân thiếu lương thực thực phẩm và kịp thời xử lý môi trường sau mưa lũ.
Ngày 01/11, khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trời lạnh, vùng núi Bắc Bộ có nơi trời rét, nhiệt độ thấp nhất phổ biến 18–21 độ, vùng núi Bắc Bộ có nơi dưới 17 độ. Khu vực từ Hà Tĩnh đến TP. Đà Nẵng và phía Đông Quảng Ngãi có mưa to đến rất to, tổng lượng mưa phổ biến 200–450mm, cục bộ có nơi trên 700mm. Khu vực Nam Nghệ An và phía Tây Quảng Ngãi có mưa to, tổng lượng mưa phổ biến 100–250mm, cục bộ có nơi: trên 350mm. Khu vực từ Gia Lai đến Lâm Đồng và Nam Bộ có mưa rào và dông rải rác, lượng mưa phổ biến 10–30mm, cục bộ có nơi trên 70mm.
Trực tiếp kiểm tra công tác khắc phục hậu quả mưa lũ tại Quảng Trị, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính yêu cầu địa phương không chỉ tập trung cứu hộ, cứu nạn trước mắt mà cần có tầm nhìn lâu dài trong quy hoạch, phát triển hạ tầng và sinh kế, thích ứng an toàn với thiên tai, biến đổi khí hậu.
