Những năm qua, cùng với nỗ lực vươn lên của người dân, các chương trình, chính sách hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo theo Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã và đang tạo chuyển biến mạnh mẽ ở nhiều địa phương của tỉnh Quảng Trị. Với những chính sách thiết thực, phù hợp cùng với sự giúp sức của nhiều tổ chức, nhiều phụ nữ vùng biên Quảng Trị đã vươn lên thoát nghèo.
Giảm nghèo nhờ giống cây trồng bản địa
Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, tỉnh Quảng Trị đã đạt được những kết quả tích cực nhờ đa dạng hóa sinh kế và áp dụng các mô hình giảm nghèo bền vững. Tại xã Tà Rụt, với sự giúp đỡ của Tổ chức Plan International tại Việt Nam (Tổ chức Plan) và chính quyền địa phương, hội viên, phụ nữ dân tộc Pa Kô đã biến cây chuối lùn bản địa, một đặc sản nổi tiếng của vùng sông Đakrông, trở thành sản phẩm hàng hóa, giúp tăng thu nhập và cải thiện đời sống.
Người Pa Kô sống dọc theo dòng sông Đakrông từ lâu đã gắn bó với cây chuối lùn, giống cây dễ trồng và chăm sóc, sinh trưởng nhanh, ít bị sâu bệnh, cho thu hoạch nhiều năm liên tục nhờ cơ chế nảy mầm từ gốc chuối mẹ. Trước đây, người Pa Kô trồng chuối chủ yếu để ăn hoặc bán nhỏ lẻ ở chợ. Thị trường tiêu thụ không ổn định khiến việc mở rộng diện tích hay đầu tư thâm canh bị hạn chế. Có thời điểm, người dân địa phương không mặn mà với cây chuối lùn, khiến giống cây trồng bản địa này gần như bị suy thoái về giống.
Được sự hỗ trợ từ Tổ chức Plan và chính quyền địa phương, các tổ chức đoàn thể xã hội đã đồng hành cùng người dân xã Tà Rụt, đặc biệt là phụ nữ, đưa cây chuối lùn bản địa trở thành loại cây sản xuất hàng hóa, tạo việc làm, mang lại thu nhập ổn định. Ban đầu, mô hình trồng chuối lùn được triển khai thí điểm trên diện tích 2 ha, với 15 thành viên tham gia. Đến nay, tổ hợp tác này phát triển lên 20 thành viên, mỗi năm thu hoạch hàng ngàn buồng chuối, mang về tổng thu nhập khoảng 720 triệu đồng.
Theo kế hoạch, diện tích trồng chuối lùn được nâng lên 40 ha trong năm 2025, đưa chuối lùn trở thành cây trồng chủ lực, tạo việc làm và mang lại thu nhập ổn định cho người dân.
Người dân Tà Rụt được Tổ chức Plan hỗ trợ thường xuyên thông qua các lớp tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc chuối và cung cấp giống chất lượng. Để giải quyết khâu tiêu thụ, Tổ chức Plan còn đầu tư hơn 348 triệu đồng xây dựng một cửa hàng trưng bày và mua bán nông sản. Đây là điểm tập kết chuối và nhiều sản phẩm địa phương, tạo điều kiện để phụ nữ dễ dàng giới thiệu và bán hàng.
Chị Hồ Thị Hằng, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Tà Rụt cho biết, từ mô hình điểm chuối thôn A Đăng, với sự hỗ trợ của Tổ chức Plan, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Tà Rụt đã triển khai nhân rộng mô hình ra các thôn khác trong xã, thu hút hàng chục hội viên phụ nữ tham gia. Điều đáng mừng là đồng bào Pa Kô ở xã Tà Rụt ngày càng có ý thức khôi phục những giống cây bản địa quý như chuối cơm, chuối ngà voi,...
