Du lịch đã từ lâu là ngành kinh tế mũi nhọn, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của các tỉnh miền núi phía Bắc. Tuy nhiên vấn đề đặt ra hiện nay là làm sao để vừa phát triển được du lịch, gia tăng đóng góp cho GDP địa phương, song vừa phải bảo vệ được môi trường, duy trì cân bằng sinh thái và bảo tồn tài nguyên đang đặt ra cho cấp ủy, chính quyền địa phương các tỉnh miền núi phía Bắc những thách thức không nhỏ.
Những vấn đề đặt ra
Miền núi phía Bắc bao gồm 14 tỉnh: Hà Giang, Cao Bằng, Lào Cai, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Yên Bái, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình; là nơi sinh sống của hơn 30 dân tộc với bản sắc văn hóa phong phú và đa dạng. Với dân số toàn vùng 14,7 triệu người, chiếm khoảng 15,2% dân số cả nước; nhân dân trong vùng đoàn kết, cần cù lao động, giàu truyền thống yêu nước và cách mạng.
Từ lâu, miền núi phía Bắc nổi tiếng là vùng có bề dày lịch sử, nhiều di sản văn hóa đặc sắc, nhất là của đồng bào các dân tộc thiểu số, có truyền thống cách mạng vẻ vang; được ví như là “cội nguồn dân tộc”; “cái nôi của cách mạng Việt Nam”, là “phên dậu” và “lá phổi” của tổ quốc, là “cửa ngõ” phía Tây và phía Bắc của quốc gia.
Có thể nói, các tỉnh miền núi phía Bắc chính là địa bàn có tài nguyên du lịch phong phú bậc nhất nước ta, là nơi hội tụ những yếu tố đặc trưng, thế mạnh để phát triển du lịch bền vững. Ngoài ra, miền núi phía Bắc có diện tích đồi rừng rộng lớn, nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, tươi đẹp và nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể đặc sắc của đồng bào các dân tộc thiểu số. Đây cũng là những điểm nhấn quan trọng cho phát triển du lịch, góp phần thu hút du khách trong và ngoài nước đến với vùng đất này.
Mặc dù có nhiều tiềm năng, lợi thế, song miền núi phía Bắc vẫn là “vùng trũng” trong phát triển và là “lõi nghèo” của cả nước. Quy mô kinh tế còn nhỏ, tăng trưởng kinh tế chưa bền vững, chất lượng chưa cao. Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu, song du lịch miền núi phía Bắc còn đối mặt với nhiều hạn chế, phát triển chưa xứng tầm với tiềm năng, lợi thế và truyền thống văn hóa - lịch sử của vùng. Sản phẩm du lịch của khu vực còn đơn điệu, thiếu sự đa dạng, độc đáo, chưa tạo được thương hiệu mạnh. Các giá trị văn hóa, lịch sử, bản sắc dân tộc riêng có chưa được phát huy tối đa để biến nguồn lực.
Để giúp các địa phương trong khu vực Miền núi phía Bắc bứt phá, Bộ Chính trị khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/02/2022 về phương hướng phát triển KT-XH, bảo đảm quốc phòng, an ninh ở Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết 11-NQ/TW đã đưa ra tầm nhìn phát triển vùng đến năm 2045: “là vùng phát triển xanh, bền vững và toàn diện; hình mẫu phát triển xanh của cả nước. Trong đó, có khoảng 50% số tỉnh nằm trong nhóm các tỉnh phát triển khá trong cả nước; bản sắc văn hoá các dân tộc được bảo tồn và phát huy; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng cao; QP-AN được bảo đảm vững chắc; tổ chức đảng và hệ thống chính trị vững mạnh; khối đại đoàn kết các dân tộc được tăng cường”.
Để thực hiện được các mục tiêu này, Nghị Quyết đã đưa ra nhiều giải pháp, trong đó có: “Phát triển các ngành dịch vụ và thương mại của vùng theo hướng nâng cao chất lượng và đa dạng hóa, đẩy mạnh liên kết hoạt động du lịch giữa các tỉnh trong vùng. Đẩy mạnh phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc”. Như vậy, việc phát triển du lịch xanh, bền vững tại các tỉnh miền núi phía Bắc chính là động lực cho sự phát triển toàn diện của vùng, không chỉ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn bảo tồn văn hóa, bảo vệ môi trường, nâng cao đời sống người dân.
