Ngày 12/4/2023 tại Hà Nội, trong khuôn khổ các hoạt động chuẩn bị Hội nghị các bên tham gia đàm phán Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNEP) triệu tập, Bộ Tài nguyên và Môi trường và Chương trình Liên hợp quốc (UNDP) phối hợp tổ chức Hội thảo: “Doanh nghiệp với Thỏa thuận toàn cầu ô nhiễm nhựa”.
Ông Hoàng Xuân Huy- Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ TN&MT) phát biểu tại Hội thảo
Ông Hoàng Xuân Huy, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ TN&MT); Ông Đào Xuân Lai- Chương trình Phát triển Liên hợp quốc chủ trì Hội thảo. Tham dự Hôi thảo có ông Michael Parsons, Chuyên gia tư vấn chính sách Bộ TN&MT; Bà Annupa Ahi, Giám đốc phụ trách khu vực châu Á TOMRA; ông Phạm Văn Hiếu, chuyên gia tư vấn UNDP,….cùng đại diện gần 50 doanh nghiệp là nhà sản xuất, nhập khẩu bao bì, nhựa.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã nghe chia sẻ những thông tin ban đầu về việc Việt Nam tham gia vào tiến trình đàm phán Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa, những công việc chuẩn bị cho các phiên đàm phán sắp tới; các tác động của thoả thuận đối với ngành nhựa dưới góc nhìn kinh doanh. Đồng thời, các đại biểu cũng chia sẻ mong muốn, kỳ vọng, những góp ý về nội dung, công tác chuẩn bị và một số đề xuất đóng góp, hỗ trợ về nguồn lực và kỹ thuật cho đàm phán sắp tới.
Chính phủ kêu gọi doanh nghiệp hành động
Mục đích của hội thảo dành riêng cho khối doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực sản xuất bao bì, ngành nhựa. Đây cũng là một trong những đối tượng/doanh nghiệp dự kiến sẽ chịu ảnh hưởng/tác động từ việc đàm phán và tham gia thỏa thuận, nhằm chia sẻ những thông tin ban đầu về việc Việt Nam tham gia vào tiến trình đàm phán Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa, những công việc chuẩn bị cho các phiên đàm phán sắp tới. Đồng thời, thông qua Hội thảo, Bộ TN&MT và UNDP mong muốn được lắng nghe ý kiến đóng góp của doanh nghiệp, các ý kiến của doanh nghiệp có ý nghĩa quan trọng đối với Bộ TN&MT trong quá trình tham gia đàm phán trực tiếp, trong quá trình đàm phán sẽ đảm bảo được lợi ích quốc gia, giảm thiểu được những ảnh hưởng, tác động bất lợi, đồng thời tận dụng và phát huy được những lợi thế và lợi ích của việc tham gia Thỏa thuận sẽ mang lại.
Toàn cảnh hội thảo
Phát biểu tại Hội thảo, ông Hoàng Xuân Huy- Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ TN&MT) cho biết: Thời gian qua, chúng ta đều đã nghe và đã thấy ngày càng nhiều trên các phương tiện truyền thông về một môi trường toàn cầu và đây cũng là chủ đề nóng không kém gì chủ đề biến đổi khí hậu, đó là ô nhiễm nhựa và ô nhiễm rác thải đại dương. Cũng giống như vấn đề biến đổi khí hậu, thế giới đã và đang rất nỗ lực tìm mọi phương thức và giải pháp để có thể giải quyết được thách thức môi trường toàn cầu này.
Cũng theo ông Hoàng Xuân Huy, thời gian qua Chính phủ đã có những cam kết mạnh mẽ tại các diễn đàn khu vực và quốc tế đi đôi với hành động cụ thể ở phạm vi quốc gia đối với vấn đề này. Đặc biệt, đã cùng với các quốc gia trên thế giới thông qua Nghị quyết lịch sử 14.5 tại UNEA5.2 năm 2020, thống nhất việc xây dựng một “công cụ toàn cầu có tính ràng buộc pháp lý về chấm dứt ô nhiễm nhựa, bao gồm rác thải nhựa đại dương”. Chính phủ Việt Nam đã quyết định tham gia vào quá trình đàm phán Thỏa thuận này, dự kiến kéo dài từ nay đến hết năm 2024.
.jpg)
Ông Đào Xuân Lai- Đại diện UNDP chia sẻ tại Hội thảo
Cùng mong muốn với Bộ TN&MT, ông Đào Xuân Lai, Trưởng ban Môi trường và Biến đổi khí hậu UNDP Việt Nam mong muốn kêu gọi các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong nhiều lĩnh vực khác nhau có sự quan tâm, có những hành động thiết thực đến vấn đề ô nhiễm nhựa. Ô nhiễm nhựa, đặc biệt là ô nhiễm nhựa đại dương đã trở thành vấn đề cấp bách trên phạm vi toàn cầu. Ước tính, lượng rác thải nhựa trong các đại dương được ước tính từ 75-199 triệu tấn, tác động đến các ngành kinh tế biển, và có nhiều nguy cơ tiềm ẩn với sức khỏe con người, và làm suy thoái nguồn tài nguyên, môi trường biển.