Nhờ sự quan tâm của chính quyền địa phương, sự hỗ trợ thiết thực của Tổ chức Plan, phụ nữ Pa Kô ở xã Tà Rụt có thêm điều kiện thuận lợi đưa nông sản ra thị trường. Trong đó, cửa hàng không chỉ là địa điểm giới thiệu và mua bán các loại nông sản, mà còn là điểm tập kết hàng hóa, kết nối với thị trường thông qua các nền tảng mạng xã hội như facebook, zalo,… Nhờ đó, chị em có thêm động lực phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, cải thiện thu nhập, qua đó, nâng cao vai trò và vị thế của người phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Giảm nghèo nhờ chăn nuôi quay vòng
Xã Lìa là xã biên giới đặc biệt khó khăn tỉnh Quảng Trị. Địa bàn được sáp nhập từ hai xã A Xing và A Túc của huyện Hướng Hóa cũ, với hơn 95% dân số là đồng bào Vân Kiều, Pa Cô. Địa hình cách trở, giao thông không thuận lợi, sản xuất nông nghiệp phụ thuộc vào thời tiết khiến đời sống người dân còn gặp nhiều khó khăn. Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) xã Lìa hiện có 1.785 hội viên. Mỗi năm, Hội đề ra kế hoạch giúp trên 25 hộ phụ nữ thoát nghèo, và liên tục đạt, vượt 100% chỉ tiêu. Nhiều mô hình hiệu quả được triển khai tại 24 thôn bản như nuôi bò, dê, lợn, gà bản quay vòng, đã giúp hàng trăm hộ có thu nhập ổn định.
Hiện toàn xã 44 tổ tiết kiệm, trong đó Hội phụ nữ quản lý 14 tổ với 499 thành viên, tổng dư nợ hơn 33 tỷ đồng, tạo điều kiện cho chị em có vốn đầu tư sản xuất. Bên cạnh đó, mô hình “Phụ nữ khởi sự - khởi nghiệp” hỗ trợ gần 100 hộ phụ nữ nghèo tiếp cận nguồn vốn, được hướng dẫn kỹ thuật trồng cây ăn quả, cải tạo vườn tạp và phát triển kinh tế.
Mô hình Tổ hợp tác do phụ nữ làm chủ được chương trình "Tiến về phía trước" của Dự án Plan hỗ trợ đã tạo việc làm cho 10 - 12 lao động nữ địa phương, với thu nhập bình quân 4 - 5 triệu đồng/tháng. Hội cũng vận động xây dựng hơn 50 nhà vệ sinh hợp chuẩn, triển khai mô hình “Góc bếp sạch”, “Tuyến đường phụ nữ tự quản xanh - sạch - đẹp”, góp phần cải thiện môi trường sống và hoàn thành tiêu chí nông thôn mới.
Trong nhiệm kỳ 2021 - 2025, Hội phối hợp với Bộ đội Biên phòng và các tổ chức xã hội triển khai chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương”, hỗ trợ trên 25 mô hình sinh kế cùng nhiều công trình dân sinh như hệ thống nước sinh hoạt, bếp sạch, điện năng lượng mặt trời, nhà vệ sinh,… với tổng giá trị hàng trăm triệu đồng. Nhờ đó, nhiều phụ nữ nghèo đã cải thiện kinh tế hộ, vươn lên làm chủ cuộc sống.
Không chỉ chú trọng phát triển kinh tế, Hội Liên hiệp phụ nữ xã Lìa còn đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động Hội. Đến nay, 100% cán bộ Hội đã được tập huấn kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin. Việc tuyên truyền, chia sẻ mô hình hay, hướng dẫn vay vốn, học tập kinh nghiệm sản xuất được thực hiện qua Zalo, Facebook, giúp tiết kiệm thời gian và mang lại hiệu quả thiết thực.
Công tác giảm nghèo của Hội gắn liền với nâng cao nhận thức, kỹ năng sống và bảo vệ an toàn cho phụ nữ, trẻ em. Hội đã thành lập 23 Tổ truyền thông cộng đồng, 21 nhóm cha mẹ có con từ 0 - 24 tuổi, 6 nhóm vui chơi đọc sách, 3 mô hình làng quê an toàn, địa chỉ tin cậy tại cộng đồng. Các mô hình này góp phần tạo dựng môi trường sống an toàn, văn minh, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nữ.
Bà Hồ Thị Nguyệt, Chủ tịch Hội LHPN xã Lìa cho biết: “Giai đoạn 2026 - 2030, Hội đặt mục tiêu mỗi năm giúp ít nhất 27 hộ phụ nữ thoát nghèo, xây dựng 2 mô hình sinh kế ứng dụng khoa học công nghệ. Giảm nghèo cho phụ nữ không chỉ là hỗ trợ vốn mà còn là giúp chị em tự tin, thay đổi tư duy sản xuất, làm giàu chính đáng”.
Trong thời gian tới, Hội sẽ tiếp tục duy trì và nhân rộng các mô hình sinh kế bền vững phù hợp với điều kiện miền núi, khí hậu trên địa bàn xã như các mô hình phát triển bò, dê, lợn, gà… để tạo thu nhập ổn định cho hội viên trên địa bàn. Bên cạnh đó, Hội sẽ tiếp tục triển khai các mô hình cải tạo vườn tạp, mô hình xen canh dứa - chuối và các loại cây trồng thích ứng với khí hậu.
