news

Nhà Sử học Dương Trung Quốc: “Đã đến lúc xác lập vị thế quốc gia cho trà Shan Tuyết”

Thứ ba, 2/12/2025, 16:33 (GMT+7)
logo Theo nhà Sử học Dương Trung Quốc, với cơ sở lịch sử, khoa học và văn hóa ẩm thực, trà Shan Tuyết xứng đáng trở thành “thương hiệu trà đại diện quốc gia”. Ông nhấn mạnh việc bảo tồn các cây cổ thụ, mở rộng diện tích trồng, nâng cao chất lượng sản phẩm và gắn phát triển trà với du lịch sinh thái là bước cần thiết để khẳng định vị thế cho trà Shan Tuyết Việt Nam.

Tại Hội thảo "Phát triển và nâng tầm giá trị trà Shan Tuyết”, nhà Sử học Dương Trung Quốc cho rằng trà Shan Tuyết là loại cây xuất hiện sớm nhất, phân bố dày đặc ở cực Bắc Việt Nam, song lại là loại trà mà số đông người Việt biết đến muộn nhất.

Lý do được lý giải từ chính ký ức của gia đình ông - những người làm trà sen nhiều đời tại Hà Nội. Trong suốt thế kỷ XX, tại các đô thị miền xuôi, trà Shan Tuyết thường chỉ được xem như “trà mạn”, nguyên liệu để ướp hoa, hoàn toàn lu mờ trước các dòng bên ngoài. Việc giao thương khó khăn giữa miền núi, miền xuôi khiến Shan tuyết ít có cơ hội hiện diện trong đời sống đại chúng, dù nó gắn với đời sống của các tộc người Mông, Dao, Thái… ở vùng cao.

dmt_8973ok_1763872651.webp
Nhà Sử học Dương Trung Quốc đề xuất giải pháp phát triển trà Shan tuyết

Ông Dương Trung Quốc cho rằng, lịch sử tiêu dùng của người Việt nghiêng về “trà tươi” - thức uống dân dã, không chế biến sâu, giao dịch thương mại nhỏ lẻ. Ngược lại, trong tầng lớp trí thức, thói quen dùng “Trà Tàu” trở thành biểu tượng sang trọng, càng khiến Shan tuyết chưa có chỗ đứng. Việc người Pháp đưa giống trà công nghiệp từ Ấn Độ, Sri Lanka vào Việt Nam đầu thế kỷ XX càng đẩy Shan tuyết ra xa khỏi đời sống đại chúng, tạo ra sự phổ biến của các dòng trà Thái Nguyên, Ô Long… trong khi trà cổ thụ vẫn đứng ngoài thị trường chính thức.

Theo nhà sử học Dương Trung Quốc, với cơ sở lịch sử, khoa học và văn hóa ẩm thực, Trà Shan tuyết hoàn toàn xứng đáng được xác lập vị thế “thương hiệu trà đại diện quốc gia”. Tại hội thảo, ông cũng nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết phải bảo tồn những cây trà cổ thụ Shan tuyết lâu niên, coi đây là nền tảng quan trọng để giữ gìn giá trị nguyên bản của quần thể trà. Việc bảo tồn phải đi đôi với kế hoạch phù hợp để mở rộng số lượng gốc và không gian trồng, dựa trên tiềm năng tự nhiên sẵn có của từng vùng. Cùng với đó, ông cũng đề nghị các địa phương cần không ngừng nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm, để khai thác hiệu quả hơn giá trị của cây trà. 

Theo ông, không gian sinh thái của vùng trà cổ thụ như khí hậu, thổ nhưỡng, cảnh quan và đời sống cộng đồng bản địa rất phù hợp để phát triển du lịch, và việc gắn bảo tồn - phát huy di sản với các hoạt động du lịch sẽ tạo ra giá trị hỗ trợ qua lại, giúp cây trà Shan Tuyết có thêm sức sống và chỗ đứng xứng đáng.

Nhà sử học Dương Trung Quốc hy vọng, sau hội thảo, Suối Giàng sẽ có những bứt phá ngoạn mục vinh danh cái riêng của trà Shan tuyết Suối Giàng, đóng góp cho cái chung của trà cổ thụ Shan tuyết Việt Nam.

Khánh Linh