Với đặc thù là một ngành khoa học kỹ thuật có tính đồng bộ, liên kết rất chặt chẽ kể cả trong nước và quốc tế. Vì vậy, ngành Khí tượng thủy văn trong suốt quá trình phát triển luôn coi trọng công tác hợp tác quốc tế, qua đó tạo điều kiện để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ chuyên môn. Thông qua hợp tác quốc tế sẽ là cơ hội tốt để phát triển công nghệ, nhân lực chất lượng cao cũng như tranh thủ các nguồn lực hỗ trợ khác để đẩy nhanh phát triển, hiện đại hóa Ngành.
.jpg)
GS.TS Trần Thục trình bày dự thảo Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu
Công tác hợp tác quốc tế (HTQT) của ngành KTTV có sự thay đổi phù hợp với từng giai đoạn lịch sử của đất nước. Trong những năm gần đây, quan hệ HTQT trong lĩnh vực KTTV đã thực sự bước sang một giai đoạn mới: Toàn diện, đa phương, đa dạng và hiệu quả cao. Công tác KTTV đã được định hướng không chỉ chiều rộng mà còn đi vào chiều sâu, chúng ta không chỉ thu nhận những thông tin quốc tế, mà đã đóng góp cho quốc tế cả về nguồn lực về nhân lực, tài chính và sản phẩm công nghệ. Ngành KTTV đang vươn tầm ra và nâng cao chất lượng của các hoạt động, và có thể khẳng định khả năng dự báo đang tiệm cận với công nghệ, trình độ của nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới.
Những năm qua, Ngành KTTV đã không ngừng phấn đấu vươn lên, tiếp tục hoàn thành tốt nhiệm vụ đại diện Việt Nam tham gia các điều ước quốc tế về KTTV được phân công, mở rộng và tăng cường quan hệ quốc tế theo tinh thần: Đa phương hóa, đa dạng hóa, tranh thủ tối đa nguồn viện trợ để phát triển Ngành; đồng thời, làm tốt nghĩa vụ thành viên trong các tổ chức quốc tế mà mình tham gia, trên cơ sở đó góp phần nâng cao uy tín quốc gia trên trường quốc tế và phục vụ cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền đất nước.
Theo hướng đó, Ngành KTTV tham gia tích cực vào các hoạt động hợp tác đa phương với Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO), Ủy ban Bão, Tiểu ban Khí tượng - Vật lý địa cầu ASEAN (ASCMG), Trung tâm Khí hậu khu vực châu Á-Thái Bình Dương (APCC),… Việt Nam thực hiện tốt vai trò Phó Chủ tịch Hiệp hội Khí tượng khu vực II châu Á, Đại diện thường trực của Tổ chức Khí tượng thế giới tại Việt Nam, tổ chức tham gia các cuộc họp quan trọng của Hội động điều hành RAII. Việt Nam thực hiện công tác phát báo quốc tế thường kỳ đảm bảo được nhiệm vụ chia sẻ số liệu tham gia WMO. Chủ động kết nối và thực hiện các chương trình trao đổi với WMO thông qua các công cụ họp trực tuyến nhằm chuẩn bị và thực hiện các nhiệm vụ của Việt Nam tại WMO. Qua đó, góp phần nâng cao vai trò, vị thế của ngành KTTV trên phạm vi quốc tế và khu vực. Thực hiện tốt vai trò đầu mối trong Chương trình dự báo thời tiết nguy hiểm cho khu vực Đông Nam Á; Chương trình cảnh báo lũ quét khu vực Đông Nam Á góp phần cung cấp kịp thời các bản tin dự báo hỗ trợ các nước thành viên trong hoạt động dự báo tác nghiệp, tăng cường vai trò của Trung tâm hỗ trợ dự báo khu vực đối với khu vực Đông Nam Á. Đối với Ủy ban Bão, ngành KTTV hoàn thành tốt vai trò Phó Chủ tịch Ủy ban Bão năm 2017 và Chủ tịch Ủy ban Bão năm 2018; tổ chức thành công Khóa họp lần thứ 50 của Ủy ban Bão; tổ chức Cuộc hội kiến giữa Tổng Thư ký WMO với Phó Thủ tướng chính phủ; Hội thảo kỹ thuật hưởng ứng thành lập 50 năm Ủy ban Bão và hoạt động tiếp xúc song phương bên lề,... Các sự kiện đều được tổ chức thành công và gây được tiếng vang với các bạn bè quốc tế.