Nâng cao ý thức, trách nhiệm giữ gìn và bảo vệ môi trường
Trong bối cảnh hiện nay, du lịch bền vững đang trở thành xu hướng tất yếu để bảo vệ môi trường, bảo tồn văn hóa, và phát triển kinh tế bền vững, đồng thời đáp ứng yêu cầu của du khách và các tiêu chuẩn quốc tế về du lịch có trách nhiệm.
Khu vực miền núi phía Bắc với những giá trị đặc trưng, độc đáo hoàn toàn có thể trở thành một điểm sáng trên bản đồ du lịch bền vững của Việt Nam, khu vực và thế giới. Thách thức có nhiều, nhưng việc nâng cao ý thức trách nhiệm giữ gìn và BVMT của các địa phương miền núi phía Bắc trong phát triển du lịch bền vững cần đặt ra một cách nghiêm túc và có các giải pháp đồng bộ, tổng thể.
Cấp ủy, chính quyền và cơ quan quản lý chuyên ngành cần giải quyết cho được việc thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt hằng ngày không đúng quy định, khắc phục tình trạng vứt rác thải sinh hoạt bừa bãi với nhiều điểm gây ô nhiễm môi trường. Ở đâu đó trung Vùng, còn có các khu trạng trại, khu chăn nuôi, khu công nghiệp xả nước thải không qua xử lý, hoặc có xử lý nhưng chưa đạt tiêu chuẩn xả thải.
Việc sử dụng tràn lan hóa chất bảo vệ thực vật, như lạm dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu được người dân sử dụng không theo quy định. Điều này không chỉ tạo ra những nông sản không bảo đảm chất lượng an toàn vệ sinh, gây hại cho sức khỏe người sử dụng mà còn làm ô nhiễm nguồn đất, nguồn nước, gây ra những hậu quả mà chúng ta không ngờ tới, như bệnh, dịch và làm giảm chất lượng cuộc sống.
Vì một tương lai tươi đẹp, môi trường trong lành, rất cần chính quyền cấp cấp, người dân và doanh nghiệp cùng chung tay giữ gìn và bảo vệ môi trường với các hành động cụ thể như:
Để rác đúng nơi quy định, nói không với xả rác bừa bãi ra môi trường xung quanh, đặc biệt là những nơi công cộng, như công viên, bệnh viện, trường học, nơi công sở, khu du lịch, lễ hội,... Giáo dục nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường ngay tại nơi mình sinh sống và học tập. Giữ gìn vệ sinh chung, quét dọn đường làng, ngõ xóm, khơi thông cống rãnh, những cống rãnh chảy phải có nắp đậy, không xả nước thải, chất thải sinh hoạt chưa qua xử lý ra những ao, hồ không có rãnh thoát.
Trồng nhiều cây xanh vì đây là nguồn cung cấp oxy cho bầu khí không khí và nó cũng là nguồn hấp thụ khí cacbon, giảm sói mòn đất và hệ sinh thái. Giữ gìn và bảo vệ nghiêm ngặt rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ và lên án những hành động phá rừng, đốt rừng bừa bãi.
Sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường giúp làm giảm ô nhiễm. Hạn chế sử dụng túi nilon, vì đây là vật liệu khó phân hủy trong môi trường bình thường, nó có thể tồn tại hàng trăm năm. Tuyên truyền đề người dân thay thế túi nilon bằng các túi bằng giấy hay các loại túi dễ phân hủy.
Tuyên truyền để người dân lắp đặt các thiết bị sử dụng năng lượng mặt trời vì đây là nguồn năng lượng sạch, tự nhiên có thể cho hiệu suất sử dụng cao và bền lâu. Qua đây, giúp giảm thiểu ô nhiễm, giảm thiểu khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên đến mức cạn kiệt.