Cũng theo ông Đào Xuân Lai, tháng 3 năm 2022, 175 quốc gia đã thông qua một nghị quyết lịch sử về ô nhiễm rác thải nhựa, và thúc đẩy đàm phán nhằm đạt được một Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa vào cuối 2024. Phiên họp Ủy ban liên chính phủ lần thứ nhất (INC 1) đã diễn ra cuối năm 2022 và Ủy ban liên chính phủ lần thứ nhất INC 2 sẽ nhóm họp vào cuối tháng 5/2023. Việt Nam cũng đang tích cực tham gia vào quá trình đàm phán này.
Được biết, trong kỳ họp lần thứ nhất, với sự tham gia của trên 2000 thành viên từ hơn 160 quốc gia, các bên đã thống nhất được các nhóm nươc và đại diện các khu vực cho qus trình đàm phán Thỏa thuận toàn cầu. Nhật Bản và Jordan đại diện cho khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Các bên cũng đi đến thông nhất lựa chọn phương pháp tiếp cận theo vòng đời của nhựa. Trong kỳ họp lần hai vào cuối tháng 5, các vấn đề liên quan đến phương thức thực hiện thỏa thuận, các nội dung về xây dựng năng lực, hỗ trợ kỹ thuật, chuyển giao công nghệ, và hỗ trợ tài chính sẽ được trao đổi.
Theo một đánh giá, năm nước tại châu á, trong đó có Việt Nam, đã và đang đóng góp lớn nhất vào ô nhiễm rác thải nhựa đại dương. Và theo một nghiên cứu của Chương trình đối tác hành động quốc gia về nhựa (NPAP), ở Việt Nam, ước tính mỗi năm phát sinh hơn 3,7 triệu tấn chất thải nhựa sau khi sử dụng, trong đó có khoảng hơn 180.000 tấn nhựa bị thải bỏ ra môi trường nước tại Việt Nam. Trong khi đó ngành vẫn phải nhập khẩu phế liệu để sản xuất. Nếu chúng ta có ngành tái chế phát triển, sở dụng lại và tái chế, sẽ tiết kiệm và mang lại giá trị khoảng 3 tỷ USD cho kinh tế Việt Nam.
Nhận thức rõ được sự cấp thiết của vấn đề ô nhiễm nhựa, Chính phủ Việt Nam đã rất chủ động trong việc nêu ra vấn đề, kêu gọi hợp tác cùng hành cộng của cồng đồng quốc tế, và đã đưa ra định hướng và các chính sách cụ thể, như Kinh tế tuần hoàn, Kế hoạch hành động về rác thải nhựa, Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, đặc biệt là trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất trong luật BVMT và nghị định thực hiện đưa ra gần đây.
Đề cao vai trò tham gia của cộng đồng doanh nghiệp
Ông Đào Xuân Lai cho rằng, chúng ta sẽ không thể giải quyết được vấn đề nam giải rác thải nhựa này nếu doanh nghiệp không vào cuộc. Cộng đồng quốc tế và chính phủ nhận thấy đã có những tín hiệu rất tích cực, và sự vào cuộc của các doanh nghiệp Việt Nam, cũng như các doanh nghệp quốc tế hoạt động tại Việt nam, đã cam kết và triển khai các hoạt dộng cụ thể. Ví dụ như tập đoàn Duy Tân đã thành lập mộ công ty mới về tái chế nhựa, bắt đầu hoạt dộng từ năm 2020 với dây truyền tái chế 30,000 tấn chất thải nhựa một năm, và đến nay đã xuất khẩu các vật liệu sau khi sơ chế sang 12 nước. Hay Adidas - công ty sản xuất giày dép và quần áo thể thao - đã cam kết sử dụng 100% polyester tái chế trong tất cất rõ sản phẩm của họ vào năm 2024.
Những cam kết giảm thiểu lượng rác thải nhựa vừa giúp nâng cao uy tín thương hiệu, thể hiện trách nhiệm với trái đất, đồng thời tái chế đang mở ra một ngành kinh tế mới - xu hướng phát triển kinh tế theo hướng tuần hoàn, tạo thu nhập vào việc làm.
Thứ nhất, doanh nghiệp là động lực và hạt nhân của chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu: Điều đó liên quan đến vòng đời sản phẩm và rác thải nhựa phát sinh trên toàn cầu. Sự tham gia của doanh nghiệp trong quá trình soạn thảo Thỏa thuận là cần thiết để đảm bảo rằng rác thải nhựa sẽ được giảm thiểu tối đa.
Thứ hai, doanh nghiệp là trung tâm của đổi mới sáng tạo: Các doanh nghiệp có nguồn lực và chuyên môn để phát triển các công nghệ mới và vật liệu thay thế, tạo ra các sản phẩm mới thay thế, giúp giảm sử dụng nhựa, hoặc làm cho việc sản xuất sử dụng nhựa bền vững hơn, ít tác động đến môi trường hơn. Vì thế, các doanh nghiệp tham gia vào quá trình đàm phán, sẽ giúp đưa ra được các giải pháp sáng tạo để giải quyết cuộc khủng hoảng rác thải nhựa.
