Ngày 04/12/2019, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quyết định số 1746/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030. Theo đó, mục tiêu chung nhằm thực hiện có hiệu quả các sáng kiến và cam kết của Việt Nam với quốc tế về việc giải quyết các vấn đề rác thải nhựa mà trọng tâm là rác thải nhựa đại dương, bảo đảm ngăn ngừa việc xả rác thải nhựa từ các nguồn thải trên đất liền và các hoạt động trên biển, phấn đấu đưa Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong trong khu vực về giảm thiểu rác thải nhựa đại dương. Để thực hiện các mục tiêu đầy tham vọng này, thời gian qua Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam (cũ), đơn vị chủ trì thực hiện Kế hoạch đã rất chủ động trong việc tìm kiếm và kêu gọi các đối tác quốc tế trong việc hỗ trợ Việt Nam thực hiện mục tiêu này. Liên quan đến vấn đề này, phóng viên đã thực hiện phỏng vấn Ông Lưu Anh Đức, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Hợp tác quốc tế của Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam (cũ).
Ông Lưu Anh Đức, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Hợp tác quốc tế,Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam (cũ)
PV: Trước hết, xin ông cập nhật một số thông tin quan trọng liên quan đến hợp tác quốc tế trong quản lý rác thải nhựa đại dương của Tổng cục Biển và Hải đảo trong thời gian qua?
Ông Lưu Anh Đức: Ô nhiễm nhựa đại dương là vấn đề cấp bách toàn cầu. Ngày 02/3/2022, tại Nairobi, Kenya, các Nguyên thủ Quốc gia, Bộ trưởng Môi trường và các đại diện khác của 175 quốc gia đã thông qua một Nghị quyết lịch sử tại Đại hội đồng Môi trường Liên hợp quốc (Nghị quyết số 5/14 của UNEA-5) về “Chấm dứt ô nhiễm nhựa: hướng tới một công cụ ràng buộc pháp lý quốc tế” vào năm 2024 (Nghị quyết) trong đó đề cập đến toàn bộ vòng đời của nhựa, bao gồm sản xuất, thiết kế và thải bỏ. Đây sẽ là một công cụ ràng buộc mang tính pháp lý, phản ánh các phương án đa dạng để giải quyết toàn bộ vòng đời đầy đủ của nhựa bao gồm sản xuất, thiết kế các sản phẩm, vật liệu có thể tái sử dụng, tái chế và thải bỏ cũng như nhu cầu tăng cường hợp tác quốc tế để tạo điều kiện tiếp cận công nghệ, nâng cao năng lực và hợp tác khoa học kỹ thuật nhằm chấm dứt ô nhiễm nhựa.
Về phía Việt Nam, ngày 16/8/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1407/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Việt Nam chủ động chuẩn bị và tham gia xây dựng Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa đại dương để chuẩn bị đầy đủ các điều kiện, nguồn lực cần thiết và thiết lập cơ chế điều phối các bộ, ngành và địa phương liên quan trong quá trình Việt Nam đàm phán, tham gia thoả thuận; từ đó bảo đảm quyền và lợi ích cao nhất của quốc gia trong việc phòng, chống ô nhiễm nhựa đại dương, và đóng góp tích cực vào tiến trình xây dựng thỏa thuận; giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan tham mưu, triển khai thực hiện.
Triển khai Quyết định số 1407/QĐ-TTg, Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam đã tiến hành tham vấn, xin ý kiến các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp có liên quan và dự thảo Kế hoạch của Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện Quyết định số 1407/QĐ-TTg nhằm cụ thể hóa các nhiệm vụ, giải pháp đáp ứng các mục tiêu được nêu trong Quyết định.
Liên quan đến hợp tác quốc tế trong hỗ trợ thực hiện Quyết định số 1746/QĐ-TTg, hiện nay, Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam đang nhận được sự hỗ trợ của Liên minh Châu Âu, Tổ chức quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên WWF-Việt Nam, Ngân hàng Thế giới, Chính phủ Nhật Bản,... Mặc dù mục tiêu, yêu cầu và quy định của các tổ chức khác nhau, nhưng nhìn chung đang góp phần hỗ trợ Việt Nam trong việc quản lý rác thải nhựa đại dương. Đồng thời, để chủ động tham gia vào quá trình xây dựng và đàm phán thực hiện Nghị quyết 5/14 của UNEA-5, Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam đã và đang tích cực tham gia các cuộc họp của Nhóm công tác mở đặt biệt, các cuộc hội thảo, đối thoại quốc tế nhiều bên liên quan đến tiến trình để chuẩn bị cho việc thành lập Ủy ban Đàm phán liên Chính phủ và các cuộc đàm phán đã bắt đầu được tiến hành với Phiên họp đầu tiên của Ủy ban đàm phán liên chính phủ (INC-1) sẽ sớm được tổ chức từ ngày 28/11/2022 đến ngày 02/12/2022 tới đây.
PV: Thời gian qua, Tổng cục Biển và hải đảo Việt Nam và Tổ chức WWF có sự hợp tác chặt chẽ trong việc triển khai các chương trình hành động giảm thiểu rác thải nhựa đại dương, vậy xin ông cho biết cụ thể các hoạt động mà hai bên đã cùng phối hợp triển khai thực hiện?
Ông Lưu Anh Đức: Ngày 02/7/2020, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Quyết định số 1462/QĐ-BTNMT về việc phê duyệt Văn kiện Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam” do Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên Đức thông qua Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam (WWF - Việt Nam) tài trợ.