Tài liệu tham khảo
1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia sự thật, Hà Nội 2021;
2. Ban Chỉ đạo Tây Bắc & Hiệp hội Du lịch Việt Nam (2016), Hội thảo “Thực trạng và giải pháp thu hút khách du lịch đến vùng Tây Bắc”, Hà Nội;
3. Nguyễn Thị Dung, (2022), Thực trạng và giải pháp xây dựng du lịch bền vững tại Việt Nam, đăng tải ngày 28/5/2022;
4. Học viện Chính trị khu vực I: Kỷ yếu Hội thảo phát huy lợi thế, tiềm năng của các tỉnh miền núi phía Bắc trong phát triển du lịch bền vững;
5. Thủ tướng Chính phủ (2021), Quyết định số 2473/QĐ-Ttg Phê duyệt “Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”;
6. Thủ tướng Chính phủ: Quyết định số 201/QĐ-TTg, ngày 22/01/2013 về phê duyệt “Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”;
7. Thủ tướng Chính phủ (2024), Quyết định số 369/QĐ-TTg ngày 04/5/2024 của Thủ tướng Chính phủ về quy hoạch Quy hoạch vùng trung du và miền núi phía Bắc thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
TS. TRẦN THỊ TÚ QUYÊN
Khoa Lãnh đạo học và Chính sách công
Học viện Chính trị khu vực I
Nguồn: Tạp chí Tài nguyên và Môi trường số 21 (Kỳ 1 tháng 11) năm 2024
Tóm tắt: Bài báo nghiên cứu giải pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) bền vững cho Việt Nam thông qua tích hợp công nghệ vi sinh (phân hủy sinh học) và nhiệt phân. Trước áp lực gia tăng rác đô thị và yêu cầu phát triển kinh tế tuần hoàn, phương pháp này được đề xuất nhằm tận dụng tài nguyên từ rác, giảm chôn lấp và phát thải.
Nếu ở Kỳ 1, độc giả đã thấy những định hướng chiến lược và công nghệ xanh mở ra lối đi mới cho nông nghiệp Việt, thì đến Kỳ 2, điểm nhấn lại nằm ở những giải pháp cụ thể. Từ phòng thí nghiệm, nhiều nghiên cứu khoa học đã bước ra thực tiễn, đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo nên các mô hình thành công: từ công nghệ bảo quản mới, chế biến cà phê hiện đại, đến kinh tế tuần hoàn phụ phẩm tôm và nâng tầm sản phẩm truyền thống như nước mắm. Đây chính là những hạt nhân giúp nông sản Việt gia tăng giá trị và chinh phục thị trường quốc tế.
Cao chloroform của Bí kỳ nam (Hydnophytum formicarum Jack.) được sắc ký cột với các hệ dung môi có độ phân cực khác nhau và kết hợp với kỹ thuật sắc ký lớp mỏng để thực hiện quá trình phân lập và tinh sạch các hợp chất. Cấu trúc của các hợp chất được xác định bằng phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân và kết hợp so sánh với tài liệu tham khảo. Ba hợp chất được tinh sạch và xác định cấu trúc bao gồm luteolin (1), quercetin (2) và quercitrin (3).
Hoạt tính xua đuổi hiệu quả của p-menthan-3,8-diol (PMD) đã được chứng minh là hiệu quả an toàn cho sức khỏe, tuy nhiên, hợp chất này vẫn chưa được sử dụng phổ biến ở Việt Nam. Đã có một số công trình nghiên cứu khảo sát tổng hợp PMD chủ yếu sử dụng xúc tác acid H2SO4 loãng với các điều kiện phản ứng khác nhau về thời gian và nhiệt độ.
Cháy nổ trong sinh hoạt dân dụng vẫn là một vấn đề nhức nhối tại Việt Nam, gây ra những thiệt hại nặng nề về người và tài sản do sự bất cẩn hoặc lỗi thiết bị điện. Các hệ thống cảnh báo cháy truyền thống thường có độ trễ cao, chỉ phản ứng khi cháy đã xảy ra rõ ràng, dễ gây báo động giả và thiếu khả năng cảnh báo từ xa.
Khu vực đảo Palawan (Philippine), Sempoma SABAH (Malaysia) nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa với hai mùa mưa, mùa khô rõ rệt. Tại Palawan, trung bình năm nhiệt độ không khí 28,50C, độ ẩm trung bình 58,4%, tổng lượng mưa 2.920 mm, tổng số giờ nắng trong khoảng 2,180 - 2,307h, nhiệt độ nước biển 29,30C và độ muối nước biển 33,3‰.
