Nông nghiệp khẳng định vai trò nền tảng trong ổn định kinh tế và đảm bảo an ninh lương thực

Thảo luận tại Tổ về kinh tế - xã hội, nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá nông nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò nền tảng trong ổn định kinh tế, đảm bảo an ninh lương thực và sinh kế cho hàng triệu người dân nông thôn. Đồng thời đề nghị tiếp tục cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng sản xuất xanh, chế biến sâu, giảm phát thải; tăng cường đầu tư vào hạ tầng nông thôn để nâng cao đời sống, hỗ trợ sản xuất và tạo điều kiện cho nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái phát triển.

Tạo lực phát triển bao trùm, toàn diện, tạo khí thế bước vào kỷ nguyên mới

Giai đoạn 2021 - 2025, trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến phức tạp, khó lường, nhiều vấn đề vượt dự báo, đặc biệt là hậu quả nặng nề của đại dịch COVID-19; ở trong nước nhìn chung khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi; song với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, chúng ta đạt và vượt 22/26 chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu, xấp xỉ đạt 2/26 chỉ tiêu, trong đó vượt toàn bộ chỉ tiêu về xã hội, an sinh xã hội; các năm 2024, 2025 đạt và vượt toàn bộ 15/15 chỉ tiêu kinh tế - xã hội.

Trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức, kết quả đạt được của năm 2025 và giai đoạn 2021 - 2025 là rất đáng trân trọng, tự hào; năm sau tốt hơn năm trước, nhiệm kỳ này tốt hơn nhiệm kỳ trước trên hầu hết các lĩnh vực. Tiếp tục tạo xu thế đổi mới; tạo đà phát triển nhanh, bền vững; tạo lực phát triển bao trùm, toàn diện; tạo khí thế bước vào kỷ nguyên mới và củng cố, tăng cường niềm tin vững chắc của Nhân dân vào Đảng, Nhà nước...

Về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026, Chính phủ cũng xác định nhiều nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu. Trong đó, thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới; phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; xây dựng Chương trình phát triển các ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn, công nghiệp mới nổi như đường sắt, năng lượng nguyên tử, năng lượng xanh, dựa vào khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo để khai thác hiệu quả không gian vũ trụ, không gian biển…

Cùng với đó chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai, tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường. Đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai và sàn giao dịch bất động sản. Triển khai hiệu quả Chương trình phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu vùng đồng bằng sông Cửu Long và Chương trình phòng, chống lũ lụt, sạt lở, khô hạn miền Trung, Tây Nguyên và miền Bắc...

Lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển xanh làm trụ cột

Thảo luận tại Tổ về kinh tế - xã hội, nhiều đại biểu Quốc hội thống nhất cho rằng, năm 2025, trong bối cảnh tiếp tục chịu nhiều tác động bất lợi từ tình hình khu vực, thế giới và diễn biến ngày càng cực đoan về biến đổi khí hậu, nhưng nền kinh tế nước ta đã thể hiện sức chống chịu kiên cường, tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm hàng đầu thế giới, đặc biệt là kết quả đạt và vượt 15/15 chỉ tiêu chủ yếu của Quốc hội giao Chính phủ và các động lực tăng trưởng truyền thống đều phát huy hiệu quả.

Tại Tổ 1, Đại biểu Nguyễn Thị Lan - Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội đánh giá năm 2026 là năm bản lề của nhiệm kỳ mới và khởi đầu Kế hoạch 5 năm 2026 - 2030, có thể khẳng định định hướng điều hành của Chính phủ mang tính chiến lược, toàn diện và đột phá. Do đó, việc lấy khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển xanh làm trụ cột là chủ trương đúng đắn, thể hiện tầm nhìn dài hạn và tư duy phát triển bền vững.