Thứ ba, doanh nghiệp đóng vai trò tiên quyết và tiên phong trong tuân thủ và thực thi: Các doanh nghiệp cũng có trách nhiệm tuân thủ các quy định và hướng dẫn được mà sẽ được đồng thuận đưa vào Thỏa thuận toàn cầu, cũng như các chính sách tại các quốc gia. Khi các doanh nghiệp tích cực tham gia vào quá trình soạn thảo và đàm phán sẽ đảm bảo rằng Thỏa thuận có tích thiết thực và khả thi để các doanh nghiệp tuân thủ được, đồng thời có các cơ chế thực thi đầy đủ để đảm bảo việc tuân thủ, cũng như các cơ chế khuyến khích thích hợp nhất. Ví dụ, đảm bảo tính công băng giữa các doanh nghiệp, giữa các ngành kinh tế, giữa các chuối giá trị là hết sức quan trọng.
Thứ tư, cần có lộ trình và sự chuẩn bị, tính đến các tác động kinh tế, xã hội: Ngành nhựa đóng góp đáng kể cho nền kinh tế toàn cầu và bất kỳ thay đổi nào đối với chuỗi sản xuất và cung ứng các sản phẩm nhựa đều có thể có tác động kinh tế đáng kể. Việc tham gia của các doanh nghiệp đảm bảo rằng Thỏa thuận có tính đến tác động kinh tế của mọi thay đổi được đề xuất và có các biện pháp để giảm thiểu mọi tác động tiêu cực đến doanh nghiệp và nhân viên, và tác động kinh tế xã hội của địa phương, cũng như cấp quốc gia.
Hội thảo này là bước khởi đầu, kết nối các doanh nghiệp và chính phủ. Chính phủ và các tổ chức quốc tế tại Việt Nam thực sự cầu thị, mong muốn nhận được những chia sẻ về những trăn trở, lo ngại, hay đề xuất các sáng kiến và kiến nghị để các chính phủ và các bên cần quan tâm, lưy ý, trong quá trình soạn thảo, tham gia đàm phán,.. để tiến tới một thỏa thuận toàn cầu khả thi nhất với tất cả các bên, giúp giải quyết được vấn đề cấp bách ô nhiễm rác thải nhựa, hướng đến nền kinh tế bền vững vì hạnh phúc của mọi người và một trái đất xanh và đáng sống.
Diệp Anh
Đại diện các hiệp hội ngành hàng trong lĩnh vực nông nghiệp kiến nghị cần đơn giản hóa, rút ngắn thủ tục hoàn thuế, đồng thời ban hành hướng dẫn chi tiết, thống nhất để đảm bảo thực hiện đồng bộ tại các địa phương, tránh tình trạng “mỗi nơi một kiểu”.
Ngày 9.10 tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với 8 hiệp hội ngành hàng trong lĩnh vực nông nghiệp tổ chức Hội thảo “Tháo gỡ vướng mắc về chính sách thuế giá trị gia tăng với ngành nông, lâm, thủy sản”.
Sau hơn một tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại xã Hồng Vân, Thành phố Hà Nội, phóng viên Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường, đã có buổi trao đổi với ông Lê Tuấn Dũng, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã để tìm hiểu sâu hơn về những kết quả, khó khăn cũng như kỳ vọng trong thời gian tới.
Ngày 23/7 vừa qua, tại buổi làm việc với các đơn vị trực thuộc khu vực phía Nam, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng đã trực tiếp lắng nghe nhiều ý kiến, đề xuất thiết thực từ các cơ sở đang hoạt động trên “mặt trận” nghiên cứu, đào tạo, sản xuất của ngành. Trong đó, kiến nghị của PGS.TS Huỳnh Quyền - Hiệu trưởng Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh đã thu hút sự quan tâm khi chạm đúng “điểm nghẽn” lâu nay: nguồn lực đầu tư cho đào tạo, nghiên cứu ứng dụng và hợp tác quốc tế vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và yêu cầu thực tế.
Ngày 19/6 tại Hà Nội, Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã tổ chức cuộc họp kỹ thuật nhằm chia sẻ kinh nghiệm, tiếp nhận ý kiến góp ý từ các chuyên gia, tổ chức quốc tế và đơn vị liên quan cho Đề án giám sát kháng thuốc trong môi trường. Đây là bước chuẩn bị quan trọng để hoàn thiện khung kỹ thuật, hướng tới triển khai giám sát kháng thuốc một cách đồng bộ, hiệu quả và phù hợp với điều kiện thực tế tại Việt Nam.
Tính đến ngày 2/6, tổng số vốn đầu tư công giải ngân tại tỉnh Bắc Ninh đạt hơn 3.533 tỷ đồng, tương đương 38,4% kế hoạch vốn đã được UBND các cấp phân bổ và đạt 43,3% so với tổng vốn Thủ tướng Chính phủ giao.