Những kết quả đạt được trong công tác giảm nghèo bền vững tại tỉnh Quảng Trị là minh chứng cho sự nỗ lực, sáng tạo và quyết tâm của chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội và toàn thể cộng đồng. Các mô hình sinh kế không chỉ mang lại thu nhập, cải thiện đời sống mà còn thắp lên niềm tin, khát vọng vươn lên cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số và người dân sinh sống tại những vùng khó khăn.
Ông Nguyễn Chiến Thắng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Quảng Trị chia sẻ: "Chương trình giảm nghèo bền vững tại Quảng Trị không chỉ nhằm mục tiêu giảm số lượng hộ nghèo mà còn đặt trọng tâm vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống, tăng khả năng tự lực, hướng tới sự phát triển bền vững và toàn diện cho các đối tượng yếu thế. Trong đó, việc nhân rộng các mô hình thành công, tăng cường hỗ trợ kỹ thuật, kết nối thị trường tiêu thụ sản phẩm, và phát triển chuỗi giá trị nông sản là những định hướng quan trọng trong thời gian tới”.
Trong giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2025, nhờ thực hiện hiệu quả Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, toàn tỉnh Quảng Trị đã giúp 7.590 hộ nghèo và cận nghèo thoát khỏi tình trạng thiếu thốn, góp phần giảm 4,26% tỷ lệ nghèo đa chiều, đạt mức giảm bình quân 1,49% mỗi năm. Đây là kết quả đáng ghi nhận trong bối cảnh kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn do ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh và biến động kinh tế toàn cầu.
Giai đoạn 2021 - 2025, Quảng Trị được phân bổ hơn 3.500 tỷ đồng để thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia: Giảm nghèo bền vững, Xây dựng nông thôn mới và Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Riêng Chương trình giảm nghèo bền vững có tổng vốn hơn 1.200 tỷ đồng, ưu tiên hỗ trợ sinh kế, việc làm, giáo dục, y tế và hạ tầng vùng khó khăn.
Nhờ phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn thiên nhiên và văn hóa người Thái, bản Kho Mường ở thung lũng Pù Luông (Thanh Hóa) đã có bước chuyển mình mạnh mẽ. Từ một bản nghèo biệt lập giữa núi rừng, Kho Mường nay trở thành điểm đến thu hút du khách trong và ngoài nước, giúp người dân nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống và gìn giữ bản sắc văn hóa.
TP. Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt, trung tâm kinh tế có sức hút mạnh và độ lan tỏa lớn trong khu vực và cả nước. Đây cũng là một trong những đô thị lớn, đông dân, có tốc độ phát triển kinh tế cao và năng động bậc nhất. Nhằm tạo cơ chế tín dụng đồng bộ, minh bạch và hỗ trợ hiệu quả các nhóm đối tượng khó khăn, TP. Hồ Chí Minh đang đề xuất các chính sách cho vay đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn.
Câu chuyện giảm nghèo ở Tuyên Quang những năm gần đây không chỉ là sự cải thiện những con số thống kê. Đó là một tiến trình mang đậm dấu ấn của sự đổi thay tư duy phát triển, của tinh thần đồng thuận xã hội và sự gắn kết giữa Nhà nước – cộng đồng – doanh nghiệp. Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia, tỉnh đang định hình một mô hình giảm nghèo đa chiều, bền vững, hướng tới nâng cao chất lượng cuộc sống và xây dựng một không gian nông thôn nhân văn, hiện đại.
Hướng tới mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 2,75% vào năm 2025, tỉnh Phú Thọ đang đẩy mạnh hàng loạt dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, cải thiện dinh dưỡng, đào tạo nghề và tạo việc làm bền vững. Với tổng nguồn lực 306 tỷ đồng được huy động trong năm 2025 cùng các chính sách an sinh được triển khai đồng bộ, tỉnh kỳ vọng nâng cao chất lượng đời sống người dân, thu hẹp chênh lệch vùng miền và thúc đẩy giảm nghèo thực chất.
Bên cạnh việc cải thiện hạ tầng và mở rộng dịch vụ xã hội cơ bản, một trọng tâm quan trọng của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững là tăng quyền năng kinh tế, xã hội và tiếng nói cho phụ nữ, trẻ em gái, đặc biệt tại vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Đây là nhóm dễ bị tổn thương hơn trước rủi ro nghèo đói, thiếu thiệt thòi trong tiếp cận nguồn lực và cơ hội sinh kế.