Trong định hướng này, nông nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò nền tảng trong ổn định kinh tế, đảm bảo an ninh lương thực và sinh kế cho hàng triệu người dân nông thôn. Chính phủ đặc biệt quan tâm định hướng phát triển nông nghiệp theo hướng xanh, phát thải thấp, bền vững và hiện đại hóa gắn với xây dựng nông thôn mới. Để thúc đẩy mục tiêu xanh, đại biểu đề nghị thí điểm cơ chế sandbox cho doanh nghiệp khoa học công nghệ trong nông nghiệp và đẩy mạnh chuyển đổi nông nghiệp ven đô sang mô hình sản xuất xanh kết hợp du lịch sinh thái và kinh tế trải nghiệm.

Đề cập đến phát triển xanh, bền vững, đại biểu Tạ Đình Thi - Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội nêu quan điểm về phát triển kinh tế biển và cho rằng, kinh tế biển cần được quan tâm hơn nữa, vì đây không chỉ là không gian sinh tồn mà còn là động lực quan trọng của tăng trưởng bền vững. Trong nhiệm kỳ 2021–2025, kinh tế biển đạt nhiều thành tựu nổi bật như hoàn thành hơn 1.700 km đường ven biển; kim ngạch xuất nhập khẩu đạt kỷ lục 900 tỷ USD; du lịch biển phục hồi mạnh mẽ, đón hơn 22 triệu lượt khách quốc tế. Tuy nhiên, đại biểu lưu ý ba thách thức lớn là ô nhiễm môi trường, khai thác tiềm năng chưa đầy đủ và phát triển thiếu đồng bộ giữa hạ tầng, văn hóa và an sinh xã hội.

Dẫn báo cáo của Chính phủ khẳng định kinh tế kinh tế biển là động lực quan trọng giúp Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu thế giới, đồng thời chỉ ra những thách thức lớn là áp lực lên môi trường và tài nguyên biển do phát triển nhanh và tác động của biến đổi khí hậu, đại biểu cho rằng, tăng trưởng hiện vẫn chủ yếu dựa vào các ngành kinh tế truyền thống, chưa khai thác hết tiềm năng của kinh tế xanh mới như năng lượng tái tạo và công nghệ cao. 

Nhấn mạnh phát triển kinh tế biển xanh là đột phá chiến lược, nhưng muốn làm được, đại biểu cho rằng cần tháo gỡ ba điểm nghẽn là khung pháp lý, cơ chế điều phối quy hoạch và hệ thống dữ liệu biển quốc gia. Cùng với đó, cần tổng kết, đánh giá việc thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW về chiến lược kinh tế biển và đề ra những đột phá mới trong các ngành kinh tế biển. Đặc biệt, cần tập trung nguồn lực mạnh mẽ cho nghiên cứu khoa học công nghệ biển, ứng dụng công nghệ số và Trí tuệ nhân tạo (AI) theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW. Song song với đó là thúc đẩy bảo vệ môi trường, phục hồi hệ sinh thái biển và tăng cường hợp tác quốc tế.

Cùng với đó, thảo luận tại Tổ 11, đại biểu Lâm Văn Mẫn - Đoàn ĐBQH TP. Cần Thơ đề nghị phải có chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn nữa cho các ngành công nghệ cao, kinh tế số, công nghiệp xanh để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2026 đạt 10% trở lên và theo dự kiến Nghị quyết Đại hội lần thứ XIV của Đảng phải đạt từ 10% trở lên liên tục cả nhiệm kỳ.

Đối với nông nghiệp, nông thôn, các đại biểu đề nghị tiếp tục cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng sản xuất xanh, chế biến sâu, giảm phát thải để nâng cao giá trị gia tăng và thu nhập cho nông dân. Nâng cao hiệu quả hoạt động của hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn; hỗ trợ hợp tác xã trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ. Tăng cường đầu tư vào hạ tầng nông thôn, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số để nâng cao đời sống, hỗ trợ sản xuất và tạo điều kiện cho nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái phát triển.