Trong khuôn khổ WMO, ngành KTTV Việt Nam đã tham gia hầu hết các ban kỹ thuật (khí hậu, thủy văn, KTTV biển, Hệ thống cơ sở và nghiên cứu khí quyển), từng bước trở thành thành viên quan trọng của WMO trong các chương trình hợp tác tự nguyện, các chương trình nghiên cứu của WMO tại khu vực Đông Nam Á; tích cực tham gia công tác quản lý và cải tổ hệ thống của WMO tại khu vực châu Á. Đặc biệt là trong những năm gần đây, các hoạt động trong khuôn khổ Công ước khung về BĐKH, Công ước viên và Nghị định thư Montreal về bảo vệ tầng ô-dôn đã được thực hiện rất tích cực, được WMO và các Tổ chức quốc tế có liên quan đánh giá cao. Trong năm 2021, Việt Nam tiếp tục thực hiện và trò và trách nhiệm của mình khi tham dự và thảo luận định hướng tại Khóa họp trực tuyến thường niên lần thứ 53; cuộc họp nhóm Nghiên cứu và Đào tạo; Hội thảo trực tuyến Hợp nhất. Đối với Tiểu ban Khí tượng và Vật lý địa cầu ASEAN (ASCMG): Việt Nam đã khẳng định vai trò thông qua việc góp ý kiến triển khai thực hiện APASTI; Đóng góp sáng kiến tại hội nghị, diễn đàn của ASCMG; Báo cáo hoạt động đã thực hiện vai trò thành viên ASCMG của Khung APASTI. Đẩy mạnh hoạt động hợp tác của ASCMG trong việc xây dựng các bản tin cho tạp chí khí hậu của Trung tâm Khí tượng chuyên ngành ASEAN; đóng góp tích cực đối với hoạt động nhận định khí hậu mùa ASEAN thông qua việc tham dự Diễn đàn nhận định khí hậu mùa ASEAN 2 lần/năm. Trong năm 2021, Tham dự Khóa họp thường niên lần thứ 42 của Tiểu ban Khí tượng và Vật lý địa cầu ASEAN từ 10-11/11/2021. Quan hệ với các tổ chức: UNDP, UNEP, UNESO, UBLT Sông Mê Kông, Ủy ban Bão, Ủy ban Liên chính phủ về Hải dương (IOC), Chương trình Thủy văn quốc tế (PHI),… ngày càng mở rộng với những nội dung hợp tác ngày càng phong phú, đa dạng.
Quan hệ hợp tác song phương phát triển mạnh, ngành KTTV tiếp tục duy trì, phát triển tốt quan hệ hợp tác truyền thống với Hàn Quốc, Nhật Bản, Lào, Campuchia, Hồng Công, Trung Quốc. Với Hàn Quốc, Dự án “Hiện đại hóa hệ thống dự báo, cảnh báo KTTV cho Đài KTTV khu vực Đông Bắc” đã được triển khai thành công, tăng cường năng lực cho cơ quan KTTV cấp tỉnh của khu vực Đông Bắc. Trong năm 2021, Việt Nam đã tiếp tục xây dựng hợp tác về dữ liệu ra-đa, vệ tinh, dự án ODA, dự báo cảnh báo KTTV. Đặc biệt là ký kết Biên bản hợp tác của 2 nước tại Cuộc họp song phương lần thứ 6.
