Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi chính thức được cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp thứ 4 (khai mạc ngày 20/10). Luật Đất đai sửa đổi là dự án luật nhận được nhiều sự quan tâm nhất của cử tri, trong đó có một số nữ đại biểu đã bày tỏ những băn khoăn, kỳ vọng.
.jpg)
Hiện người dân đang phản ánh quá trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vẫn còn vướng mắc. Hay việc thực hiện các dự án có sự đền bù của doanh nghiệp thì quy định, quy trình đền bù trong luật hiện hành có nhiều vướng mắc. Nhất là những địa phương đang đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá có nhiều khu công nghiệp được hình thành, nhiều đất cần chuyển đổi. Nhân dân kỳ vọng qua việc Quốc hội xem xét sửa đổi Luật Đất đai sẽ bớt đi những vướng mắc của luật hiện hành.
Người dân rất quan tâm tới việc bỏ khung giá đất. Nhất là người dân ở vùng có đất đai nằm trong khu quy hoạch, khu dự án, khu đô thị. Về mặt lý thuyết nếu chúng ta bỏ khung giá đất là rất hay. Tuy nhiên, để hiện thực hóa và làm cách nào thì lại cần có sự tính toán kỹ lưỡng. Vì bỏ khung giá đất, điều chỉnh theo giá thị trường lại nảy sinh hàng loạt bất cập cần đánh giá tác động nhiều chiều. Liệu chúng ta có quản lý được giá thị trường để không bị nhóm người nào đó thao túng? Vì thực tế đã xảy ra việc chỉ cần nghe phong thanh có dự án thì lập tức giá đất ở khu vực đó được đẩy lên rất cao. Thực tế cơn sốt đất lên kinh khủng nhưng đó chỉ là sốt ảo do một số “cò” đất, “đầu nậu” tự thổi giá đất lên.
Xác định giá đất theo giá thị trường, vậy quản lý giá thị trường như thế nào. Vừa qua đã có nhiều nhà đầu tư lao đao vì giá đất bị thổi do “cò” đất. Sau đó thì không thể nào thanh khoản được.
Thời gian qua việc quản lý gặp nhiều khó khăn, tạo nên cơn “sốt ảo”. Nguồn lực xã hội đổ vào đất đai rất nhiều nhưng thực chất chỉ sinh lời ảo, tiền không đi vào sản xuất. Cho nên chỉ là vòng tròn “tiền từ túi người này sang túi người kia” không đóng góp cho sự phát triển của xã hội. Việc để “sốt” đất rất nguy hiểm và kéo theo nhiều hệ luỵ xã hội khác. Ví dụ nhà đầu tư nhỏ lẻ không có kinh nghiệm nhiều khi phá sản hàng loạt vì “bẫy” bất động sản, kéo theo sự bất ổn trong xã hội. Chính vì vậy chúng ta cần xem xét thận trọng, đánh giá tác động nhiều chiều, chưa đánh giá đầy đủ thì chưa quyết định vì chính sách đất đai là chính sách rất lớn.
Còn đại biểu Vũ Thị Lưu Mai- Đoàn đại biểu Hà Nội cho rằng, Hiến pháp đã khẳng định rất rõ đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước thống nhất quản lý. Đó là quan điểm đúng đắn và cũng là con đường mà chúng ta đã kiên định lựa chọn. Làm sao để sử dụng đất đai cho hiệu quả, tăng thu cho ngân sách nhà nước, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân. Đó là trách nhiệm cao cả Hiến pháp đã trao cho cơ quan công quyền.
ảnh minh họa
Theo đại biểu Vũ Thị Lưu Mai, thời gian qua, bên cạnh rất nhiều kết quả đạt được thì chúng ta cũng đang đối mặt với rất nhiều thách thức, hiệu quả sử dụng đất chưa cao; lãng phí đất đai cũng là một trong những thực trạng đang nhức nhối. Theo báo cáo của Bộ Tài chính thì hiện nay trên phạm vi toàn quốc có 743.786.825 m2 đất đang để hoang hóa, sử dụng sai mục đích. Tuy nhiên, số tiền thu được rất thấp, chỉ có 286 tỷ. Hiện nay, chỉ qua giám sát tại 7 địa phương thì đã có đến 1.739 dự án được coi là dự án treo, tương ứng với hơn 12.000 hecta đất.