Cần đầu tư hệ thống cảnh báo thiên tai hiện đại

Ở khía cạnh khác, đại biểu Nguyễn Thị Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên nhận thấy, đến nay, nhiều người dân Thái Nguyên vẫn chưa hết bàng hoàng khi tài sản bị cuốn trôi trong nước lũ. Đại biểu cho rằng, cần coi phòng, chống thiên tai là một trong những định hướng ưu tiên trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Bởi chỉ cần một cơn bão đi qua là có thể cuốn theo toàn bộ thành quả lao động của người dân trong nhiều năm. Do đó, đại biểu cho rằng Chính phủ cần đầu tư hệ thống cảnh báo thiên tai hiện đại, chính xác và kịp thời hơn để giảm thiểu thiệt hại.

Cũng đề cập đến tình hình thiên tai, đại biểu Hà Sỹ Huân Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên cho biết, thời gian qua, bão lũ tác động mạnh đến phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Đặc biệt, bão số 10 và bão số 11 vừa qua gây thiệt hại nặng nề cho Thái Nguyên và nhiều địa phương khu vực phía Bắc. Đại biểu kiến nghị Chính phủ sớm triển khai dự án đê sông Cầu theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, nhằm bảo đảm an toàn cho khu vực hạ du và giảm thiểu thiệt hại do mưa lũ gây ra. Đồng thời đánh giá toàn diện nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngập lụt nghiêm trọng thời gian qua để có giải pháp đồng bộ. Cùng với đó, cần tiến hành rà soát, nâng cấp hệ thống thủy lợi, hồ đập, kênh mương và thoát nước nhằm tăng khả năng phòng, chống thiên tai trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Lâm Thành - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên cho rằng, ứng phó thiên tai hiện nay không còn đơn thuần là đối phó với mưa bão, mà phải tính đến tác động kép, vừa mưa bão vừa xả lũ từ các hồ chứa thủy điện. Vì vậy, việc quy hoạch hạ tầng và triển khai quy hoạch cần tính toán đồng bộ để thích ứng với tình huống này. Đại biểu cũng cho rằng cần sớm rà soát, quy hoạch lại các khu dân cư ven sông, suối nhằm bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản của người dân trước diễn biến ngày càng phức tạp của thiên tai.

Mặt khác, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm - Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội đề cập tới một số tồn tại cần khắc phục. Theo đó, một số công trình đê điều, hồ chứa chậm được sửa chữa; năng lực dự báo, ứng phó còn hạn chế, trang thiết bị chưa đồng bộ. Đặc biệt, một số địa phương vẫn giữ tư duy bị động, nặng về "chống" mà chưa chuyển mạnh sang "phòng thích ứng".

Để giải quyết vấn đề này, đại biểu Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm kiến nghị trọng tâm là cần chuyển tư duy từ chống sang phòng thích ứng, lấy phòng ngừa là chính, đặt an toàn tính mạng của nhân dân lên trên hết. Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị, tăng đầu tư công và huy động vốn xã hội hóa cho hạ tầng phòng chống thiên tai; khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn và kinh nghiệm quốc tế để cảnh báo sớm thiên tai. Đồng thời, cần quy hoạch phát triển theo hướng sống chung an toàn với thiên nhiên và đẩy mạnh giáo dục đạo đức sinh thái.

Phát biểu tại Tổ 8, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hoà Bình nêu rõ, Chính phủ đã có báo cáo và đề xuất với Bộ Chính trị để có một chương trình chống ô nhiễm, chống ngập úng. Chính phủ thấy rằng, hiện nay, tình hình thời tiết, thiên tai ngày càng khắc nghiệt nên cần phải có giải pháp. Cho biết ở phía Nam, chương trình chống ngập úng rất bài bản, được đầu tư nhiều kinh phí, do đó, Chính phủ cũng sẽ có một chương trình để giải quyết căn cơ đê điều ở phía Bắc, giống như đang tập trung cho phía Nam.