Thực hiện hợp tác với Cơ quan Khí tượng Nhật Bản, Cơ quan hợp tác phát triển Nhật Bản JICA và các chuyên gia trong việc triển khai thực hiện Dự án “Tăng cường năng lực đối phó với thiên tai do biến đổi khí hậu gây ra” sử dụng nguồn vốn viện trợ từ Chính phủ Nhật Bản đầu tư xây dựng 2 tháp Radar tại Vinh - Nghệ An và Phủ Liễn - Hải Phòng; cung cấp, lắp đặt 2 thiết bị Radar thời tiết băng sóng S cho 2 tháp Radar; cung cấp, lắp đặt 1 trạm đo gió cắt lớp tại Chí Linh,… Với Trung Quốc: Ngành đã trao đổi, thống nhất nội dung ký mới của Bản ghi nhớ hợp tác giữa Bộ TN&MT Việt Nam và Bộ Tài nguyên nước Trung Quốc về trao đổi số liệu thủy văn vùng biên; báo cáo kết quả thực hiện nội dung hợp tác lần thứ 12 và chuẩn bị nội dung cho cuộc họp Tổ công tác liên hợp hợp tác khoa học khí tượng Việt Nam - Trung Quốc lần thứ 13 (dự kiến năm 2022). Ngành đã phối hợp, hỗ trợ giúp các bạn Lào, Campuchia anh em trong việc đào tạo cán bộ chuyên môn, phát triển mạng lưới trạm KTTV, xây dựng và hoàn thiện Kế hoạch thực hiện Bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực KTTV. Ngành KTTV Việt Nam đã thể hiện vai trò chủ động trong các hoạt động chuyên môn cũng như khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, thông qua các nhiệm kỳ là Chủ tịch của Ủy ban Bão, Phó Chủ tịch Hiệp hội Khí tượng khu vực II châu Á.
Ngành KTTV Việt Nam đã thể hiện vai trò chủ động trong các hoạt động chuyên môn cũng như khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Từ các quan hệ hợp tác đa phương, song phương, thông qua các dự án viện trợ của các tổ chức quốc tế các dự án viện trợ tự nguyện (PCV), viện trợ phát triển chính thức (ODA) của các nước; trong đó có các dự án hợp tác khoa học kỹ thuật với Liên Xô (trước đây) và Liên bang Nga hiện nay, các dự án ODA của Pháp về tăng cường năng lực cho Đài KTTV Phủ Liễn, của Na Uy về hệ thống trạm phao trên biển, của Hà Lan về mực nước biển dâng và quản lý ven bờ; của Phần Lan và Nhật Bản trong xây dựng mạng lưới ra-đa thời tiết hiện đại và thống nhất; của Italia và Hàn Quốc trong việc hoàn thiện hệ thống quan trắc KTTV tự động trên toàn quốc. Bên cạch các dự án HTQT đầu tư xây dựng trang thiết bị, các dự án chuyển giao công nghệ, hợp tác nghiên cứu đã tạo nhiều cơ hội cho ngành KTTV Việt Nam tiếp cận với các công nghệ mới và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần tích cực vào quá trình phát triển và hiện đại hóa Ngành. PGS.TS. Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia cho biết, Trung tâm thực hiện nhiệm vụ đầu mối kỹ thuật nhiều HTQT đa phương, song phương, như tại các Chương trình công tác của WMO, Ủy ban Bão khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Tiểu ban Khí tượng Vật lý Địa cầu ASEAN, Ủy ban Hải dương học (IOC), Trung tâm Khí hậu châu Á Thái Bình Dương, Phần Lan, Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Hàn Quốc,... Đảm nhiệm vai trò Trung tâm hỗ trợ dự báo thời tiết nguy hiểm (SWFP-SeA) và Trung tâm hỗ trợ cảnh báo lũ quét và sạt lở đất (SeAFFGS) cho khu vực Đông Nam Á. Trung tâm đang phối hợp với JICA-Nhật Bản xây dựng đề cương Dự án về tăng cường mạng lưới quan trắc hải văn.
