Sức mạnh của sự đồng thuận trong hành trình giảm nghèo ở Thái Nguyên

Trong hành trình giảm nghèo bền vững, Thái Nguyên tạo dấu ấn bằng sự kết hợp nhịp nhàng giữa vai trò lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền và tinh thần chung sức của người dân. Những quyết sách kịp thời, cách làm linh hoạt từ tỉnh đến cơ sở đã mở đường cho các mô hình sinh kế mới, góp phần hình thành hạ tầng nông thôn khang trang và các vùng sản xuất hàng hóa theo hướng hiện đại. Nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị cùng sự nỗ lực tự vươn lên của cộng đồng, Thái Nguyên đang cho thấy hình ảnh một địa phương kiên trì, bản lĩnh trong mục tiêu phát triển bao trùm, nơi giảm nghèo không chỉ là nhiệm vụ mà là cam kết nâng cao chất lượng cuộc sống cho mọi người dân.

Nâng cao các tiêu chí xây dựng nông thôn mới để phát triển bền vững

Công tác giảm nghèo của Thái Nguyên được xây dựng trên nền tảng tư duy quản trị mới: giảm nghèo phải đi liền với nâng cao chất lượng nông thôn mới, coi người dân là trung tâm và đồng thuận xã hội là động lực. Sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền 2 cấp, tỉnh đã tiến hành tổng rà soát hiện trạng phát triển kinh tế – xã hội toàn tỉnh, trong đó bộ tiêu chí nông thôn mới trở thành “bản đồ chỉ dẫn” cho các nhiệm vụ giảm nghèo.

Tính đến cuối năm 2025, 42/77 xã của tỉnh Thái Nguyên đã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 4 xã đạt chuẩn nâng cao; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm còn khoảng 2,2%. Một số địa bàn vùng cao như Võ Nhai, Định Hóa khoảng cách giàu - nghèo được thu hẹp đáng kể. Đây là kết quả từ sự chỉ đạo xuyên suốt của tỉnh và cách thức tổ chức thực hiện rõ ràng ở cơ sở khi mọi nhiệm vụ đều được phân công trách nhiệm rõ ràng, đi kèm cơ chế kiểm tra, đôn đốc và giám sát minh bạch.

Cùng với đó, hệ thống hạ tầng nông thôn liên tục được nâng cấp với hơn 2.200 km đường giao thông được làm mới hoặc mở rộng; điện lưới quốc gia phủ kín 100% thôn bản; trường học, nhà văn hóa, trạm y tế được đầu tư đồng bộ. Tỷ lệ hộ dân dùng nước hợp vệ sinh đạt 98%, nước sạch đạt 62%. Những tuyến đường hoa kéo dài hàng trăm mét ở Phú Bình, Kha Sơn hay Đại Từ trở thành minh chứng cho diện mạo nông thôn mới xanh – sạch – an toàn.

Một điểm nổi bật khác là tinh thần chung sức của cộng đồng. Người dân sẵn sàng hiến đất mở đường, góp ngày công, cải tạo cảnh quan. Các tổ chức đoàn thể triển khai nhiều mô hình thi đua sáng tạo như: “Đại Từ mở rộng đường xóm 6m”, “Đồng Hỷ hiến đất làm đường”, “Ngày Chủ nhật xanh” hay phong trào “5 không – 3 sạch” của Hội Phụ nữ. Khi chính quyền hành động hiệu quả, người dân tham gia chủ động đồng hành, những đổi thay của nông thôn Thái Nguyên trở nên bền vững và có sức lan tỏa.

Công tác truyền thông và tôn vinh các điển hình được tỉnh Thái Nguyên triển khai như một công cụ quan trọng trong giảm nghèo. Hơn 38.000 tin, bài và phóng sự đã góp phần lan tỏa các mô hình hay; hàng nghìn lớp tập huấn giúp người dân nâng cao kỹ năng sản xuất và quản lý sinh kế. Khi thông tin được minh bạch và những điển hình tiên tiến được ghi nhận, phong trào trở nên lớn mạnh, dần hình thành  “văn hóa thi đua” trong từng thôn xóm.

Tại Thái Nguyên, giá trị bản địa luôn được coi là động lực thúc đẩy phát triển. Văn hóa trà được kết nối với kinh tế du lịch. Các vùng chè hữu cơ, chè VietGAP của Tức Tranh, Hoàng Nông hay Khe Cốc trở thành mô hình sinh kế xanh tiêu biểu, mang lại thu nhập ổn định cho người dân, tạo nên bản sắc đặc trưng không thể trộn lẫn của vùng đất chè.

Chuyển đổi mô hình sinh kế, giảm nghèo bền vững

Sự chỉ đạo đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở giúp công tác giảm nghèo không rơi vào tình trạng phong trào ngắn hạn, mà trở thành chiến lược lâu dài, gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Những năm gần đây, Thái Nguyên tập trung phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp sinh thái và thúc đẩy các mối liên kết chuỗi giá trị.

Giá trị sản xuất nông – lâm – thủy sản duy trì tăng trưởng khoảng 3,8%/năm; giá trị sản xuất bình quân trên 1 ha đạt 135 triệu đồng. Toàn tỉnh hiện có 999 hợp tác xã nông nghiệp hoạt động hiệu quả, đóng vai trò cầu nối giữa nông dân và doanh nghiệp. Nhiều hợp tác xã chè đã xây dựng được thương hiệu mạnh, mở rộng liên kết tiêu thụ tại các thị trường lớn.

Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong nâng cao thu nhập và chuyển đổi mô hình sản xuất. Đến năm 2025, Thái Nguyên có 561 sản phẩm OCOP đạt từ 3–5 sao; 10 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao quốc gia. Việc đưa 100% sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử giúp mở rộng thị trường, nâng giá trị gia tăng và nâng cao năng lực kinh doanh cho chủ thể OCOP - chủ yếu là các tổ hợp tác, hợp tác xã và hộ sản xuất nhỏ.

Bên cạnh đó, nhiều mô hình giảm nghèo sáng tạo được hình thành từ chính nhu cầu thực tiễn địa phương như: mô hình tái chế phụ phẩm nông nghiệp bón cho chè VietGAP ở Định Hóa; mô hình du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà ở Võ Nhai; mô hình camera an ninh xã hội hóa 100% ở Phú Lương,… Mỗi mô hình không chỉ tạo sinh kế bền vững, mà còn nâng chất lượng sống, tạo nền tảng cho phát triển lâu dài.

Song song với phát triển kinh tế, Thái Nguyên đặc biệt chú trọng hai trụ cột an sinh xã hội là giáo dục và y tế. Tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế của tỉnh đạt trên 95%; 100% xã đạt chuẩn y tế; hệ thống trường lớp được đầu tư hiện đại, tiếp cận phương pháp giáo dục mới, tạo điều kiện cho người dân, đặc biệt là hộ nghèo và nhóm yếu thế có thêm cơ hội bứt phá.

Hướng tới năm 2030, Thái Nguyên đặt mục tiêu giảm tỷ lệ nghèo đa chiều xuống dưới 1%, phát triển nông thôn xanh – thông minh – bền vững. Với quyết tâm của cả hệ thống chính trị cùng tinh thần tự lực của người dân, hành trình ấy đang được hiện thực hóa từng ngày, để Thái Nguyên không chỉ chuyển mình mạnh mẽ, mà còn trở thành địa phương tiêu biểu về phát triển bao trùm, nơi mọi người dân đều có cơ hội phát triển cùng sự thịnh vượng của quê hương.