Bà Mai cho biết, qua giám sát, bên cạnh rất nhiều địa phương đang tích cực thu hồi những diện tích đất hoang hóa thì vẫn còn những địa phương cứ sau mỗi một nhiệm kỳ thì số lượng các dự án treo lại tăng thêm. Đồng thời, vẫn còn có tình trạng lạm dụng quyền lực để trục lợi cá nhân từ đất đai. Theo Báo cáo số 599 của Kiểm toán nhà nước thì có biểu hiện lợi ích nhóm ở một số địa phương, vi phạm pháp luật về đấu thầu giao đất không qua đấu giá. Ngoài ra, trách nhiệm trong bộ máy công quyền trong một số trường hợp là chưa cao, bên cạnh rất nhiều con người, ngày đêm cống hiến thì còn một bộ phận thờ ơ, thiếu trách nhiệm. Hiện người dân vẫn luôn mong rằng chính quyền làm được một số điểm sau:
Cần quyết liệt hơn nữa trong xử lý các vướng mắc về đất đai. Theo đó cần đưa ra một lộ trình cụ thể, một thời hạn cụ thể và điều này thì cần được nghị quyết hóa, bởi vì đó là thước đo mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan công quyền.
Về thể chế, tại kỳ họp này, Quốc hội thảo luận về Luật Đất đai, hiện đang có rất nhiều tư tưởng, rất nhiều vấn đề mới, ý tưởng mới được đưa ra. Tuy nhiên, Bà Mai cho rằng cần có trọng tâm, trọng điểm và chỉ cần chúng ta giải quyết được những vướng mắc, bức xúc đang đặt ra đã là một thành công quá lớn.
Về trách nhiệm, cần đề cao trách nhiệm nhưng cũng rất cần một cơ chế minh bạch, ranh giới giữa đúng - sai phải rõ ràng, để tạo công cụ bảo vệ những người trong bộ máy công quyền, để không tạo một tâm lý e dè, lo lắng, khơi thông tư tưởng, vì có như vậy thì hiệu quả quản lý nhà nước mới không đi xuống.
Cần tăng cường hơn nữa trách nhiệm giám sát để đảm bảo không lạm dụng quyền lực để trục lợi cá nhân.
Bảo Trâm (lược ghi)
Chiều ngày 22/9, Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội thảo "Nhận diện "điểm nghẽn" và đề xuất giải pháp khắc phục liên quan đến lĩnh vực đất đai" nhằm nhận diện những "điểm nghẽn" về chính sách, thể chế và khó khăn vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành của lĩnh vực pháp luật về đất đai, từ đó đề xuất các giải pháp mang tính đột phá, bảo đảm pháp luật đất đai ngày càng được hoàn thiện, đồng bộ, thông suốt, khả thi, hiệu lực, hiệu quả.
Sau gần một năm thi hành, Luật Đất đai 2024 đã mở ra nhiều đổi mới, góp phần khơi thông nguồn lực đất đai, nhưng cũng phát sinh không ít vướng mắc, nhất là trong tính tiền chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang đất ở. Quan tâm tới dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về vấn đề này, các chuyên gia đánh giá cao giải pháp của Chính phủ và cho rằng chính sách cần bảo đảm công bằng, tránh xảy ra tình trạng có thể làm gia tăng đơn thư khiếu nại của các cá nhân, hộ gia đình.
Chính phủ mới ban hành Nghị quyết tháo gỡ, xử lý vướng mắc để triển khai các dự án trong thời gian chưa được phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia; trong đó yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục rà soát, hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 để trình cấp có thẩm quyền quyết định, phù hợp với đơn vị hành chính mới sau sắp xếp, sáp nhập.
Mới đây, UBND TP. Hồ Chí Minh đã ký Quyết định số 1358/QĐ-UBND phê duyệt Dự án xây dựng Bảng giá đất lần đầu trên địa bàn Thành phố, áp dụng từ ngày 01/01/2026.
Từ 01/9- 30/11, cả nước sẽ tiến hành rà soát, làm sạch toàn bộ cơ sở dữ liệu đất đai đã được xây dựng qua các thời kỳ tại 2.342/3.321 đơn vị cấp xã; thu thập, số hóa, tạo lập dữ liệu đối với Giấy chứng nhận (đất ở, nhà ở) đã cấp nhưng chưa xây dựng cơ sở dữ liệu. Trên cơ sở đó, Cục Quản lý đất đai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa hướng dẫn các địa phương tổ chức thực hiện chiến dịch làm giàu, làm sạch cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai.
Từ ngày 01/9 đến 30/11/2025, cả nước sẽ triển khai Chiến dịch rà soát, chuẩn hóa, đồng bộ dữ liệu đất đai với cơ sở dữ liệu dân cư và hệ thống Quốc gia.
