Tăng cường liên kết vùng Đồng bằng sông Cửu Long hướng tới nền nông nghiệp xanh, thích ứng biến đổi khí hậu

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Thành phố Cần Thơ Quách Thị Thanh Bình nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường liên kết vùng Đồng bằng sông Cửu Long nhằm phát huy tiềm năng nông nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị xanh, tuần hoàn và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Những giải pháp tăng cường liên kết vùng 

Tại Hội thảo “Liên kết vùng - Thúc đẩy chuỗi giá trị xanh trong nông nghiệp Việt Nam”, bà Quách Thị Thanh Bình, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Thành phố Cần Thơ cho biết, Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vùng nông nghiệp trọng điểm, đóng góp lớn cho an ninh lương thực và xuất khẩu nông sản.

Tuy nhiên, khu vực đang chịu tác động mạnh của biến đổi khí hậu như xâm nhập mặn, sạt lở, nước biển dâng, thời tiết cực đoan, gây ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống người dân. Việc tăng cường liên kết vùng là yêu cầu tất yếu để phát huy lợi thế từng tỉnh, tối ưu hóa nguồn lực và xây dựng chuỗi giá trị nông nghiệp xanh, tuần hoàn và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Thành phố Cần Thơ cho biết, để hướng tới nền nông nghiệp xanh, bền vững, các địa phương trong vùng đang tích cực tăng cường liên kết vùng, phát triển chuỗi giá trị nông sản tuần hoàn và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, bà Bình nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động nghiên cứu, chuyển giao công nghệ cho các mô hình phát triển nông - lâm - thủy sản và hạ tầng của vùng. Các mô hình ứng dụng hệ thống tuần hoàn khép kín, nông thôn mới xanh, đô thị thông minh, cùng hạ tầng hiện đại sẽ giúp tăng khả năng thích ứng và phát triển bền vững. Bà cũng đề cao vai trò của công nghệ sinh học, số hóa, truy xuất nguồn gốc và thương mại điện tử trong việc nâng cao giá trị các sản phẩm chủ lực.

Theo bà Quách Thị Thanh Bình, phát triển chuỗi giá trị nông sản xanh, thích ứng biến đổi khí hậu là nhiệm vụ trọng tâm của ngành. Việc gắn kết các chuỗi liên kết với Đề án “1 triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp” cùng các mô hình nông nghiệp tuần hoàn, giảm phát thải sẽ tạo cơ sở vững chắc để ngành nông nghiệp hướng tới phát triển xanh, phát thải thấp, đồng thời mở rộng khả năng truy xuất nguồn gốc và tham gia thị trường carbon. Đây cũng là định hướng quan trọng cho nông dân và doanh nghiệp trong tương lai.

Nhấn mạnh nhóm giải pháp cuối cùng, bà cho rằng cần tăng cường kết nối và hình thành các trung tâm liên kết vùng nhằm tạo sự thống nhất trong chiến lược, quy hoạch phát triển nông nghiệp toàn vùng. Việc phối hợp chặt chẽ giữa các tỉnh, thành trên cơ sở đặc điểm sinh thái và nhóm hàng chủ lực như thủy sản, lúa gạo, cây ăn trái là điều kiện then chốt. Đặc biệt, việc xây dựng trung tâm logistics vùng gắn với hệ thống cảng biển, hàng không, đường sắt và đường bộ sẽ đóng vai trò quan trọng trong xuất nhập khẩu, thương mại điện tử, tiêu thụ nông sản và phát triển công nghiệp chế biến.

Kiến nghị phát triển nông nghiệp xanh, thích ứng biến đổi khí hậu và tăng cường liên kết vùng

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh, bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu, các kiến nghị được bà Quách Thị Thanh Bình đưa ra. Đối với Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương, cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long, tập trung liên kết vùng, phát triển nông nghiệp xanh, thích ứng biến đổi khí hậu theo Nghị quyết số 120/NQ-CP. Đồng thời, cần huy động và bố trí nguồn lực đầu tư cho hạ tầng liên vùng về giao thông, thủy lợi, năng lượng tái tạo và trung tâm logistics nông sản; thúc đẩy chuyển đổi số, chia sẻ dữ liệu, thông tin khí hậu, tạo điều kiện để địa phương ứng dụng khoa học - công nghệ trong quy hoạch và quản lý phát triển bền vững; mở rộng hợp tác quốc tế trong các chương trình tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn và quản lý rủi ro thiên tai.

Đối với các địa phương trong vùng, việc phối hợp, chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực trong triển khai các dự án thích ứng biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển nông nghiệp xanh là trọng tâm. Thành phố Cần Thơ được kỳ vọng phát huy vai trò trung tâm điều phối, kết nối thông tin, xúc tiến đầu tư, phát triển chuỗi giá trị nông sản và hình thành các trung tâm liên kết vùng. Bên cạnh đó, các địa phương cần tăng cường quy hoạch đồng bộ về sử dụng đất, quản lý nguồn nước và phát triển hạ tầng giao thông, đồng thời phối hợp xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung để giám sát biến đổi khí hậu và quản lý tài nguyên hiệu quả.

Đối với doanh nghiệp và các tổ chức xã hội, cần tăng cường đầu tư vào nông nghiệp xanh, công nghiệp chế biến, năng lượng sạch và công nghệ bảo vệ môi trường, góp phần hình thành các chuỗi giá trị xanh, kinh tế tuần hoàn. Đồng thời, các doanh nghiệp cần chủ động tham gia liên kết sản xuất - tiêu thụ nông sản, ứng dụng chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo trong quản lý chuỗi cung ứng, giảm phát thải và nâng cao năng lực cạnh tranh. Sự phối hợp giữa doanh nghiệp, chính quyền địa phương và cộng đồng cũng được nhấn mạnh trong các hoạt động bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu và nâng cao năng lực chống chịu của người dân. Hợp tác công - tư (PPP) trong phát triển hạ tầng xanh, logistics và đô thị bền vững cũng là giải pháp quan trọng nhằm thực hiện mục tiêu phát triển vùng theo hướng xanh - thích ứng - thịnh vượng.

Sự phối hợp đồng bộ giữa cơ chế chính sách, khoa học công nghệ, doanh nghiệp và cộng đồng sẽ định hình nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn, thích ứng và thịnh vượng, mở ra hướng đi dài hạn cho nông dân và doanh nghiệp trong tương lai.