Nhân dịp Tổng Giám đốc Văn phòng WWF toàn cầu ông Prasanna De Silva tới thăm và làm việc tại Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ trưởng Trần Hồng Hà và ông Prasanna De Silva đã Ký bản hợp tác MOU với mong muốn có sự phối hợp, hợp tác chặt chẽ hơn trong những nhiệm vụ tiếp theo
Dự án với mục tiêu góp phần giảm ô nhiễm rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam thông qua việc hỗ trợ xây dựng các nghiên cứu liên quan đến rác thải nhựa đại dương, các hoạt động truyền thông, tăng cường năng lực, nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi đối với chất thải nhựa, nhằm hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030 tại Việt Nam. Dự án đặt ra các mục tiêu cụ thể như: Triển khai các hoạt động truyền thông và tăng cường năng lực, nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi đối với chất thải nhựa; Hỗ trợ các nghiên cứu xây dựng các kế hoạch hành động liên quan ở cấp trung ương và địa phương; Xây dựng các mô hình thí điểm giảm thiểu rác thải nhựa tại 07 thành phố/quận (huyện) tham gia Dự án thông qua việc cam kết và triển khai chương trình Đô thị giảm nhựa theo hướng dẫn của WWF; Quản lý hiệu quả nhằm giảm thiểu rác thải nhựa tại ba Khu bảo tổn biển quan trọng Phú Quốc, Cù Lao Chàm và Côn Đảo.
PV: Hiện những hoạt động này đã đạt được những kết quả gì thưa ông?
Ông Lưu Anh Đức: Dự án góp phần hỗ trợ thực hiện các chiến dịch truyền thông, nâng cao nhận thức về giảm rác thải nhựa đại dương như: Chiến dịch quốc gia "Giảm thiểu ô nhiễm nhựa" nhằm kêu gọi giới trẻ và người tiêu dùng thông thường trên cả nước đóng vai trò lớn hơn trong việc giảm thiểu ô nhiễm nhựa đã được thực hiện bằng cách kết hợp các nét đặc trưng của văn hóa dân gian Việt Nam; Giải Báo chí về “Giảm thiểu ô nhiễm nhựa biển” cùng khóa đào tạo về "tăng cường năng lực truyền thông về quản lý chất thải nhựa" đã được tổ chức thực hiện liên tục trong 2 năm 2021 và 2022 nhằm ghi nhận những thành tích và đóng góp của báo chí trong công tác bảo vệ môi trường biển, đặc biệt là giảm thiểu rác thải nhựa biển, cũng như phát huy vai trò phản ánh của báo chí, phương tiện truyền thông chủ đạo và chính thống trong công cuộc giảm rác thải nhựa đại dương và bảo vệ môi trường. Cùng với đó là một loạt các chiến dịch và tài liệu truyền thông khác cũng đã được thực hiện trên khắp các tỉnh, thành phố trong khuôn khổ dự án,.…
Về các nội dung liên quan đến hoạt động của Đô thị giảm nhựa và Khu bảo tồn biển, trong phạm vi của dự án cũng đã đạt được 7 thành phố trên tổng số 11 thành phố đã tham gia đã ký kết Thành phố thông minh về nhựa.
PV: Trân trọng cảm ơn Ông!
Loan Thu (thực hiện)
Được Tổng Thư ký Liên hợp quốc triệu tập, UNOC - hội nghị trọng yếu về SDG 14, lần thứ ba diễn ra từ 9-13/6 tại Nice (Pháp) với chủ đề “Đẩy nhanh hành động và huy động mọi nguồn lực bảo tồn biển”. Tích cực đóng góp sáng kiến, Việt Nam tiếp tục khẳng định cam kết bằng sáng kiến và đóng góp thực chất vì đại dương bền vững.
Ngày 1/6 được chọn là Ngày nhận thức về Rạn san hô thế giới. Đây là dịp để chúng ta cùng nhìn lại một trong những hệ sinh thái quan trọng nhất nhưng cũng mong manh nhất trên hành tinh: rạn san hô. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, lời cảnh báo từ đại dương đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Nhóm các nền kinh tế mới nổi (BRICS) vừa phê duyệt khuôn khổ tài chính khí hậu chung, với tên gọi “Tuyên bố Khung cho lãnh đạo BRICS về tài chính khí hậu”.
Pháp và Costa Rica sẽ cùng tổ chức Hội nghị Đại dương của Liên hợp quốc lần thứ 3 (UNOC3) tại Nice, từ ngày 9-13/6/2025. Hội nghị đặt mục tiêu tập hợp tất cả các quốc gia thành viên Liên hợp quốc, các cơ quan chuyên môn, xã hội dân sự, khu vực tư nhân và các nhà tài trợ quốc tế cùng thúc đẩy hành động để bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương.
Dữ liệu của Cục Thống kê Malaysia (DOSM) ngày 19/3 cho biết, tổng thiệt hại liên quan đến lũ lụt là 933,4 triệu ringgit (210,58 triệu USD) vào năm 2024, tăng so với mức 755,4 triệu ringgit vào năm 2023.
Chính phủ Singapore sẽ cung cấp các khoản hỗ trợ tài chính cho chủ sở hữu xe tải hạng nặng và xe buýt không phát thải, đồng thời mở rộng mạng lưới sạc cho các phương tiện này nhằm thúc đẩy quá trình điện khí hóa giao thông và tiến tới giảm phát thải carbon.