Trong bối cảnh dịch COVID-19 đang diễn ra phức tạp trên phạm vi toàn cầu năm 2021, hầu hết các hoạt động đoàn ra, vào, hội nghị, hội thảo quốc tế bị hoãn hoặc hủy và không theo kế hoạch đã đề ra. Tuy nhiên, Tổng cục KTTV vẫn thực hiện đầy đủ các hoạt động HTQT đa phương, song phương đảm bảo theo đúng tiến độ. Thông qua hình thức trao đổi trực tuyến, Tổng cục KTTV tham gia đầy đủ và thực hiện tốt vai trò Phó Chủ tịch Hiệp hội Khí tượng khu vực II châu Á (RA-II) và Đại diện thường trực Việt Nam tại WMO; tham gia đầy đủ các cuộc họp và tích cực đóng góp ý kiến đối với các Văn kiện, Nghị quyết, Quyết định của RA-II-17; tham gia nhóm soạn thảo Sách trắng “Định hướng vai trò và trách nhiệm của các Cơ quan KTTV quốc gia trong tương lai, tầm nhìn đến năm 2030”. Hiện nay, HTQT của ngành KTTV không ngừng được mở rộng, góp phần đáng kể cho việc tăng cường về kỹ thuật, tài chính, trao đổi thông tin, đào tạo cán bộ và góp phần bảo vệ chủ quyền đất nước. Thông qua các hoạt động HTQT, công tác xây dựng trang thiết bị, các dự án chuyển giao công nghệ, hợp tác nghiên cứu đã tạo nhiều cơ hội cho ngành KTTV Việt Nam tiếp cận với các công nghệ mới và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần tích cực vào quá trình phát triển và hiện đại hóa. Đây cũng là nơi, Việt Nam công bố, chia sẻ những kết quả nghiên cứu, bài học kinh nghiệm của Việt Nam đến các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Ngành sẽ tiếp tục tăng cường và mở rộng HTQT, tranh thủ tối đa nguồn viện trợ từ bên ngoài về phương pháp và công nghệ mới, thiết bị, máy móc và phương tiện kỹ thuật, đào tạo cán bộ khoa học.
PHƯƠNG LINH
Bộ Tài nguyên và Môi trường
Theo Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường, ngày và đêm 12/10, khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mây, ngày nắng, chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi. Khu vực từ Quảng Trị đến Lâm Đồng và Nam Bộ chiều và tối có mưa rào, dông rải rác, cục bộ mưa to 10–30mm, có nơi trên 80mm. Nguy cơ mưa cường suất lớn (>60mm/3h).
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày và đêm 11/10, khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mây, sáng sớm có nơi có sương mù, ngày nắng, đêm có mưa vài nơi. Khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to (mưa tập trung vào chiều và tối), riêng khu vực từ Quảng Trị đến Lâm Đồng và Nam Bộ có mưa rào, dông rải rác, cục bộ mưa to 10–30mm, nơi trên 80mm (mưa tập trung chiều và tối). Nguy cơ mưa cường suất lớn hơn 60mm/3h.
Xây dựng cộng đồng khoa học thủy sản đổi mới, sáng tạo, hội nhập.
Do ảnh hưởng của hoàn lưu bão Matmo, lúc 9h30 ngày 7/10, tại km189 quốc lộ 70, đoạn qua xã Phong Hải, tỉnh Lào Cai xảy ra vụ sạt lở đất taluy dương gây tắc đường và sập nhà dân.
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày và đêm 7/10, khu vực vùng núi và trung du Bắc Bộ có mưa to và dông với lượng mưa phổ biến 40-100mm, cục bộ có nơi mưa rất to trên 250mm. Khu vực đồng bằng Bắc Bộ và Thanh Hóa có mưa vừa, mưa to và dông với lượng mưa phổ biến 30-60mm, cục bộ có nơi mưa rất to trên 150mm. Cảnh báo nguy cơ mưa có cường suất lớn (>150mm/3h). Khu vực Nghệ An- Hà Tĩnh có mưa rào và dông, cục bộ có nơi mưa to với lượng mưa 20-40mm, cục bộ có nơi trên 70mm, nguy cơ mưa có cường suất lớn >150mm/3h. Từ ngày 08/10 mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa giảm.
Khoảng 13h30, ngày 7/10/2025 mặt cắt đập thủy điện Bắc Khê 1, thuộc xã Tân Tiến, tỉnh Lạng Sơn vỡ, xuất phát từ một lỗ hổng nhỏ. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp đang đến hiện trường để nắm bắt và chỉ đạo trực tiếp.
